پافشارى مقامات سوريه براى حفظ موضع قدرت خود در كشور لبنان

با اين وجود، پنجشنبه هفته گذشته، تنها شمار اندكى از مردم لبنان، زمينه اى براى شادى ديدند، زمانيكه رئيس جمهور اين كشور اميل لاهود پس از استعفاى رقيبش رفيق حريرى، يك سياستمدار۷۰ ساله، يعنى عمر كريمى را، به عنوان نخست وزير برگزيد. زيرا اكثر ناظران سياسى، كريمى را تنها به مثابه يك دستيارلاهود ميبينند، بدون قدرت شخصى و چشم انداز لازم. شخص پرزيدنت، قدرت خويش را پيش از همه در وفادارى بدون خدشه خود به كشور همسايه سوريه ميبيند، كه هنوز هم تقريبآ ۱۴ هزار سرباز را در لبنان مستقر كرده و در صحنه سياسى اين كشور سرنخها را در دست دارد. گزارشگر صداى آلمان كنستانتين شرايبر، پيش زمينه وقايع را اينگونه وصف ميكند:

۱۵ سال تمام در لبنان، جنگ داخلى خونين غوغا ميكرد. از ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ در اين كشور، مسيحيان و مسلمانان به كشتار يكديگر مشغول بودند. ۱۵ سال، جنگى كه كشور را كاملآ نابود ساخت. همسايه بزرگ، سوريه، از ضعف دولت لبنان سواستفاده كرد، تا نفوذ خود را در آنجا به كرسى نشاند. و تا به امروز نيز، دولت سوريه است كه، سياست كشور لبنان را تعيين ميكند. رفيق حريرى نخست وزير لبنان، ديگر مايل نبود كه اين امر را بپذيرد و هفته گذشته استعفاى خود را اعلام كرد.

تا سال ۱۹۷۵ كشور لبنان، مثالى بود براى يك جامعه نمونه در خاور ميانه. به ظاهر، مسلمانان و مسيحيان در همزيستى مسالمت آميز با يكديگر بسر ميبردند. مسيحيان اگر چه در اقليت بودند اما، تقريبآ تمامى مقامهاى مهم دولتى را در اختيار داشتند و اكثريت مسلمان كشور، تقريبآ چيزى براى گفتن نداشت. از خارج، عاملان سازمان رهائى بخش فلسطين، وارد لبنان شدند و هر چه بيشتر در آنجا پيروانى يافتند. به اين ترتيب در سال ۱۹۷۵تنها يك واقعه، كافى بود تا كشور را به بدبختى بكشاند. قتل ۲۶ سرباز مسيحى، خشونتى، خودكار را موجب گرديد كه، در مدتى كوتاه، تمامى كشور را در بر گرفت. نيروهاى شبه نظامى در شهرها براه افتاده و بدون هدفى مشخص، شمار كثيرى از مردم را قتل عام كردند. در سال ۱۹۷۶ يكسال پس از آغاز جنگ داخلى در لبنان، سوريه دست بكار شده، نيروهاى ارتش خود را به اين كشور اعزام كرده و از جنگ به نفع خود استفاده نمود. احزاب چپاولگر كشور لبنان، به سادگى به اين راضى شدند كه، عليه دشمن ديرين سوريه، يعنى اسرائيل، به مبارزه برخيزند. ارتش سوريه ضعيفتر و غير مجهزتر از آن بود كه به يك مبارزه رو در رو اقدام كند. اينك دولت سوريه از "حزب الله" پشتيبانى ميكرد، تا آنها در جنوب لبنان به حمله عليه اسرائيل بپردازند.

ارتش سوريه تا امروز به عنوان يك واحد حفاظتى، آنگونه كه رسما ناميده ميشود، در لبنان مانده است. اما نفوذ سوريه، از اين حد، مدتهاست كه گذشته است. هيچ مقام رهبرى كشور، از زمان پايان جنگ داخلى وجود نداشته است كه، بوسيله دست مرحمت سوريه بر سر كار نيامده باشد. جديدترين نمونه آن اميل لاهود است. اين مسيحى لبنانى و ژنرال اسبق، در جنگ، شانه به شانه سربازان سورى مبارزه كرده و در سال ۱۹۹۸ به پاداش، پرزيدنت كشور شد. لاهود، محبوب مردم كشورش نيست. او به عنوان عروسك خيمه شب بازى دولت سوريه محسوب ميشود.

در سوى ديگر رفيق حريرى قرار گرفته است. او در جوانى به كشور عربستان سعودى رفت، تا بخت خود را در امر معاملات املاك بسنجد و بدين ترتيب، به ثروتى چند ميلياردى دست يافت. در سال ۱۹۹۰ به كشورش بازگشت و تصميم گرفت در بازسازى آن تلاش كند. اين مرد خودساخته، به عنوان سمبولى براى موفقيت نوين، مورد استقبال قرار گرفت. او حدود ۱۰ سال، مقام نخست وزيرى لبنان را برعهده داشت.

حريرى و لاهود، دو نفر كه از دو جهان متفاوت منشا ميگيرند و دشمنان ديرين سياسى يكديگر محسوب ميشوند، در قله قدرت كشور، با يكديگر روبرو شدند، سمبولى براى يك كشور همچنان منشقق.

سازمان ملل متحد، مكررآ از سوريه خواستار عقب راندن نيروهاى نظامى خود از كشور لبنان شده، كه تا كنون بدون نتيجه بوده است. باز پس خواندن عاجل نيروهاى سوريه نيز ميتواند، عواقب غير قابل تصورى براى منطقه داشته باشد. ارتش سوريه، هنوز بنيادگرايان اسلامى را مشغول نگاه ميدارد. افراطيون ميتوانند از يك خلا ممكن، به عنوان راهى براى رسيدن به مقاصدشان استفاده كنند. به اين ترتيب، هنوز راه درازى باقيست، تا لبنان خود بتواند سرنوشت خويش را در دست گيرد.