يك جراحى كوچك براى جلوگيرى از ايدز

استفاده از كاندوم در رابطه جنسى، وفادارى به شريك زندگى، پايبندى به اصول اخلاقى و خويشتن دارى هيچيك نتوانسته‌اند تا به حال مانع از سرايت بيمارى ايدز شوند. اما يك عمل جراحى كوچك شايد بتواند جلوى سرايت بيشتر اين بيمارى را بگيرد: ختنه مردان.

ختنه مردان حدود ۶۰ درصد، احتمال ابتلا به ايدز را كاهش مى‌دهد. اين نتيجه تحقيقى است كه در سال ۲۰۰۵ با عنوان مزرعه نارنجى، در آفريقاى جنوبى انجام شد. بيش از ۳۰۰۰ مرد در اين تحقيق شركت داشتند. نيمى از آنان ختنه شده و نيم ديگر ختنه نشده بودند. بعد از يك سال، محققان نتيجه را ارزيابى كردند و معلوم شد كه پافشارى بر اصول اخلاقى بى‌فايده است: در گروه مردان ختنه شده تنها ۲۰ مورد آلوده مشاهده شد در حاليكه اين رقم در ميان مردان ختنه نشده ۴۹ بود.

يك تيم محقق از سراسر دنيا، تحقيق مزرعه نارنجى را در يك الگوى بزرگتر، مورد بررسى قرار دادند و به اين نتيجه رسيدند كه اگر در طول ۱۰ سال آينده تمام مردان صحراى جنوبى افريقا ختنه شوند، از ابتلاى ۲ ميليون مورد HIV مثبت جديد و نيز ۳۰۰ هزار مرگ در اثر ايدز جلوگيرى مى شود. همچنين در ۱۰ سال بعد از آن، از وقوع ۳،۷ ميليون HIV مثبت جديد و ۲،۷ ميليون مرگ در اثر ايدز نيز جلوگيرى خواهد‌شد.

با توجه به اين نتايج بايد پرسيد آيا زمان آن فرا رسيده كه ختنه به عنوان يك راه مطمئن جلوگيرى از ايدز اعلام شود؟ سازمان بهداشت جهانى و نيز دانشمندانى مثل فرانسيس ونتر از دانشگاه ويت واترز راند ژوهانسبورگ، كه در طرح مطالعاتى مزرعه نارنجى شركت داشته اند، پيشنهاد مى‌كنند كه جانب احتياط نگاه داشته شود. آنها همچنين منتظر نتايج تحقيق ديگرى هستند كه در حال حاضر در كنيا و اوگاندا در حال انجام است.

ونتر مى‌گويد: «هنوز زود است كه ما ختنه را در دستور كار قرار دهيم. اگر نتايج اين دو تحقيق هم مانند طرح مزرعه نارنجى قانع كننده باشد، آنگاه ديگر صبر جايز نيست و بايد يك تصميم قطعى بگيريم.»

بحث درباره چگونگى انجام اين طرح، بايد الان صورت پذيرد نه زمانى كه نتيجه تحقيق روشن شد. مطالعات بايد حداكثر تا سال ۲۰۰۷ منتشر شوند. ونتر مى‌گويد: « سازمان بهداشت جهانى و دولتها بايد زمانى كه اطلاعات منتشر مى شوند، آماده عمل باشند.» درمانگاهها بايد براى انجام عمل ختنه آمادگى داشته باشند و براى مردان نيز بايد كاملن توضيح داد كه چرا اين كار مهم است و اينها كار ساده‌اى نيست.

پيامد منفى‌اى كه اعلام ختنه به عنوان يك راه پيشگيرى از ايدز مى‌تواند داشته باشد، احساس امنيت غلطى است كه مردان ختنه شده احساس مى‌كنند. منتقدان اين طرح مى گويند كه رفتارهاى پرخطر توسط مردان ختنه شده بيشتر مى‌شود اما مطالعاتى كه تا كنون روى اين مسئله انجام شده، چنين چيزى را نشان نمى‌دهد. در كنفرانس جهانى ايدز كه آگوست سال جارى ميلادى در تورنتو برگزار شد، تحقيقى از كشور كنيا مطرح شد كه نشان مى‌داد مردان ختنه شده، حداقل در اولين سال بعد از ختنه، بيشتر از مردان ختنه نشده سراغ رفتارهاى پرخطر نمى‌روند. اما در تحقيق ديگرى، رفتارهاى پرخطر توسط يك سوم از مردان ختنه شده، سير صعودى داشته است. آنها بعد از ختنه بيشتر از قبل، رابطه جنسى بدون كاندوم داشته‌اند.

آرمين شاف برگر مشاور پزشكى بنياد ايدز آلمان، هشدار مى‌دهد: «اگر واقعن چنين چيزى روى دهد، تأثير بسيار بدى روى موقعيت زنان مى‌گذارد كه در هر حال حفاظت كمترى نسبت به مردان در مقابل ايدز دارند.»

شاف برگر معتقد است، تا زمانى كه تأثيرات اين روش بر روى زنان معلوم نيست، سازمان بهداشت جهانى نتايج مربوط به ختنه را به مرحله اجرا در نخواهد آورد. گروه تحقيق اوگاندا، اين مسئله را در آزمايشات خود مد نظر قرار داده است.

عليرغم همه اين موارد منفى، ختنه مى‌تواند يك قدم مهم به سوى مصونيت از ابتلا به ايدز باشد. بيل كلينتون، رئيس جمهور سابق ايالات متحده امريكا در كنفرانس جهانى ايدز گفت: «من فكر مى‌كنم تحقيق روى مسئله ختنه براى مردان بسيار اميدبخش است.» اما او هشدار داد كه اگرچه ختنه احتمال ابتلاى به ايدز را تا ۶۰ درصد كاهش مى دهد ولى همچنان ۴۰ درصد باقى مى ماند: «بنابراين، آدم نمى‌تواند بى‌خيال و بدون مسئوليت رفتار كند.»