وضعيت مهاجران بازنشسته در آلمان
۱۳۸۴ اسفند ۱۰, چهارشنبه
د دريافت مى‌كنند. علل گوناگونى براى اين پديده وجود دارد. نظرى بيافكنيم به وضعيت مهاجران ترك بازنشسته. تركها بزرگترين گروه خارجيان را در آلمان تشكيل مى‌دهند.
۴۵ سال پيش آلمان قراردادى با تركيه در مورد استخدام كارگران ترك بست. هم اكنون حدود ۲ ميليون و ۷۰۰ هزار ترك‌تبار در آلمان زندگى مى‌كنند. اما نه شركتهاى بيمه آلمانى و نه مقامات مسؤول دولتى نمى‌دانند كه وضعيت بازنشستگى تركها چگونه است يا خواهد بود. تنها مركز مطالعات ترك‌شناسى وضعيت آنان را بررسى كرده است. طبق بررسى اين مركز ۲۳۰ هزار ترك در آلمان حقوق بازنشستگى دريافت مى‌كنند. مدير اين مركز فاروق شن Faruk Sen مى‌گويد: ”چون اين بازنشستگان مدت زيادى پول نپرداخته‌اند و حقوقشان هم پايين بوده، به طور متوسط ماهانه ۵۷۲ يورو مى‌گيرند. در آينده شمار بازنشستگان افزايش پيدا خواهد كرد. ما برآورد مى‌كنيم كه ۷ سال ديگر حدود ۴۸۰ هزار ترك حقوق بازنشستگى خواهند گرفت و بعد مسأله فقير شدن مهاجران ترك مشكل بزرگى خواهد شد.“
۵۰ هزار نفر از بازنشستگان زن هستند. به گفته هارالد وينكلز Harald Winkels رييس انجمن تركها در هامبورگ، وضعيت اكثر زنان ترك بدتر از مردان است. وينكلز مى‌گويد: ”بعضى زنها اقلا چند سالى كار كرده‌اند، اما سالهايى هم هست كه مجبور بوده‌اند به خاطر بچه كار نكنند. براى همين سالهاى كمترى نسبت به مردها پول به صندوق بازنشستگى پرداخته‌اند. اگر شوهرشان قبل از آنها بميرد، چيزى كه اغلب اتفاق مى‌افتد، ۶۰ درصد حقوق بازنشستگى ناچيز شوهرشان به آنها مى‌رسد، يعنى در عمل اين زنها ديگر قادر به انجام هيچ كارى نيستند.“
تاكنون گمان مى‌رفت كه تركها مى‌توانند روى همبستگى نزديك خانوادگى تكيه كنند. اما به گفته وينكلز نسل جديد ترك عادت‌هاى اجتماعى جامعه آلمان را پذيرفته است. امروزه سالمندان بيشتر تنها زندگى مى‌كنند، نه پيش خانواده. افزون بر اين به علت درصد بالاى بيكارى ميان تركها نمى‌توانند اميدى به كمك مالى ديگر اعضاى خانواده داشته باشند.
نرمين گوكچه‌اوغلو زن ترك ۵۳ سالهاى است كه ۳۷ سال پيش از تركيه به هامبورگ آمد و فرزند خود را در آلمان به دنيا آورد. نرمين و همسرش تصميم گرفتند در آلمان بمانند و از اين رو زبان آلمانى را ياد گرفتند. نرمين در آغاز به عنوان كارگر در كارخانه شوكولات‌سازى اشتوك‌مان Stockmann آغاز به كار كرد و هم اكنون به عنوان تلفنچى در كودكستانى مشغول به كار است. نرمين دوست دارد كه زودتر بازنشسته شود. اما اين كار به لحاظ مالى غيرممكن است. به گفته نرمين همسرش پيش از موقع بازنشسته شده است، همچون بسيارى ديگر از مردان آشناى آنان. آخرين گزارش در باره وضعيت مهاجران نشان مى‌دهد كه مهاجران سالمند زودتر و بيشتر از هم سن و سالهاى آلمانى خود بيمار مى‌شوند. يك دليل آن است كه كار اكثر آنها بدنى و بسيار سنگين بوده است. نرمين خوشحال است كه هم او و هم همسرش درآمدى دارند. مى‌گويد: ”اگر تنها زندگى مى‌كردم، اين پول به هيچ جاى من نمى‌رسيد. بايد از دولت كمك اضافه مى‌گرفتم“، چيزى كه خشم‌برانگيز است. نرمين بااحتياط مى‌گويد كه ۳۲ سال است كه كار مى‌كند، اما حقوق بازنشستگى‌اش به سختى كفاف زندگى‌اش را خواهد داد.
نامق اوزچپ Namik Özcep در اين باره صريحتر حرف مى‌زند. او ۵۸ سال دارد و پس از دو سكته قلبى بازنشسته شده است. نامق ۳۰ سال به عنوان كارگر فنى در اداره پست كار مى‌كرد. ماهانه ۱۲۴۰ يورو حقوق بازنشستگى اوست. نامق با خشم مى‌گويد: ”اينكه هلموت اشميت Helmut Schmidt، صدراعظم سابق، گفته كه ”اشتباه بود كه كارگرهاى خارجى را به آلمان آورديم“ براى شخص من بسيار دردناك است. از خودم مى‌پرسم: مگر من در اين كشور چه كار كردم؟ چه كار خلافى كردم؟ جوانيم را دادم. ماليات پرداخت كردم. من آدم صادقى بودم، پرونده‌ام پاك است. چه جرمى مرتكب شدم؟“
نامق دلخور است از اينكه چون دوست دارد تابعيت تركى خود را حفظ كند، هنوز پس از اين همه سال حق راى ندارد و نمى‌تواند همچون بسيارى ديگر از مهاجران داراى دو تابعيت باشد.
على دمچى Ali Damci نيز زود بازنشسته شده است. ۷۰ ساله است و در سن ۵۵ سالگى خود را بازنشسته كرده است. در جايى كه استخدام بوده است ديگر كار زيادى براى او وجود نداشته، براى همين به بازخريد رضايت داده است. از حقوق بازنشستگى‌اش راضى است، مى‌گويد: ”ما با قناعت زندگى مى‌كنيم. زياد اين ور و آن ور نمى‌رويم. شش ماه اينجا و شش ماه در تركيه زندگى مى‌كنيم. در تركيه خرج زندگى كمى ارزانتر از اينجاست.“
با اين همه على نمى‌خواهد براى هميشه به تركيه بازگردد، چون فرزندان و نوه‌هايش همه در آلمان هستند. وضعيت اكثريت كسانى كه در آلمان به عنوان مهاجر مى‌زيند چنين است.