واگذاری تصمیم تأسیس دفتر دیپلماتیک آمریکا در تهران به اوباما

ایالات متحده تا پایان ریاست جمهوری جورج بوش، دفتر حافظ منافع خود در ایران را تأسیس نخواهد کرد. این خبر را کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه این کشور، روز چهارشنبه (۲۶ نوامبر – ۶ آذر) در نیویورک اعلام کرد. وی افزود که موضع جورج بوش در قبال تأسیس دفتر دیپلماتیک در ایران مثبت است، اما «من معتقدم که با توجه به زمان کم باقیمانده بهتر است این تصمیم را به دولت آینده واگذار کرد.»

رایس گفت که هدف تأسیس دفتر در تهران ایجاد رابطه با مردم ایران و انجام اموری هم‌چون صدور روادید است. نخستین بار چنین ایده‌ای در تابستان گذشته طرح شد که البته تا کنون هیچ‌گونه مذاکره مستقیمی با تهران در این مورد صورت نگرفته است. به گفته وزیر امور خارجه آمریکا، تحولات بین‌المللی از جمله حمله روسیه به گرجستان در اوت گذشته (۲۰۰۸) از جمله مسائلی بودند که بحث در مورد تأسیس دفتر را به حاشیه راندند.

مقامات تهران در برخورد با پیشنهاد دفتر حفظ منافع آمریکا در ایران، برخوردهای متفاوتی از خود نشان دادند. در ابتدا این تصمیم با استقبال روبه‌رو شد. منوچهرمتکی وزیر خارجه ایران از قابل بررسی بودن درخواست آمریکا سخن گفت. اما هم‌زمان با اظهارات رایس مبنی بر این‌که آمریکا با ایران مذاکره می‌کند، اگر این کشور دست از برنامه‌های هسته‌ای خود بردارد، علی لاریجانی‌، رئیس مجلس شورای اسلامی، تلاش‌های آمریکا برای ایجاد دفتری در تهران را "موذیانه" خواند. لاریجانی در مصاحبه با خبرگزاری فارس گفته بود: «فکر می‌کنم محافظه‌کارها با این کار می‌خواستند در تبلیغاتشان علامتی بدهند».

دولت آینده آمریکا و رابطه با ایران

پیش از آن‌که بحران مالی و راه‌های مبارزه با آن، در کانون رقابت‌های انتخاباتی دمکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در آمریکا قرار گیرد، اوباما همواره بر لزوم ایجاد روابط دیپلماتیک در سطوح بالاتر با ایران تأکید می‌کرد.

وی اما زمانی که از سوی جان مک‌کین، رقیب انتخاباتی خود از حزب جمهوری‌خواه، به بی‌تجربگی سیاسی متهم شد سخنان خود را اندکی اصلاح کرد تا جایی که در مصاحبه با بیل اوریلی، مجری محافظه‌کار شبکه خبری فاکس‌نیوز آمریکا، رسما اعلام کرد که برای بازداشتن ایران از ساخت بمب هسته‌ای «تمام گزینه‌ها هم‌چنان مطرح هستند».

زیپی لیونی، رهبر کنونی حزب کادیمای اسرائیل و وزیر خارجه سابق این کشور، نیز به اوباما هشدار داد که «ما (اسرائیل) در منطقه‌ای هستیم که در آن تلاش برای گفت‌وگو، می‌تواند به ضعف تعبیر می‌شود» .

با توجه به این مسائل برخی تحلیل‌گران بر این عقیده‌اند که ارائه پیشنهاد گفت‌وگوی بدون پیش‌شرط با ایران، احتمالا تنها ترفند انتخاباتی اوباما برای مقابله با سیاست ناموفق دولت بوش در برابر ایران بوده است.

گروهی نیز معتقدند که آمریکا فاصله کوتاهِ به قدرت رسیدن اوباما تا پایان دوره اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد را صبر کرده و مذاکرات را به زمان رئیس‌جمهور آینده – که ممکن است احمدی‌نژاد نباشد – موکول خواهد نمود.

روابط رسمی دیپلماتیک میان ایران و آمریکا از سال ۱۹۷۹ میلادی و در پی اشغال سفارت آمریکا در تهران و گروگانگیری دیپلمات‌های این کشور متوقف شد.