واکنش تند رئیس مرکز آمار به اتهام دستکاری آمارها
۱۳۹۵ شهریور ۲۴, چهارشنبه
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در برنامه تلویزیونی گفت‌وگوی ویژه خبری با بیان این که دستگاه‌های تخصصی، آمار مرکز آمار را قبول ندارند گفت: «گاهی آمارها نادرست و گاهی در آنها دستکاری و اعمال نفوذ می‌شود.»
در این برنامه که شامگاه سه‌شنبه، ۲۳ شهریور پخش شد، امیدعلی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران ضمن رد این اتهام تاکید کرد که دستوری برای دستکاری آمار به این مرکز داده نشده و کارشناسان آن نیز چنین درخواستی را نخواهند پذیرفت.
صبح سه‌شنبه رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای در دیدار با مسئولان ستاد هشتمین دوره سرشماری عمومی نفوس و مسکن با انتقاد از اختلاف میان آمار مراکز مختلف دستکاری آمار را "گناهی کبیره" عنوان کرد.
بیشتر بخوانید: روحانی: بدون تعامل با جهان رشد اقتصادی ممکن نیست
بی‌اطلاعی مسئولان از آمار واقعی
بنا بر گزارش‌ها خامنه‌ای گفته است: «متأسفانه کشور از لحاظ آمارگیری عقب است و حتی برخی مسئولان از حقایق و آمارهای واقعی در بعضی بخش‌ها مطلع نیستند.»
انتقاد از اختلاف میان اطلاعات ارائه شده از سوی مراکز مختلف و نادرست خواندن آمارهای مرکز آمار ایران موضوع تازه‌ای نیست.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ۱۷ خرداد ماه نیز در صحن علنی مجلس گفته بود: «آمار ما در مقوله اقتصاد بسیار ناقص است و به وسیله دولت‌ها دستکاری می‌شود. به عنوان مثال در دولت قبل در مرکز پژوهش‌ها رشد اقتصادی سال ۹۱ را منفی سه و نیم درصد برآورد و اعلام کردیم. در همان زمان بانک مرکزی و مرکز آمار به ما معترض شدند که چرا می‌گویید رشد اقتصادی کشور منفی است؟»
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس افزود، سه ماه پس از روی کار آمدن دولت یازدهم "همین بانک مرکزی و همین مرکز آمار" میزان رشد اقتصادی همان سال را منفی ۵ و ۴ دهم و منفی ۵ و ۸ دهم اعلام کردند و مسئولان دولت این رقم را تا نزدیک به منفی ۷ درصد نیز اعلام می‌کنند.
ابهام درباره رشد اقتصادی سال گذشته
میزان رشد اقتصادی سال گذشته یکی از موضوع‌های مورد مناقشه میان مراکز مختلف است که در مناظره تلویزیونی سه‌شنبه شب نیز مطرح شد.
مرکز پژوهش‌ها در یکی از گزارش‌های اخیر خود رشد اقتصادی سال پیش را منفی ۴ دهم درصد برآورد کرده است. مرکز آمار پیشتر این میزان را بالای یک درصد اعلام کرده بود.
به گزارش اقتصاد نیوز، پارسا در این برنامه گفت: «بر اساس برآوردهای مقدماتی نرخ رشد اقتصادی سه ماهه نخست امسال ۴/۴ درصد بوده است و بر اساس استانداردهای بین‌المللی و با تعدیل نهایی، رشد اقتصادی سال گذشته ۹ دهم درصد بود.»
او تفاوت سال پایه بررسی‌های آماری مراکز مختلف و ناهمسان بودن نحوه محاسبه ارزش افزوده بخش‌های اقتصادی را از علت‌های اصلی اختلاف در آمار ارائه شده عنوان کرد.
بیشتر بخوانید: عقب‌ماندگی اقتصادی ایران به روایت علی لاریجانی
انتقاد از دانش اندک منتقدان
مرکز آمار، بانک مرکزی و مرکز پژوهش‌های مجلس به ترتیب سال‌های ۷۶، ۸۳ و ۹۰ را سال پایه‌ی محاسبات آماری خود در نظر می‌گیرند.
برخی رسانه‌های منتقد دولت اعلام رشد اقتصادی ۴/۴ درصد برای بهار امسال را نادرست و نتیجه دستکاری در آمار عنوان می‌کنند.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران در سلسله گزارش‌هایی مدعی شده که مرکز آمار ایران برای دست یافتن به چنین ارقامی سال پایه محاسبات خود را به عمد از سال ۸۳ به سال ۷۶ عقب کشیده است.
به نوشته ۲۲ شهریور روزنامه دنیای اقتصاد پارسا در واکنش به این اتهام گفته است: «این موضوع، غیرحرفه‌ای‌ترین نقدی است که می‌شود به عدد رشد اقتصادی اعلامی از سوی مرکز آمار ایران برای فصل بهار سال جاری وارد کرد و به نظر می‌رسد، فردی که حداقل دانش اقتصادی را داشته باشد، این موضوع در ذهنش مطرح نمی‌شود که سال پایه آماری را به سال ۷۶ تغییر داده‌اند تا رشد بالاتری حاصل شود.»
او در برنامه تلویزیونی گفت‌وگوی ویژه خبری گلایه کرد که بسیاری از آمار در اختیار مرکز آمار قرار نمی‌گیرد و خواستار اصلاح این رویه شد.
رئیس مرکز پژوهش‌ها این معضل را ساختاری می‌داند: «باید در قانون مرکز آمار تجدید نظر شود و این مرکز فراقوه‌ای شود یا دست‌کم خارج از زیرمجموعه قوه مجریه قرار گیرد و به طور مستقل فعالیت کند.»
بسیاری از کارشناسان بر ضرورت استقلال مرکز آمار و جلوگیری از اعمال نفوذ دولت بر فعالیت‌های این نهاد تاکید دارند. به گفته‌ی پارسا برای یکسان شدن آمار مراکز مختلف باید "درباره تعاریف و مفاهیم آماری، چگونگی محاسبه و فرآیند تولید اطلاعات" به اتفاق نظر رسید.