هفدهمین کنگره‌ی حزب کمونیست چین
۱۳۸۶ مهر ۳۰, دوشنبه
به ندرت کنگره‌ی یک حزب این‌چنین توجه افکار بین‌المللی را به خود جلب می‌کند. نه تنها به این دلیل که حزب کمونیست چین با بیش از ۷۳ میلیون عضو، بزرگ‌ترین حزب جهان است بلکه همچنین از آن رو که این حزب ۵۸ سال است به تنهایی بر کشوری غول‌آسا حکومت می‌کند، بر فراز پارلمان و دستگاه قضایی آن ایستاده و به تنهایی تعیین می‌کند که اقتصاد در حال اعتلای این کشور، به کدام سو برود. کنگره‌ی این حزب، از یک نظر دیگر هم نادر است، زیرا هر پنج سال یک بار، بیش از دو هزار نماینده گردهم می‌آیند، تا سیاست تعیین‌شده توسط دفترسیاسی را مشروعیت بخشند.
روز یکشنبه (۲۱ اکتبر) پس از یک هفته، هفدهمین کنگره‌ی این حزب در پکن به پایان رسید. این کنگره در نخستین نگاه نکته‌ی غافلگیرکننده‌ای دربرنداشت. اما با نگاهی دقیق‌تر، می‌توان نشانه‌های امیدبخشی در آن یافت.
تفسیری از زانگ دانهو:
هر کس که انتظار داشت، حزب کمونیست چین داوطلبانه از موقعیت قدرت خود دست شوید و یک سیستم چند حزبی ایجاد کند، پس از این کنگره، برای چندمین بار سرخورده شد. هو جینتائو، رئیس دولت و حزب کمونیست چین، در سخنرانی افتتاحیه‌ی دوساعت و نیمه‌ی خود جای تردیدی برای ادعای نمایندگی یک‌تنه‌ی حزب باقی نگذاشت. با این حال، به کرات واژه‌ی "دمکراسی" شنیده شد. شین‌هوا، آژانس رسمی خبری چین آن را شمارش کرده بود: هو جینتائو بیش از ۶۰ بار این واژه را برزبان آورده بود. به اراده‌ی او قرار است دمکراسی نخست در درون حزب و در واقع در سطوح پایه توسعه یابد.
در کنگره اجازه‌ی آزمایش‌های کوچک دمکراتیک داده شد. اگر چه ۲۲۰۰ نماینده‌ی حزبی مستقیما از طرف پایه‌ی حزب انتخاب نشدند، اما هر چه باشد ۱۵ درصد نامزد بیشتر از تعداد کرسی‌های نمایندگان وجود داشت. این رقم به هنگام انتخاب کمیته‌ی مرکزی با ۲۰۰ کرسی، ۳ / ۸ درصد بود. امروز دوشنبه (۲۲ اکتبر) این کمیته‌ی مرکزی برای نخستین بار گردآمد تا دفتر سیاسی و کمیسیون دائمی آن را برگزیند.
در این کمیسیون جدید مقتدر در کشور، به دلیل سه مورد بازنشستگی و یک مورد مرگ، چهار کرسی خالی شده بود. نام دو تن از تازه واردان را باید برای آینده به خاطر سپرد: لی کگیانگ، دبیر حزبی ایالت لیائونینگ و شی جین‌پینگ، دبیر حزبی متروپل شانگهای. یکی نماینده‌ی فراکسیون لیگ جوانان پیرامون دبیرکل حزب است و دیگری رهبر گارد به اصطلاح شهریاران، یعنی فرزندان مقامات عالی‌رتبه. این دو به احتمال زیاد پنج سال دیگر جانشین دبیرکل کنونی حزب و نخست‌وزیر چین خواهند شد.
این تغییرات پرسنلی، دربردارنده‌ی امیدهای بزرگی برای دمکراسی چین است. لی کگینگ در دانشگاه پکن، یعنی لیبرال‌ترین دانشگاه چین در رشته‌ی حقوق تحصیل کرده و دکترای خود را در رشته‌ی اقتصاد گرفته است. او به عنوان رئیس اتحادیه‌ی دانشجویان، نیروی رانشی مهمی برای آزمایش‌های دمکراتیک در دانشگاه پکن بوده است. اگر چه شاید به خاطر مسئولیت سیاسی بعدی، دیگر برش سابق را نداشته باشد، اما همچنان امید نیروهای طرفدار اصلاحات و روشنفکران دمکرات‌منش به شمار می‌رود.
ستاره‌ی جوان دیگر در کمیسیون دائمی شی جین‌پینگ، دکتر حقوق است که گفته می‌شود، دارای مناسبات خوبی با خارج است. هنری پاولسون وزیر خزانه‌داری آمریکا، جزو دوستان نزدیک او محسوب می‌شود. پدر وی جزو بنیانگزاران جمهوری خلق چین بوده است.
اساسا جالب توجه است که نزدیک به نیمی از ۲۵ عضو دفتر سیاسی، مانند جین‌پینگ، پدران و وابستگان صاحب‌نام داشته‌اند. ظاهرا رهبری حزب فکر می‌کند که از این "شهریاران" باید وفاداری به حزب انتظار داشت.