هشتاد و پنجمین سالگرد تولد Dave Brubeck، پیانیست و آهنگساز مشهور موسیقی جاز
۱۳۸۴ آذر ۱۵, سه‌شنبه
اما پيش از اينكه نيم نگاهى به زندگى و آثار اين پيانيست و آهنگساز معروف بیاندازيم اين نكته را يادآور شویم که قطعه Take five اگر چه به ديو بروبك نسبت داده می‌شود، اما خالق اصلى اين قطعه Paul Desmond ساكسفون نواز گروه چهاره نفره ديو بروبك (Dave Brubeck Quartett) است. اين دو هنرمند همدیگر را روى صحنه چشم بسته و آنقدر خوب می‌فهمیدند که Desmond دراينباه می‌گفت: «تله پاتى ما دو نفر آنقدر خوب عمل می‌كرد كه اشتباهات ما هم يكجور بود.»
ديو بروبك در روز ششم نوامبر سال ۱۹۲۰ در ايالت كاليفرنيا به دنيا آمد، پدرش مزرعه دار و گاوچران بود و مادرش هم معلم پيانو. به همين خاطر هم به سرعت با موسيقى آشنا شد، نوازندگى پيانو را در همان دوران كودكى فراگرفت و در سن سيزده سالگى بود كه با گروه‌هاى حرفه‌ای جاز همكارى داشت. بعد از پايان مدرسه نخست تصميم به تحصیل در رشته دامپزشكى داشت و در اين رشته هم ثبت نام كرد، اما مدتى طول نكشيد كه تغيير عقيده داد و به عشق واقعی‌اش موسيقى پرداخت.
در سال ۱۹۴۲، بعد از پايان تحصيلش در كالج، وارد ارتش شد و تا پايان جنگ جهانى به همراهى ارتش آمريكا در اروپا بود. ناگفته نماند كه بروبك در دوران خدمتش در ارتش نیز در گروه‌هاى موسيقى فعاليت داشت و براى سربازان و مجروحين برنامه اجرا می‌كرد. بعد از بازگشتش به آمريكا، در كالج معروف میلز به تحصيل در رشته موسيقى ادامه داد و زير نظر Darius Mihaud، آهنگساز فرانسوي، آهنگسازى را آموخت و به شاگرد محبوب استادش بدل شد.
Mihaud كه خود مخالف جداسازى و مرزبندى دقيق سبكهاى مختلف بود، به شاگردش توصيه كرد كه به موسيقى جاز روی آورد كه در آن زمان بيشتر خاص سياهپوستها بود. و بروبك هم آنقدر شيفته فضاى باز، امكانات وسيع و بداهه نوازى موسيقى جاز شد كه ديگر اين عرصه را ترك نگفت. در دهه پنجاه میلادی بود که آلبومى به اسم «جاز به كالج راه می‌آبد» منتشر شد و دربر گیرنده گوشه‌هایی از سه کنسرت گروه چهارنفره دیو بروبک در این کالج است.
معروفيت ديو بروبك در دهه پنجاه ميلادى به آن حد رسيد كه در سال ۱۹۵۴، مجله معتبر تايم عكس روى جلد و موضوع ويژه يكى از شماره‌هاى خود را به اين هنرمند نسبتا جوان اختصاص داد. بروبك تا به حال گروه‌هاى مختلفى تشكيل داده و با اركسترهاى بزرگى همكارى كرده كه در بين آنها بايد به ویژه به گروه Dave Brubeck Quartett اشاره كرد كه در اوايل دهه پنجاه ميلادى شكل گرفت و تا سال ۱۹۶۷ فعاليت داشت.
اين گروه بيش از همه در دانشگاه‌ها و كالجها كنسرت اجرا می‌كرد و بايد هم گفت كه محيط به اصلاح روشنفكرانه و دانشگاهى هم بيشتر به كارهاى اين گروه می‌خورد. البته بروبك به همراهى اين گروه، در كلوبهاى بسيار معروف جاز هم روى صحنه می‌رفت و حتى با ستارگانى بزرگ، از جلمه چارلى پاركر، ديزى گيلسپى و استن گتز هم تورهاى متعددى برگزار می‌كرد.
استفاده بروبك از آكوردهايى خاص، بداهه نوازيهاى لطيف و ملوديك پاول دزموند، ساكسفون نواز اين گروه و همچنين به كار بردن ريتمهاى غيرمتعارف، از جمله پنج ضربى و يا نه ضربى و كلا چندريتمى بودن قطعات از ويژگيهاى مهم ساخته‌هاى این دو هنرمند است.
ناگفته نماند که انتشار قطعه معروف Take five برميگردد به ۴۶ سال پيش كه به همراهى چند قطعه شنيدنى ديگر در سال ۱۹۵۹ در قالب آلبومى به اسم Time out منتشر شد و اولين آلبوم موسيقى جاز محسوب می‌شود كه مرز فروش بيش از يك ميليون نسخه را پشت سر گذاشت.
همونطور كه در پيش اشاره شد، ديو بروبك و پاول دزموند بعد از پايان فعاليت گروه، هر كدام در مسير تازه‌ای افتادند و درگير پروژه‌هاى مختلف شدند. ديو بروبك از اوايل دهه هفتاد ميلادى به بعد، به همراهى سه تا از پسرهای خود كه آنها نیز راه پدرشان را پيش گرفته اند، قطعات زيادى ضبط كرده و كنسرتهاى متعددى هم اجرا كرده و هنوز هم روی صحنه میرود.
بروبك كه تا به حال سه عمل جراحى قلب را پشت سر گذاشته، هميشه در تلاش بوده که از سبكهاى مختلف تاثير بگيرد و خود درباره موسيقى جاز می‌گوید: جاز از دید من مثل اسفنج است، اسفنجى كه همه چيز را به خود جذب می‌كند و تاثيرات و سبكهاى مختلف از سراسر جهان را به درونش راه می‌دهد.»
شهرام احدی