هایزیگ، "هنرمند قرن" درگذشت
۱۳۹۰ خرداد ۲۰, جمعه
برنهارد هایزیگ، که از نامی‌ترین هنرمندان "آلمان دموکراتیک" و از پایه‌گذاران اصلی "مکتب لایپزیگ" به شمار می‌رفت، بامداد جمعه (۱۰ ژوئن / ۲۰ خرداد) درگذشت. سرگذشت این هنرمند مانند بسیاری از هم نسلان او، بر بستر تلاطمات تاریخ معاصر آلمان شکل گرفت.
هایزیگ در سال ۱۹۲۵ در برسلاو به دنیا آمد. ذوق و قریحه نقاشی را از پدر به ارث برد. در ۱۷ سالگی داوطلبانه وارد نیروهای مسلح آلمان نازی شد. در جریان شکست ارتش نازی در جبهه شرق، به اسارت روس‌ها درآمد. او پس از پایان جنگ از اسارتگاه رهایی یافت و با تنی خسته و معلول از "اتحاد شوروی" به آلمان برگشت. هایزیگ تصمیم گرفت زندگی آینده خود را در مبارزه با فاشیسم سپری کند. او در شرق آلمان اقامت گزید و هنر خود را در خدمت "دولت کارگران و دهقانان" قرار داد.
هایزیگ در طرح‌ها و نقاشی‌های واقع‌گرای خود، نظام سرمایه‌داری را به عنوان عامل اصلی جنگ و نکبت و تیره‌روزی انسان نشان می‌داد؛ پیکار انقلابی و مبارزات تاریخی زحمتکشان را با شکوهی خاص تصویر می‌کرد. او که رنج‌ها و دلهره‌های عظیم نیمه اول قرن بیستم را روی بوم ثبت می‌کرد، از سوی کارگزاران فرهنگی رژیم "هنرمند قرن" خوانده شد، اما مخالفان و منتقدان رژیم او را هنرمندی دست‌آموز و هنر او را "فرمایشی" می‌دانستند.
خلاقیت در برابر سیستم نظارت
دوران آفرینش هنری هایزیگ زیر محدودیت‌ها و فشارهایی گذشت که رژیم "آلمان شرقی" بر همه هنرمندان تحمیل می‌کرد. دولت "خلقی" همه هنرمندان را "معماران اندیشه انقلابی و جامعه سوسیالیستی" می‌دانست و هر نوع انحرافی از خط مشی "رسمی" خیانت به حزب و طبقه تلقی می‌شد. در سراسر دوران تسلط "سوسیالیسم واقعا موجود" هایزیگ نیز ناچار شد مانند صدها هنرمند دیگر، به فرمانبری‌ها و سازش‌های بسیار تن دهد. تنها پس از فروپاشی آن نظام خودکامه بود که او جرأت یافت زبان اعتراض بگشاید. پس از سقوط دیوار برلین او تمام جوایزی که از "دولت زحمتکشان" دریافت کرده بود را پس داد.
سبک آفرینش هایزیگ را می‌توان در رئالیسم اجتماعی، به معنای عام آن، رده‌بندی کرد. در عین حال او تلاش می‌کرد دستاوردهای هنر مدرن را در آثار خود گسترش دهد. هایزیگ را تا حد زیادی ادامه‌دهنده‌ی شاخه هنری مدرنی دانسته‌اند که با درونمایه خشم و اعتراض، بر تنه اکسپرسیونیسم آلمان فرا روئید، با استادانی مانند اتو دیکس، ماکس بکمان و اسکار کوکوشکا.
AA/KG