نگاهی به پرتلفات‌ترین زمین‌لرزه‌های دهه‌های اخیر در ایران

ایران روی چندین گسل فعال قرار گرفته است. این موضوع این منطقه را به یکی از مناطق زلزله‌خیر جهان تبدیل کرده است. در تازه‌ترین مورد، زمین‌لرزه‌ای شدید شامگاه یکشنبه (۱۳ نوامبر/ ۲۲ آبان) کرمانشاه را لرزند. این زلزله تا لحظه تنظیم این گزارش بیش از ۳۸۰ کشته و ۴هزار زخمی بر جا گذاشته است.

مرکز لرزه‌نگاری پتسدام آلمان مرکز این زمین‌لرزه را ۳۴ کیلومتری مرز غربی ایران در استان کرمانشاه ثبت کرده است. مرکز لرزه‌نگاری ایالات متحده آمریکا اما می‌گوید مرکز این زلزله در خاک عراق بوده است.

زلزله‌های مهیب در دهه‌های گذشته در ایران کم نبوده‌اند. بیست‌وپنجم شهریورماه ۱۳۵۷ زمین‌لرزه‌ای به بزرگی۷/۷ ریشتر جنوب استان خراسان، به‌ویژه شهر طبس را لرزاند (عکس). شمار تلفات این زلزله بین ۱۹ تا ۲۵ هزار نفر اعلام شده است.

زمین‌لرزه‌ی رودبار و منجیل در ۳۱ خرداد ۱۳۶۹ و زمین‌لرزه‌ی بم در پنجم دی‌ماه ۱۳۸۲ (تصویر) نیز از پرتلفات‌ترین زمین‌لرزه‌های ایران در دهه‌های اخیر هستند. در زلزله‌ی بم که خسارات سنگینی بر جا گذاشت، بیش از ۲۶ هزار نفر جان خود را از دست دادند و ۳۰ هزار نفر هم مجروح شدند.

ناپایداری سازه‌ها یکی از دلایل اصلی شمار زیاد قربانیان در زلزله ۶/۶ ریشتری بم بود. در این زمین‌لرزه ارگ بم هم که جزو میراث ثبت‌شده‌ی یونسکو بود تخریب شد. سازمان ملل در سال ۲۰۰۴ هزینه بازسازی بم را ۷۰۰ میلیون تا یک میلیارد دلار برآورد کرد. ارگ بم هم قرار شد بازسازی شود.

۳۱ خرداد ۱۳۶۹ (۲۱ ژوئن ۱۹۹۰) زلزله‌ای هولناک شمال ایران را لرزاند. زمین‌لرزه‌ی رودبار و منجیل ۴۰ هزار نفر را به کام مرگ فرو برد؛ ۶۰ هزار نفر هم مجروح شدند. در پی این زمین‌لرزه شهرهای رودبار، منجیل و لوشان و همچنین ۷۰۰ پارچه روستا ویران شدند. این زلزله همچنین نیم میلیون آواره برجا گذاشت.

در روز پس از زلزله کرمانشاه (دوشنبه ۲۲ آبان) عملیات امداد و نجات همچنان ادامه دارد. با توجه به انسداد برخی مسیرها، تخریب مراکز درمانی، وسعت ویرانی در قصر شیرین، سر پل ذهاب و اِزگِله و البته سرمای هوا امکان افزایش شمار قربانیان وجود دارد. پس‌لرزه‌ها هم ساختمان‌های نیمه‌ویران را تهدید می‌کنند؛ پس‌لرزه‌هایی که به گفته پروفسور مارکو بونهوف از مرکز لرزه‌نگاری پستدام شدت‌شان می‌تواند به ۶ ریشتر هم برسد.