نگاهى به مناسبات رو به تيرگى نهاده آمريكا و سازمان ملل

ناك براى نيروهاى محافظه كار در آمريكا و هوادارانشان در انتخابات رياست جمهورى.

چهار سال پس از روى كار آمدن دولت جرج دبليو بوش، سازمان ملل به دشمن جمهورى خواهان و ميهنپرستان آمريكا بدل شده است، با وجود آنكه در پى فاجعه يازدهم سپتامبر، اين جامعه بين الملل بود كه به حمايت و همدردى با آمريكا برخاست. در آن زمان كوفى عنان دبيركل سازمان ملل اظهار داشت“ من به دولت و مردم آمريكا، از صميم قلب تسليت ميگويم.”

البته موضوع به تسليت گويى عنان ختم نشد، بلكه شوراى امنيت و مجمع عمومى سازمان ملل نيز اعلام كردند كه دوش به دوش آمريكا با تروريسم مبارزه خواهند كرد و رييس جمهور جديد آمريكا هم راه مبارزه مشترك با طالبان و القاعده را برگزيد. اما دوره همبستگى و همكارى جرج دبليو بوش به سرعت به پايان رسيد. بوش عليرغم تمامى مخالفتها و توصيه ها و همچنين هشدارهاى كوفى عنان دبيركل سازمان ملل، فكر جنگ پيش گيرنده را در سر ميپروراند.

كار بدان جا رسيد كه رييس جمهور آمريكا نه تنها صدام حسين را كه سازمان ملل را نيز تهديد كرد و يك سال پس از حادثه يازدهم ستپامبر گفت كه اين سازمان بايد حاضر باشد، قطعنامه هاى خود را در صورت لزوم با زور اسلحه به مورد اجرا گذارد.

يكه تازى آمريكا در قبال عراق حال ديگر برگى از تاريخ و نمايانگر تيرگى بيسابقه است ميان سازمان ملل و دولت بوش كه از يك سو به موضع و خواستهاى همپيمانانى چون آلمان و فرانسه وقعى نميگذارد و از سوى ديگر بيمهابانه سازمان ملل را مورد حملات لفظى قرار ميدهد.

بى توجهى واشنگتن به خواستهاى همپيمانانش تنها در جنگ با تروريسم مشهود نيست. خروج آمريكا از پروتكل كيوتو، فسخ قرارداد موشكهاى ضد باليستكى و همچنين مخالفت اين كشور با به رسميت شناختن ديوان بين المللى جزا، نمونه هاى ديگرى است از تكرويهاى ايالات متحده.

جان نگروپونته، نماينده آمريكا در سازمان ملل در مورد ديوان بين المللى جزا صريحا اظهار داشته بود: اگر اين ديوان دست به بازداشت شهروندان آمريكايى زند، اين عمل از ديد دولت ما اقدامى غيرمشروع بوده و عواقبى جدى به دنبال خواهد داشت.”

تهديداتى ازاين دست، جزئى ثابت از سياست و عملكرد جان نگروپونته بوده است. او حتى دوبار موفق شد با زير فشار گذاشتن سازمان ملل، ديوان عالى را از پيگرد سربازان آمريكايى بازدارد.

وسيله رسيدن به اين هدف هم تهديدى كم و بيش مستقيم بود و آن اينكه آمريكا در صورت بازداشت شهروندانش، از شركت در ماموريتهاى سازمان ملل خوددارى خواهد كرد. البته مسئله مصونيت سربازان آمريكايى پس از انتشار عكسهاى فاجعه بار سورفتار با زندانيان عراقى در بازداشتگاه ابوغريب، براى بار سوم مورد تاييد و تمديد شوراى امنيت قرار نگرفت.

مسئله خاورميانه نيز از ديگر موضوعاتى است در مورد آن سازمان ملل و دولت بوش همواره اختلاف نظر داشته اند. اگر چه در طى دهه هاى گذشته، قطعنامه هاى سازمان ملل عليه اسراييل تا كنون با وتوى دولتهاى حاكم در آمريكا روبرو بوده، اما عملكرد ايالات متحده تحت رهبرى بوش، تا به اين اندازه يكطرفه نبوده است.

حتى به نظر ميرسد كه آمريكا عملا گروه چهارگانه را ترك گفته و در مسئله خاورميانه نيز تكروى را ترجيح ميدهد. پشتيبانى دولت آمريكا از برنامه هاى شارون بدون هماهنگ كردن اين مسئله با سازمان ملل، روسيه و اتحاديه اروپا شاهدى است بر اين مدعا.