نوروز در كردستان
۱۳۸۵ فروردین ۲, چهارشنبه
خسرو كردپور روزنامه نويس و فعال اجتماعى مقيم مهاباد، در مصاحبه با دويچه وله از مراسم نوروزى كردها گفت.
مصاحبه: مهيندخت مصباح
آقاى كرد پور خيلى‌ها مايلند بدانند مردم كردستان آيين نوروزى را چگونه برگزار می‌كنند؟
خسرو كردپور: كردها اين جشن را با تمام وجود گرامي داشته و صرفنظر از تعلق افراد به طبقات اجتماعى، آغاز سال نو را با روشن كردن آتش و خوردن نقل و تبريك به هم، جشن می‌گيرند. از جمله مراسمى كه در آغاز سال نو در ميان كردها رايج است، ميرميوه و يكسرى از بازى‌هاى سنتى همانند چوگان بازى با اسب است كه تقريبا می‌توانم بگويم امروز در كردستان ديگر كم كم به فراموشى سپرده می‌شود. نوروز در كردستان به دليل موقعيت جغرافيايى و طبيعى كه دارد، زايش دوباره طبيعت و روحيه مردم معنى می‌دهد. آتش چون نمادى از روشنى و پاكيزگى، مظهر از بين بردن پليدى‌هاست و مردم كردستان در اين روز با حلقه زدن دور آتش يا پريدن از روى آن و خواندن آواز و سرود‌هاى ملى، آتش درون خود را شعله‌ور می‌سازند.
اين چيزى كه در رابطه با آتش می‌گوييد، صرفنظر از مراسم چهارشنبه سورى است؟
خسرو كردپور: كردها هم چهارشنبه سورى اين مراسم را دارند و هم روز نوروز كه با شكوه مراسم می‌گيرند. ضمنا كمترين جلوه نوروز در ميان كردها، پوشيدن لباس نو و پخش نقل و شيرينى است. يكى از سنت‌هاى ما بخصوص در منطقه موخيان، حلاوا ملاوا است كه جوانان شب اول آغاز سال نو، شال خود را از پشت بام‌ها با آيينه و شانه می‌آويختند و با گفتن اين جمله حلاوا ملاوا .... از صاحبان خانه‌ها عيدى می‌خواستند.
معنى اين جملات به فارسى چيست؟
خسرو كردپور: به اصطلاح می‌گويند اگر به ما عيدى بدهيد پسرتان داماد می‌شود و دخترتان هم عروس! اين را می‌گفتند و صاحبخانه هم مقدارى نقل و شيرينى يا تخم مرغ در ظرف يا شال جوان می‌گذاشت و عيدى می‌داد. البته متاسفانه برخى از اين رسم‌ها ديگر دارند به تدريج فراموش می‌شوند.
الان رايچ‌ترين سنت در ميان كردها در ايام نوروز چيست؟
خسرو كردپور: رسم درخواست عيدى همچنان وجود دارد و جوانان روز عيد به در خانه‌ها می‌روند و با همين عبارت حلاوا ملاوا... در می‌زنند.
آيا در شهر سنندج مراسم خاص و متفاوتى بطور معمول برگزار می‌شود؟
خسرو كردپور: بله هميشه! امسال از ساعت چهار حال و هواى شهر عوض شد. حوالى ساعت شش در ارتفاعات و بلندى‌ها آتش زبانه كشيد و صداى انفجار ترقه بلند شد. جوان‌ها اكثرا در خيابانهاى اصلى شهر جمع شده و ترقه بازى می‌كردند. البته نيروهاى انتظامى هم در خيابانهاى شهر مستقر شده بودند اما به جز موارد خاص، به كسى كارى نداشتند. حدود ساعت هفت شب آسمان شهر را دود فرا گرفت و مردم در كوچه‌هاى اصلى به روشن كردن آتش و پايكوبى مشغول شدند. از جمله مكان‌هايى كه در سنندج مراسم برگزار شد می‌توان از پارك كودك، ميدان گاز، صلوات آباد، عباس آباد و منطقه غفور، خانقاه را نام برد. در باغ‌ها و روستاهاى اطراف سنندج مثل حسن آباد و شهرك بهاران هم خيلى شور و ولوله بود. البته د ررابطه با برگزارى مراسم، بايد بگويم كه كانون اصلى در جاده صلوات‌آباد بود كه تعداد كثيرى از زن و مرد و پير وجوان در اطراف جاده با روشن كردن آتش و پريدن از روى آن و همچنين پرتاب ترقه و رقص و پايكوبى، جشن داشتند.
كردها سيزده بدر هم دارند؟
خسرو كردپور: بله! اكثر آنها در اين روز به هر وسيله كه بايد به دامن طبيعت می‌روند و به پايكوبى و شادى می‌پردازند.
آقاى كردپور متشكريم از توضيحاتى كه داديد و براى شما و هموطنان كرد سال خوبى آرزو مى‌كنيم.