نوار غزه؛ بحران همچنان وخيم‌تر مى‌شود
۱۳۸۵ اردیبهشت ۲۰, چهارشنبه
بر اساس گزارش بانك جهانى كه در ماه مارس سال جارى منتشر شد مشكلات اقتصادى فلسطينيان می‌تواند به افزايش خشونت، فروپاشى تشكيلات ادارى و سرانجام بروز يك بحران و فاجعه انسانى منجر شود.
بر اساس اين گزارش تا پايان سال ۲۰۰۶ ميلادى درآمد مردم در مناطق فلسطينى به يك سوم كاهش خواهد يافت. شمار بيكاران در اين مناطق به ۴۰ درصد افزايش يافته و ميزان افرادى كه در زير خط فقر زندگى می‌كنند، به ۶۷ درصد می‌رسد. بانك جهانى حتا اين گزارش را بسيار خوش‌بينانه می‌داند.
فيليپ ريتسك (Philip Rizk) بيست و چهار ساله است و براى يكى از سازمان‌هاى انگليسى كه در امر كمك‌هاى عمرانى فعال‌اند، وظيفه‌ى پخش مواد غذايى را در اردوگاه‌هاى پناهندگان فلسطينى در نوار غزه به عهده دارد. می‌گويد: ”ما در نوسيرات در نوار غزه هستيم و در خانه‌ى ابوسالم. ابوسالم ما را به خانه‌هايى می‌برد كه شرايط مالى‌شان بسيار خراب است، سرپرستان خانواده‌ها بيكارند و تنها ممر درآمدشان كمك‌هايى ست كه سازمان ملل متحد و يا سازمان‌هاى امدادگر ديگر در اختيارشان قرار می‌دهند.”
در نوار غزه حدود يك ميليون و چهارصد هزار فلسطينى زندگى می‌كنند و فقط شمار بسيار محدودى از آنها شغلى دائمى دارند. همين كه اسرائيل مرزها را به روى فلسطينيان می‌بندد، ديگر مواد غذايى و خواربار به اين منطقه نمی‌رسد. در روزهاى پايانى ماه مارس سال جارى به همين جهت قيمت شكر به شدت افزايش يافت و آرد ناياب گشت. سازمان ملل متحد در بيانيه‌ای هشدار داد كه احتمال يك فاجعه‌ى انسانى در منطقه وجود دارد.
وزارت بهداشت تشكيلات خود گردان فلسطين در نوار غزه. فلسطينيان ِ بسيارى در طبقه‌ى سوم يك ساختمان، جلوى درى آهنين ازدهام كرده‌اند. آنها می‌خواهند با وزير بهداشت، دكتر باسِم نعيم ديدار كنند. باسم نعيم وظيفه‌ای كليدى در دولت جديد به عهده دارد. او بايد به كمك مردم به مبارزه با شيوع آنفلوآنزاى پرندگان، كه چندى ست در نوار غزه شايع شده، بپردازد. اين در حالى ست كه بيمارستان‌هاى منطقه تقريبا خالى از دارويند. نعيم كه در دانشگاه ارلانگن در آلمان تحصيل كرده، می‌گويد: ”ما در رفح دوا داريم، در بخش مصر هم مدت‌هاست كه دارو‌های‌‌مان انبار شده، اما هنوز نتوانسته‌ايم اين داروها را به نوار غزه منتقل كنيم.”
درگيرى‌هاى خونين ميان حماس و فتح
در كنار فشارهاى اقتصادى و نظامى خارجي، بحران درونى هم فلسطينيان را آرام نمی‌گذارد و چندى ست كه نوار غزه به محل رقابت ِ گروه‌هاى امنيتى ِ سازمان‌هاى فلسطينى تبديل شده است. انفجار بمب‌هاى جاسازى شده در اتوموبيل‌ها، درگيرى‌هاى خيابانى ِ گروه‌هاى رقيب و آدم ربايى‌هاى مداوم از مشكلات روزمره در اين منطقه گشته است.
در هشتم ماه مه سال جارى در جريان درگيرى ميان اعضاى سازمان‌هاى حماس و الفتح در نزديكى خان يونس در نوار غزه، دست كم سه نفر كشته شدند. دو نفر از اين افراد عضو سازمان الفتح و يك نفر ِ آنها از اعضاى حماس بودند. پليس تشكيلات خودگردان اعلام كرد كه در اين درگيرى‌ها يازده نفر مجروح شدند.
اسماعيل هنيه، نخست وزير تشكيلات خودگردان فلسطين و عضو سازمان حماس، طرفين را به حفظ آرامش دعوت كرد و قول داد كه حمل سلاح را در نوار غزه ممنوع كند.
سامير مَشاراوي، رهبر شبه نظاميان وابسته به سازمان الفتح، اگرچه با طرح خلع سلاح در رئوس كلى آن موافق است، اما اطمينان زيادى به سازمان حماس ندارد: ”اگر ما اطمينان داشتيم كه حماس به نفع خلق فلسطين و به خاطر اتحاد ملى فلسطينيان فعاليت میكند، بدبين نمی‌شديم، اما ما فكر می‌كنيم كه حماس سعى دارد تا همه‌ى ارگان‌هاى امنيتى را تحت كنترل خود درآورد.”
بمباران مناطق مسكونی
از تپه‌هاى شهر غزه صداى خمپاره‌هايى می‌آيد كه به سوى نوار غزه شليك می‌شوند. تانك‌هاى اسرائيلى بار ديگر مواضع مهم منطقه را اشغال كرده‌اند. مرزها بسته‌اند و گفته می‌شود كه اين اقدام واكنشى به شليك راكت‌هاى نوع قسام است كه فلسطينيان به مواضع اسرائيل پرتاب كرده‌اند.
هدف خمپاره‌هاى اسرائيلى گروه‌هاى فلسطينى‌اى هستند كه از مراكز مسكونى با راكت‌هاى دست ساز به سوى اسرائيل آتش می‌گشايند. اما در اثر شليك خمپاره‌هاى اسرائيل، بيشتر مردم عادى قربانى می‌شوند تا شبه نظاميان فلسطينی.
سازمان مدافع حقوق بشر ِ ”بتسِلِم” به اين حملات ارتش اسرائيل اعتراض میكند و بر اين نظر است كه با تراكم جمعيتى كه در نوار غزه وجود دارد، افراد بيگناه ِ بسيارى در اثر حملات ارتش اسرائيل قربانى می‌شوند. اين در حالى ست كه خانم زيپى ليونی، وزير امور خارجه‌ى اسرائيل و اولين زنى كه پس از حدود نيم قرن جاى خانم گلدامير را در وزارت امور خارجه اسرائيل گرفته، حمله به مناطق مسكونى فلسطينيان را به خاطر دفاع از شهروندان اسرائيل جايز می‌شمارد و می‌گويد: ” مسئوليت ارتش اسرائيل اين است كه از شهروندان خود دفاع كند. ما بايد با تروريست‌ها مقابله كنيم. وقتى آنها خود را در مناطق مسكونى مخفى می‌كنند و از آنجا با موشك‌هاى قسام ما را هدف قرار می‌دهند، بايد به مقابله با آنها در همان مناطق مسكونى دست بزنيم و در چنين شرايطى خشك و تر با هم می‌سوزند و بيگناهان نيز قربانى می‌شوند.”
سازمان‌هاى كمك رسان
فيليپ ريتسك Philip Rizk كه بيست و چهار ساله است و در خدمت يكى از سازمان‌هاى انگليسى‌ست كه در امر كمك‌هاى عمرانى به كشورهاى فقير جهان فعاليت میكند، امروز وظيفه‌ى پخش مواد غذايى را در اردوگاه پناهندگان فلسطينى در نوسيرات به عهده دارد و به همين جهت به خانه‌ى سهيلا و شوهرش احمد رفته است. براى اين زن و شوهر، نه ديدگاه حماس بعد از انتخابات پارلمانى مطرح است و نه انتظارات جهانى از تشكيلات خودگردان ِ فلسطين. سهيلا و احمد با نُه فرزند، بيكاراند و بايد شكم فرندان‌شان را به طريقى سير كنند. فيليپ ريتسك در خانه‌ى آنها كه فقط از يك اتاق و يك آشپزخانه‌ى كوچك تشكيل شده، رو به خبرنگارى میكند كه همراهش آمده و می‌گويد: ”اينجا آشپزخانه است. در اين خانه يخچالى نيست. چند قابلمه روى زمين افتاده. يك چهارم گونى شكر، يك شيشه روغن و يك اجاق كوچك همه‌ى محتويات اين آشپزخانه را تشكيل می‌دهد.”
و هنگامى كه فيليپ سهميه آرد، شكر، روغن و عدس خانواده را، كه در بسته‌ای سفيدرنگ قرار دارند، به آنها می‌دهد، احمد ساكت در گوشه‌ای ايستاده و نگاهش زمين را می‌كاود.