1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

نقش خاص ايران در آستانه انتخابات عراق

۱۳۸۳ بهمن ۵, دوشنبه

در آستانه برگزارى نخستين انتخابات آزاد در عراق در روز يكشنبه ۳۰ ژانويه اين پرسش مطرح مى‌شود كه تا چه حد كشورهاى همسايه عراق بر اين امر تاثير مى‌گذارند. به ويژه ايران با ”حكومت الهى“ اسلامى شيعى خود امكان تاثيرگذارى بسيار در عراق را داراست. زيرا حدود ۶۰ درصد از جمعيت عراق را شيعيان تشكيل مى‌دهند. ايران با وجود تهديدهاى اخير امريكا همچون متحدى آرام در عراق عمل كرده است.

https://p.dw.com/p/A4lZ
احمد چلبى، سياستمدار عراقى متهم به همكارى غيرقانونى با ايران
احمد چلبى، سياستمدار عراقى متهم به همكارى غيرقانونى با ايرانعکس: AP

با وجود آنكه گزارش ”نيويوركر“ موجب ايجاد نگرانى بسيار شد در مورد آنكه امريكا احتمالا در تدارك جنگ با ايران است، اما مقامات دولت ايران به گونه‌اى تعجب‌آور آرام ماندند: برخى مى‌گفتند كه موضوع بر سر تهديد لفظى امريكا به حمله‌اى است نظامى و امريكا مى‌خواهد با اين كار در گفتگوهاى ميان ايران و اروپاييان اخلال كند. وزير دفاع ايران محمد شمخانى يك گام پيشتر از اين رفته و گفت كه ايران به لحاظ نظامى براى مقابله با هر موردى به بهترين وجه مجهز است. رييس جمهور ايران محمد خاتمى نيز در اثناى سفر خود به افريقا پيام داد كه امريكا مطمئنا به خاطر مشكلهاى خود در عراق دست به ماجراجويى جديدى نخواهد زد.

اشاره‌اى كه در اينجا به عراق صورت گرفت بسيار بجا بود. چون اينكه ايران مى‌تواند در عراق براى امريكا مشكلهايى ايجاد كند، همچون وسيله اعمال قدرتى است مهم در دست مقامات دولت ايران.

اگر آنچه را كه نمايندگان دولت انتقالى اياد علاوى مى‌گويند، بپذيريم، بايد بگوييم كه ايران مدتهاست در عراق فعال است تا بر جريان امور به گونه‌اى كه مى‌خواهد تاثير بگذارد. دولت ايران تا كنون اين ادعا را تكذيب كرده است، اما نمى‌توان ناديده گرفت كه ايران علاقه بسيار به روند و پيشرفت امور در كشور همسايه‌اش عراق دارد.سالها دشمنى عميق، بخصوص بخاطر جنگ طولانى ميان دو كشور، در ايران خاطراتى نامطبوع بر جاى نهاده است. دولت ايران نمى‌خواهد كه آن همه دوباره تكرار شود، بلكه در پى برقرارى روابطى دوستانه با همسايه‌اش است.

آنچه سد راه است اين است كه دشمن قديم، امريكا، پس از جنگ عراق تبديل به همسايه ايران شده است. اما دولت ايران دست كم روابطى نيكو با بخشى از شيعيان عراق دارد، يا بگوييم با برخى رهبران سياسى شيعيان عراق. رهبران حزب ”شوراى عالى انقلاب اسلامى عراق“ سالها در ايران در تبعيد به سر مى‌بردند و هنوز هم روابط خوبي با ايران دارند. گفته مى‌شود كه رهبر شيعى تبعيدى احمد چلبى كه هم اكنون مورد بى‌مهرى امريكاست نيز روابط نزديكى با دولت ايران دارد.، روابطى چنان نزديك كه كه دولت انتقالى يك بار وى را متهم به خيانت كرده، دستگيرش نمود. قرار است بارى ديگر نيز او را دستگير كنند. اين بار گفته مى‌شود به خاطر معاملات مشكوكى كه داشته، اما احتمالا به خاطر روابطش با ايران.

دولت ايران مى‌داند كه اكثريت شيعيان عراق روياى تاسيس ”جمهورى اسلامى ايرانى” دوم را در سر نمى‌پرورانند. با وجود اين با شيعيان عراق همدردى مى‌كنند.

با وجود آنكه همواره اعضاى دولت انتقالى عراق از ايران انتقاد كرده‌اند، اما ايران تا كنون بيشتر نقشى متعادل در عراق ايفا كرده است. و اين را مقامات دولت امريكا نيز مى‌دانند. همان گونه كه مقامات امريكايى مى‌دانند كه نفوذ ايران در عراق درصورت تهاجم امريكا عليه ايران مى‌تواند به آسانى تبديل به سلاح گردد. با وجود مرزبندى ملى ميان ايران و عراق مطمئنا شيعيان عراق در صورت حمله نظامى امريكا به ايران بى‌تفاوت نخواهند ماند. در آنجاست كه امريكا در جهنمى گرفتار خواهد آمد كه در برابر آن مشكلهاى تا كنون موجود به نظر بى‌ضرر خواهند رسيد.