نقشه جرم شناسى
۱۳۸۵ مرداد ۱۳, جمعهاسپنسر چینی (Spenser Chaney) يكى از كارشناسان موسسهی جرمشناسى جيل دندو (Jill Dando) در لندن میگويد: ”شما میتوانيد پيش بينى كنيد كه در آينده چه اتفاقى خواهد افتاد. بدين ترتيب شانس اين را داريد كه مانع از بروز آن شويد. راه پيش بينى وقوع جرم اين است كه ابتدا مشخص شود كجا اين جرائم اتفاق مىافتند، مثلأ خيابانهايى كه امكان بروز خلافكارى در آنها بيشتر است مثل خيابانهاى كه در نواحى مركزى شهرند و يا مركز خريد هستند، در اين نقاط از شهر فرصت خلافكارى بيشتر فراهم است. حالا چطور میتوان از ارتكاب جرم جلوگيرى كرد؟ خوب به جاى اينكه مجرم را پس از ارتكاب جرم دستگير كنيد بهتر است از قانون شكنى در اين مكانهاى جرم خيز جلوگيرى كنيد.“
براى برنامهريزى و جلوگيرى از وقوع جرم قبل از آنكه اتفاق بيافتد بايد ديد در چه مكانى امكان بروز چه حادثهاى وجود دارد. يعنى تهيه همان نقشه جرم شناسى كه پليس لندن از آن استفاده میكند.
شان جانسون (Shane Johnson) یکی از جرم شناسان دانشگاه لندن معتقد است جرم شناسى هم مانند تشخيص بيمارى است. وقتى مشخص است كه ويروس يك بيمارى چگونه سرايت مىكنند، راه جلوگيرى از ابتلا به آن بيمارى هم مشخص است. نقشههاى جرم شناسى هم مشخص میكنند كه بسيارى از مجرمين مشابه هم عمل میكنند. بسيارى حتى پس از ارتكاب جرم به محل وقوع آن برمیگردند و يا مرتبه بعد هم به همان شيوه سابق عمل میكنند.
تئورى جانسن در مورد دزدىها جالب است: ”اصل تئورى اين است كه مهاجمين ابتدا هدف را شناسايى میكنند، آنها مىخواهند مطمئن شوند كه هدف قابل دسترسى است. در مورد اموال و دارايىها پرسوجو مىكنند، بايد بدانند چطور داخل شوند و چطور خارج شوند و چه راهى بهتر است، بعد برمىگردند. در ضمن خطرات احتمالى را هم در نظرمىگيرند، مثلأ اينكه چطور فرار كنند.“ يك نگاه به نقشه جرم شناسى نشان میدهد، بيشتر خانههايى كه به آنها دستبرد زده مىشود، به نوعى به يكديگر شباهت دارند.
نحوه بروز جرم در تمامى نقاط دنيا به هم شبيه است. ويل گور (Will Gore) از پليس ايالات متحده امريكا میگويد: " میدانيد چيست؟ خلافكاران احمقاند كه از اين طريق به دام مىافتند آنهايى كه زرنگترند راهى پيدا میكنند. اين يادگيرى و سازگارى دوطرفه است هر كدام از طرف مقابل چيزهايى ياد میگيرد و كمكم دست هم را میخوانند و میداند طرف مقابل چه میكند. اما پليس دست بالاتراست!"
در بعضى از موارد پليس موفقتر عمل میكند. افراد پليس اطلاعات بايگانى شده خلافكاريها را در اختيار دارند. گور و همكارانش در پليس ايالات متحده امريكا اطلاعات مربور به بيش او شش ميليون مورد تخلفات را در اختيار دارند. به كمك روشهاى مدرن و استفاده از كامپيوتر اين اطلاعات دسته بندى شده و در زمان مورد نياز در اختيار افراد پليس قرار مىگيرد. مثلأ بعضى از مجرمين كمى رمانتيكتر عمل میكنند و به داستانها و شرايط تاريخى هم توجه میكنند مثلأ ناتينگهام و جنگل معروف شرود، قلمرو رابين هود، البته ابزار شبيخون و دستبرد زدن ديگر تير و كمان نيست خلافكارها هم پشت اسب نمىنشينند.
Nick Row از كلانترى ناتينگام میگويد، اينجا هنوز هم از نقاط مشكوك نقشه جرم شناسى است!! " ما متوجه شديم كه میتوانيم با استفاده از اطلاعات ثبت شدهمان متوجه ناآرامى اوضاع شویم. مثلأ مقايسه اتفاقات دوهفته اخير با ده دورازه هفته گذشته نشان مىدهد اوضاع عادى نيست. بدين ترتيب میتوانيم به پليس منطقه بگوييم برو و ببين چه خبره. به علت اينكه شواهد نشان میدهد شرايط غير طبيعى است اينجا دارد يك اتفاقى میافتد اوضاع حال عادى خارج شده“
اما كارمندان قديمى پليس هنوز ترجيح مىدهند به جاى نقشه جرم شناسى از تجربياتی كه در طول سالها خدمت در نيروى پليس بدست آوردهاند استفاده كنند. موسسه جرم شناسى Jill Dando در شمال غرب لندن از تجربيات اين افراد براى يافتن راه حل معماهاى پليسى استفاده میكند. اما نقشه جرم شناسى اين موسسه كه داده هاى آن از حوادث پنج سال اخير جمع آورى شده تا به حال موفق عمل كرده است. نقشهاى كه كمك مىكند قبل از بروز جرم احتمال وقوع آنرا پيشبينى كرد و مانع از بروز آن شد.