نظام انتخاباتی امریکا: پیچیده و عتیق

در مجموع ۵۳۸ انتخاب‌کننده (elector) زن و مرد وجود دارند. کسی که می‌خواهد رییس جمهور شود، باید رأی بیش از نیمی از آنان را به دست آورد، یعنی دست کم ۲۷۰ رأی را کسب کند. (تصمیم این انتخاب‌کنندگان بر حسب تعداد رای شهروندان تعیین می‌شود. رای مستقیم شهروندان که به اوباما یا مک کین یا هر نامزد دیگر است، ترجمه می‌شود به نام انتخاب‌کنندگانی که از قبل به آن نامزد تعهد سپرده‌اند.)

هر ایالت آمریکا تعداد معینی انتخاب‌کننده دارد. این تعداد همخوان با تعداد نمایندگانی است که یک ایالت به کنگره می‌فرستد و در اساس بستگی به شمار جمعیت آن ایالت دارد. کالیفرنیا، پرجمعیت‌ترین ایالت امریکا، ۵۵ انتخاب کننده دارد، فلوریدا ۲۷ و کارولینای شمالی تنها ۳ انتخاب‌کننده. دونتا دیویدسون، از اعضای کمیسیون امداد انتخابات آمریکا، می‌گوید که کسی که در پایتخت آمریکا، واشنگتن دی سی، زندگی می‌کند، اگر چه می‌تواند رأی بدهد، اما رأی او به حساب نمی‌آید. دیویدسون می‌افزاید: «واشنگتن دی سی نماینده‌ای هم در کنگره آمریکا ندارد – اگر چه اهالی واشنگتن مثل همه دیگر شهروندان مالیات می‌پردازند. نمی‌دانم که پدران مؤسس ما چه فکر می‌کرده‌اند. شاید عقیده داشته‌اند که واشنگتن فقط مقر دولت است و مردم همه در ایالتهای دیگر رأی می‌دهند. مدتهاست تلاش می‌کنند که این وضع را بوسیله قانون تغییر دهند، اما تاکنون این تلاش بی‌حاصل بوده است.»

برای بقیه کشور، به جز دو مورد استثنا، تقسیم انتخاب‌کنندگان بدین صورت است: برنده همه چیز را به دست می‌آورد. بنابراین، برای نمونه در کالیفرنیا، کافی است که انتخاب‌کنندگان با تفاوتی بسیار ناچیز اکثریت را بدست آورند، تا همه ۵۵ رأی کالیفرنیا به آنان تعلق گیرد. دیویدسون در این مورد می‌گوید: «اکثریت آراء مردم با نتیجه انتخابات در ارتباط هست. اما از سوی دیگر ممکن است که موردی پیش بیاید که اکثریت رأی‌دهندگان به یک نامزد انتخاباتی رأی بدهند، اما نامزدی دیگر پیروز شود، چون او بیشترین آراء انتخاب‌کنندگان را به دست آورده است.»

هشت سال پیش چنین موردی پیش آمد: در سال ۲۰۰۰ ال گور، نامزد حزب دمکرات آمریکا، در مجموع ۵۴۰ هزار رأی مردم را به دست آورد، اما جورج دبلیو بوش توانست ۲۷۱ رأی انتخاب‌کنندگان را از آن خود ساخته و در نتیجه رییس جمهور شود.

مسئولیت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری‌ای آرام و بدون تنش بر عهده خود ایالتهای آمریکاست. هر ایالت رییس انتخابات را تعیین می‌کند که مسئولیت نهایی شمارش آراء را بر عهده دارد. اما وظیفه انجام انتخابات بر عهده حوزه‌هاست که قواعد را نیز تعیین می‌کنند و برای مثال اعلام می‌کنند که از چند روز پیش می‌توان رأی داد، یا چگونه می‌توان رأی داد، روی کاغذ یا با کامپیوتر، یا حوزه‌های رأی‌گیری چه موقع باز یا بسته خواهند شد. به گفته دیویدسون، دولت کمک زیادی برای تأمین هزینه انتخابات نمی‌کند. این ایالتها و شهرها هستند که باید مخارج انتخابات را تقبل کنند. یعنی در نهایت مالیات مردم است که خرج انتخابات می‌شود.

در ضمن، انتخابات ریاست جمهوری در روز سه‌شنبه‌ی پس از نخستین دوشنبه‌ی ماه نوامبر برگزار می‌شود. امسال شمار شهروندانی که برای شرکت در انتخابات ثبت نام کرده‌اند بیش از همیشه است. حوزه‌های مختلف انتخاباتی کوشیده‌اند که خود را برای این وضع آماده کنند، از جمله به کمک نیروهای داوطلب و برگه‌های رأی بیشتر. چون در بسیاری مناطق افزون بر دستگاههای الکترونیکی، از دستگاههایی استفاده خواهد شد که می‌توانند برگه‌های رأی را بخوانند. آنچه موجب نگرانی مسئولان است،‌ یکی این است که دستگاههای الکترونیکی درست کار نکنند و دیگر اینکه صفهای طولانی در برابر مراکز رأی‌گیری شکل بگیرند.

دیویدسون می‌گوید که نگران است که مردم پس از ایستادن طولانی در صفها، خسته شوند و به خانه‌های‌شان بروند. وی اما مایل است که آنها را تشویق کند که بمانند و رأی دهند، چون رأی مردم تعیین ‌کننده است.