"نسبت ما با ایران چیست؟"
۱۳۸۸ خرداد ۱۸, دوشنبه
عطاءالله مهاجرانی در گفتگو با ایرانیان در سه نشست، در روزهای شنبه و یکشنبه (۶ و۷ ژوئن)، به طرح نقطه نظرات خود پیرامون انتخابات آتی و مسایل سیاسی در ایران پرداخت.
مهاجرانی در نشست نخست، به همراه فرخ نگهدار، عضو اتحاد جمهوریخواهان، سیاست شرکت و یا تحریم در انتخابات را بررسی کرد. وی شرکت و یا عدم شرکت در انتخابات را حقی بدیهی برای مردم دانست، اما در خطاب به ایرانیان، از آنان خواست، که بر تاثیر و اهمیت تصمیم‌گیری خود واقف باشند. مهاجرانی در سخنان خود این پرسش را مطرح ساخت، که «نسبت ما با ایران چیست؟»
گزینش بیشترین خیر و یا رد شر حداکثر
وی با ارجگذاری به نقش خرد در فرهنگ گذشته ایران، به اهمیت خردورزی در امر سیاست در شرایط کنونی نیز تاکید کرد.
به گفته مهاجرانی، غیبت نامزد حداکثری و مطلوب، نباید رای‌دهندگان را از مشارکت در انتخابات و رد شر حداکثر بازدارد.
وی که در این نشست به عنوان مشاور مهدی کروبی سخن می‌راند، گزینش یکی از دو نماینده اصلاح‌طلبان را به مردم توصیه کرد. وی ضمن اشاره به فعالیت‌های سیاسی خود از آغاز انقلاب تاکنون، به ساختار قدرت در ایران نگاهی انداخت و نقش رئیس‌جمهوری در چارچوب قانون اساسی را محدود دانست. برغم اختیارات محدود مقام ریاست‌جمهوری در سیاست‌گذاری‌های کلان کشور، وی از پیروزی احمدی‌نژاد به عنوان انتخابی «پرهزینه و اما کم منعفت» یاد کرد.
به نظر وی، کروبی به خاطر اعتقاد جدی به فعالیت حزبی، تاسیس روزنامه‌ای برای طرح نظرات خود، ارائه‌ی برنامه انتخاباتی و سرانجام تیمی کارآمد شایسته‌ترین نامزد در این‌دوره به حساب می‌آید. به گفته مهاجرانی، یکی از صفات مهم کروبی به عنوان یک روحانی، آشنایی و تسلط وی به زبان و الزمات قدرت در ایران است.
پرسش‌های ایرانیان ساکن در برلین
وزیر فرهنگ و ارشاد در کابینه خاتمی، در پایان با سیلی از پرسش‌های ایرانیان ساکن در برلین مواجه شد. ایرانیان در این نشست درباره رفع تبعیض از زنان، چگونگی برخورد با فرمان حکومتی پیرامون قانون مطبوعات از سوی کروبی، سرکوب نیروهای سیاسی و اجتماعی، قتل‌های زنجیره‌ای، و سرانجام نظر نامزدها درباره بازگشت امن ایرانیان خارج کشور به میهن، پرسش‌هایی را مطرح ساختند.
به گفته مهاجرانی، همزمانی میان قتل‌های زنجیره‌ای و تصدی اداره کشور از سوی اصلاح‌طلبان، به معنای مسئولیت و گناه دولت خاتمی نیست. بستن روزنامه‌ها نیز شامل همین قاعده است. وی وضعیت نشر کتاب و فعالیت نویسندگان را در دوران وزارت خود مثبت ارزیابی کرد.
مهاجرانی با ذکر نمونه‌ای کوشید، کارکرد دولت اصلاحات و دولت کنونی را در زمینه سیاست فرهنگی، از هم متمایز کند. وی گفت، برای مثال، من در آن دوران دغدغه ترجمه و انتشار هرچه سریعتر کتاب "اولیس" اثر جمیز جویس از سوی آقای سحابی را داشتم، زیرا ترجمه این کتاب به فارسی را اتفاقی مهم در ادبیات ایران ارزیابی می‌کردم. اما در حال حاضر برخی از کتاب‌های من نیز در وزارت ارشاد اجازه انتشار نیافته‌اند.
وی درباره کشتارهای دهه شصت، مشکل تحصیل بهاییان در این نشست سکوت کرد، اما در نشست‌های روز یکشنبه به جنبه‌هایی از این پرسشها پرداخت.
رفع تبعیض از زنان
مهاجرانی سیاست کلی کروبی را رفع تبعیض از زنان خواند، اما به مشکلاتی که در حوزه فقه و قوانین شرعی از یکسو و ابهامات در قانون اساسی از سوی دیگر وجود دارد، نیز اشاره کرد.
به گفته مهاجرانی روشنفکران قادر به تغییر فقه و اصلاح قوانین شرعی نبوده، و این مشکل باید از سوی فقها و مجتهدان اهل فن صورت گیرد. وی در همین رابطه به نظرات جدید فقهی از سوی آیت‌الله صانعی اشاره کرد.
وی درباره ابهامات موجود در قانون اساسی نیز، درخواست تفسیر از سوی فقهای شورای نگهبان را راهگشا دانست. برطبق قانون اساسی ایران، رئیس‌جمهوری باید «رجل سیاسی» نیز باشد. به نظر مهاجرانی بحث بر سر معنای رجل تاکنون بطور جدی و کارشناسانه صورت نگرفته است.
مهاجرانی گفت، کروبی بطورکلی خواهان پیوستن به کنوانسیون رفع تبعیض از زنان است، اما ملاحظاتی را نیز در مورد برخی از مواد آن دارد.
نقش سپاه پاسداران
درنشست روز یکشنبه (۷ ژوئن) مهاجرانی در مخالفت با یکی از سخنرانان، مدعی شد، که سپاه پاسداران از جمله خوشنام‌ترین نهادهای پس از انقلاب است. وی ادغام آتی سپاه و ارتش را با توجه به خطرات موجود در شرایط کنونی نادرست خواند و از سوی دیگر به تصریح قانون اساسی بر وجود ارتش و سپاه در کنار یکدیگر اشاره کرد.
وی گفت سپاه در زمان جنگ و درگیری‌های داخلی ضامن تمامیت ارضی ایران بوده است. مهاجرانی دخالت سپاه در پروژه‌های عمرانی و اقتصادی را تایید کرد وتنها به نظارت دقیق‌تر، مبنی بر جلوگیری از رانت‌خواری اصرار ورزید.
در حالیکه یکی از شرکت‌کنندگان در میزگرد، از کشتار سال‌های ۶۰ و ۶۷ به عنوان فاجعه ملی یاد کرد. مهاجرانی نیز در مقابل خواست، که از انفجار بمب در مرکز حزب جمهوری اسلامی در ۷ تیر نیز به عنوان یک فاجعه یاد شود.
نقش رهبری در اقتدار ایران
مهاجرانی بارها خود را پیرو رهبری و ولایت فقیه خواند و از نقش آیت‌الله خامنه‌ای در حفظ ایران تجلیل کرد. وی گفت سیاست و رهبری وی ضامن اقتدار ایران بوده است و به نمونه‌هایی از برخوردهای تحقیرآمیز آمریکا با متحدانش در منطقه اشاره کرد.
به نظر مهاجرانی نقش رئیس‌جمهوری به خاطر محدودیت در زمینه تصمیم‌گیری‌ها بر اقتدار ایران تاثیر چندانی نداشته، و دقیقاً بدین خاطر نتایج انتخابات آتی ریاست‌جمهوری به معنای نجات و یا ویرانی ایران نخواهد بود.
وی با اشاره به شبکه گسترده روحانیت شیعه در ایران آنرا با شبکه مویرگ‌های بدن انسان مقایسه کرد. مهاجرانی به عنوان یک تاریخ‌دان، در خطاب به حاضران در جلسه گفت، دوام این حکومت حداقل برای چندین صد سال خواهد بود. و «ندیده‌ی ندیده‌ی شما نیز زوال آن را نخواهد دید».
نظرسنجی از ایرانیان حاضر در سخنرانی
به پیشنهاد فرخ نگهدار، از ایرانیان حاضر در سالن سخنرانی، نظرسنجیی پیرامون انتخابات آتی صورت گرفت، که نتیجه این نظرسنجی چنین بود: از ۱۰۴ برگه پرشده، ۲/ ۲۲ درصد از ایرانیان خواهان شرکت در انتخابات نبودند. موسوی با ۲/ ۴۵ درصد در مقام نخست، کروبی با ۶/ ۷ درصد در مقام دوم و احمدی‌نژاد با کمتر از یک درصد در مقام سوم جای گرفته‌اند.
رضایی هیچ رایی را بدست نیاورد. حدود ۵/ ۱۱ درصد در انتخابات رای سفید خواهند داد. ۵/ ۱۲ درصد از حاضران در انتخابات شرکت خواهند جست، اما هنوز در مورد نامزدی مشخص تصمیم نگرفته‌اند.
گزارشگر: شهرام اسلامی
تحریریه: مصطفی ملکان