نخست‌وزیر جدید ترکیه در مقابل انبوهی از بحرانها
۱۳۹۵ خرداد ۷, جمعه
بینالی یلدیریم (Binali Yıldırım) نخست‌وزیر جدید ترکیه در مراسم ویژهای در کاخ "چانکایا"ی آنکارا (۲۲ مه/ ۲ خرداد) مسئولیت نخست‌وزیری را از احمد داوداوغلو تحویل گرفت. وی بلافاصله بعد از آن کابینه ۲۶ نفره خود را در آنکارا معرفی کرد و نخستین جلسه هیات دولت ترکیه به ریاست رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور در کاخ ریاست جمهوری برگزار شد.
بیشتر بخوانید: آیا ترکیه در پرتگاه دیکتاتوری قرار گرفته؟
یلدیریم کیست و چگونه توانست اعتماد اردوغان را برای احراز مقام نخست‌وزیری کسب کند؟
یلدیریم فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد رشته کشتی‌سازی و علوم دریانوردی از دانشگاه استانبول است. وی در سال ١٩٩٠ در دانشگاه بین‌المللی دریانوردی سوئد، دکترای خود را گرفت. او علاوه بر سوئدی به زبانهای انگلیسی و فرانسه نیز مسلط است.
بینالی یلدریم یکی از موسسین حزب حاکم عدالت و توسعه است و از دوران فعالیت اردوغان در شهرداری استانبول، او را همراهی کرده است.
یلدیریم نماینده ازمیر در پارلمان ترکیه و وزیر سابق حمل و نقل، ارتباطات و دریانوردی ترکیه است. او مجری پروژه‌های عظیم عمرانی در ترکیه شناخته میشود که از آنها به عنوان "مگا پروژه"ها یاد میشود. نخست‌وزیر جدید ترکیه برخلاف داوداوغلو مطیع اردوغان است و به "مرد پروژهها" مشهور است.
برنامه دولت جدید
یلدیریم در نخستین سخنرانی خود گفت مشکلاتی که در اتحادیه اروپا، قبرس و قفقاز بوجود آمده باعث افزایش اهمیت کشورش در منطقه شده است. وی تاکید کرد ترکیه باید تعداد دوستان خود را زیاد و شمار دشمنان را کاهش دهد. وی در همین راستا گفت که برای گسترش روابط با ایران در حوزههای تجاری، توریسم، انرژی و حمل و نقل تلاش خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: بینالی یلدیریم به ریاست حزب عدالت و توسعه ترکیه انتخاب شد
خبرگزاری نیمه‌دولتی "آناتولی" در گزارشی مفصل راجع به وعده‌های یلدیریم می‌نویسد که اولویتهای او مبارزه با "گروه‌های تروریستی به‌ویژه تروریست‌های حزب کارگران کردستان ترکیه (پ‌ک‌ک)" و "ساختار دولت موازی" خواهد بود. برنامههای دیگر دولت جدید "افزایش حمایت از موسسات مردم‌نهاد، اینترنت رایگان برای خانوادههای فقیر، تاسیس مراکز ویژه برای معلولان، استخدام و اشتغالزایی برای زنان" خواهد بود.
مهمترین ماموریت نخست‌وزیر جدید
یلدیریم در مجلس کبیر ترکیه گفت: «از مردم میپرسم رئیس‌جمهوری که ۲۱ میلیون و پانصد هزار رای شهروندان را آورده چه وظیفهای دارد؟ او که نمیتواند بگوید من مسئولیتی ندارم، بلکه او نیز باید به وظیفه خود عمل کند.»
روزنامههای منتقد ترکیه بلافاصله نوشتند یلدیریم با این سخنان مطیع بودن خود را نشان داد و قبول کرد که حرف اول را اردوغان میزند.
دکتر یاشار آیدین، استاد دانشگاه "هانزا" در هامبورگ که درباره مسائل ترکیه و خاورمیانه تحقیق میکند، به دویچه وله میگوید: «من انتظار تغییرات اساسی در دولت جدید را ندارم. ولی مهمترین تفاوت با دولت قبلی احمد داوداوغلو این است که ماموریت این دولت تغییر نظام پارلمانی به ریاست جمهوری و اجرای برنامه اردوغان خواهد بود.»
به عقیده این کارشناس، اقتصاد ترکیه اولویت کابینه یلدیریم خواهد بود اما از همه مهمتر وفادارای یلدیریم به اردوغان است که وی در هر شرایطی میتواند روی او حساب کند.
بیشتر بخوانید: نخست‌وزیر جدید ترکیه وزیران کابینه خود را معرفی کرد
کارشناس دانشگاه هانزا در هامبورگ میگوید توسعه مبادلات تجاری با ایران هم جزو اولویتهای دولت جدید ترکیه خواهد بود.
وی تاکید میکند: «اروپایی‌ها از کنارهگیری داوداوغلو سرخورده شدند، ولی باید منتظر بود و دید که نخست‌وزیر جدید چه سیاستی را اتخاذ خواهد کرد. فعلا باید صبر کرد تا مواضع طرفین مشخصتر شود. آنچه که مشخص هست بینالی یلدیریم برنامه مستقلی ندارد و عملا مطیع اردوغان عمل خواهد کرد و باید دید که اروپائیان چه واکنشی نشان خواهند داد.»
آزادی داراییهای ایران
به نظر آرتیوم دینچ، کارشناس سیاسی مسائل ترکیه از دانشگاه آنکارا "آزاد شدن دارایی ایران در ترکیه" یکی از مسائل مورد اختلاف داوداوغلو، نخست‌وزیر سابق با اردوغان بوده است. به گفته این کارشناس اردوغان در خصوص این مسئله با بینالی یلدیریم صحبت کرده و نخست‌وزیر جدید ترکیه در نخستین روزی که به این مقام احراز شد اعلام کرد که مناسبات ترکیه با ایران توسعه خواهد یافت.
مقامهای ترکیه رسما مقدار داراییهای ایران را اعلام نکردهاند اما رسانههای ترکیه از دو میلیارد دلار صحبت میکنند که بیشترین آن در "هالک بانک" قرار دارد.
دینچ ادامه میدهد: «داوداوغلو قصد داشت از ایران امتیازهایی بگیرد. ولی در مرحله پسافرجام ایران بیشتر به سوی چین رفته و به ترکیه توجهای نکرده است. در آخرین دیداری که روحانی از ترکیه داشت و در ملاقات با داوداوغلو و اردوغان قول داد که بازار ایران به روی سرمایه ترکیه باز خواهد شد و داوداوغلو ظاهرا قانع نشده بود.»
ایران، اولویت دولت جدید ترکیه
خبرگزاری فارس گزارش داد که محمدابراهیم طاهریان‌فرد سفیر ایران در آنکارا در دیدار با علی فواد تاشکسنلی‌اوغلو، مدیرعامل هالک بانک ترکیه (۲۷ مه/ ۷ خرداد) درباره زمینه همکاری‌‌های بین بانکی ایران و ترکیه و رساندن حجم مبادلات تجاری تا ۳۰ میلیارد دلار صحبت کرده است.
اما مهمترین تحول در مناسبات ایران و ترکیه افزایش ۳ برابری صادرات نفت ایران به ترکیه است. محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت نفت ایران از تمدید قرارداد فروش نفت خام به شرکت "توپراش"، بزرگ‌ترین شرکت پالایشگاهی ترکیه خبر داد. احتمال داده میشود حجم صادرات نفت ایران به ترکیه از حدود ۱۰۰ هزار بشکه فعلی به ۳۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد.
به گفته آرتیوم دینچ، کارشناس مسائل ترکیه از دانشگاه آنکارا در زمینه خطوط حمل و نقل هوایی نیز مناسبات دو کشور توسعه پیدا میکند. قرار است پرواز تبریز ـ استانبول هفتهای ۳ بار انجام بگیرد و شرکت هوایی "پگاسوس" دفاتر خود را در ایران افتتاح کند.