نجيب محفوظ، پدر رمان عرب، درگذشت

محفوظ حتى براى حضور در مراسم دريافت جايزه ادبى نوبل در سال ۱۹۸۸ خاك كشورش را ترك نگفت و دختران وى بودند كه به نمايندگى از او راهى استكهلم شدند، تا اين جايزه معتبر را دريافت دارند.

بدون شك، دريافت جايزه ادبى نوبل در سال ۱۹۸۸ بود كه نام نجيب محفوظ را در سراسر جهان بر سر زبانها انداخت. اگرچه پيش از آن هم آثار متعددى از او به زبانهاى مختلف ترجمه شده بود، اما تنها گروهى خاص از علاقمندان ادبيات جهان، با آنها آشنا بودند.

محفوظ كه Galsworthy و توماس مان را از جمله الگوهاى خود می‌دانسته، درباره آثارش می‌گويد: «رمانهاى من، افكار من و آنچه كه از آن الهام می‌گيرد، بر محور قاهره می‌چرخد، به ويژه محلات قديمى آن كه خودم در آنجا زندگى كرده‌ام.»

نجيب محفوظ در دهه شصت و هفتاد ميلادى از پرداختن به موضوعات انتقادى اجتماعى چشم پوشيد و كوشيد كه با زبانى سمبليك به موجوديت انسان و پرسشهاى مربوط به آن بپردازد. اين گرايش‌ها را از جمله می‌توان در رمانهاى «راه» و «خانه‌ى قايقى» ديد.

محفوظ مجموعا بيش از ۳۰ رمان نوشته و با توجه به فعاليتهاى پيگير و خلاقيت او، جاى تعجب نيست كه از وى به عنوان پدر رمان عرب سخن می‌رود. از شمارى از آثار او نيز فيلمهاى سينمايى و يا سريالهاى تلويزيونى تهيه شده است.

نجيب محفوظ در نزد روشنفكران عرب و همچنين مردم كوچه و بازار از محبوبيت زيادى برخوردار بود و به همان اندازه نيز مورد تنفر افراطگرايان اسلامى قرار داشته و دارد.

نام وى ساليان سال در فهرستهاى سياهى قرار داشت كه قرار بود ترور شوند. در ماه اكتبر سال ۱۹۹۴، محفوظ ۸۳ ساله در خانه اش مورد سوقصد قرار گرفت و بر اثر ضربات چاقو بشدت مجروح شد، اما در نهايت جان بدر برد.

محفوظ كه مدتهاى زيادى بود، از بيمارى سختى رنج می‌برد، يك ماه و نيم پيش به خاطر ابتلا به ذات الريه و ناراحتيهاى كليوى در بيمارستان بسترى شد و روز گذشته نيز قلب وى از طپش باز ايستاد.