مين فروشى به شورشيان: شغل تازه عراقى‌ها
۱۳۸۵ اسفند ۲۳, چهارشنبه
مركز فعاليت اين گروه شغلى تازه، مناطق مرزى ايران و عراق است. اين منطقه، در نگاه نخست، مناظرى بديع و رويائى را مى‌آفريند. بلندى‌هاى سبز، باريكه راه‌هاى خاكى مارپيچ ميان نخلستان‌هاى گسترده و الاغ‌هائى كه جوال‌هاشان پر از محصول منطقه است. اما محصول منطقه، چيزى نيست جز مين‌هائى كه در جريان جنگ هشت ساله ميان ايران و عراق، در دل خاك پنهان شده‌اند.
اكنون، مدتى است كه گروهى از بيكاران عراقى، متوجه گنجى شده‌اند كه به رغم مرگ آفرين بودن، مى‌تواند معاش آن‌ها و خانواده‌هاشان را تامين كند. تمرين، آن‌ها را استاد مين‌يابى كرده است. علاوه بر اين، مرگ، امروز در عراق ديگر يك اتفاق تكان دهنده نيست. هر روز صدها نفر قربانى عمليات انتحارى و بمب گذارى يا تحركات نظامى نيروهاى خارجى مى شوند. پس، عراقى ها ديگر ترسى هم از انفجار مين ها ندارند.
سازمان ديدبان حقوق بشر تخمين مى زند كه نزديك به ۹۰۰ هزار نفر از مردم عراق در نزديكى مناطق مين گذارى شده زندگى مى كنند. بخشى از اين جمعيت، جمع آورى مين هاى منفجر نشده را به شغل خود تبديل كرده اند. آن‌ها، مين‌ها را از دل خاك بيرون مى‌كشند، بار الاغ و قاطر مى‌كنند و به بازارهاى معامله اسلحه مى برند.
خريداران اين بازارها، گروه‌هاى شورشى سنى و شيعه هستند. آن‌ها، پس از خريد مين‌ها، آن‌ها را يا در مسير كاروان خودروهاى ارتش آمريكا و متحدانش قرار مى‌دهند و يا پس از دستكارى به بمب‌هائى تبديل مى‌كنند كه كنار خيابان ها جاسازى و هنگام عبور نيروهاى نظامى يا دولتى منفجر مى‌شوند.
بر اساس گزارش آمريكائى‌هاى مستقر در عراق، در بيشتر عملياتى كه عليه آن‌ها صورت مى گيرد، از اين مين‌هاى تقريبا بيست ساله استفاده مى شود كه اكنون به يك منبع درآمد خوب براى برخى از بيكاران عراقى تبديل شده اند. يك كارشناس مواد منفجره آمريكا كه در تكريت كار مى كند، مى گويد: ۱۵ درصد بمب هائى كه در ماه ژانويه امسال در عمليات تروريستى شمال عراق مورد استفاده قرار گرفت، از اجزاى اين مين هاى قديمى ساخته شده بود.
نهادهاى بين‌المللى كه براى ممنوعيت استفاده از مين هاى ضد نفر تلاش مى كنند، تخمين مى زنند كه در دوران هشت ساله جنگ ايران و عراق، به دستور صدام حسين ۱۲ تا ۱۶ ميليون مين در مناطق مرزى نصب شده است. به اعتقاد اين نهادها، تاكنون حداكثر ۱۰ هزار عدد از مين ها كشف و خنثى شده است.
مين‌ها، در همه اين سال ها جان انسان ها را به خطر مى انداخته اند، زيرا ميدان‌هاى مين گذارى شده، شناسائى و نشانه گذارى نشده اند. صليب سرخ بين المللى در سال ۲۰۰۱ گزارش داد كه هر ماه حدود ۳۰ عراقى در نتيجه انفجار مين‌ها مجروح مى‌شوند.
يك نظامى آمريكائى كه سربازان عراقى را براى مراقبت از مرزها آموزش مى دهد، مى گويد: ”برخى از ساكنان مناطق مرزى، آگاهانه به استقبال خطر مى‌روند. آن ها به مناطق مين گذارى شده قدم مى گذارند و مين ها را جمع آورى مى كنند”. ژنرال بنيامين ميكسون فرمانده نيروهاى آمريكائى در شمال عراق نيز مى گويد: ”بوميان نسبت به نيروهاى خارجى داراى اين امتياز هستند كه مناطق مين گذارى شده را بهتر مى شناسند و به راحتى مى توانند سلاح هاى پنهان شده را پيدا كنند”.
مين هاى ضد تانك، به اين دليل كه سخت تر منفجر مى شوند، راحت تر قابل جمع آورى هستند. از ديد يك كارشناس مواد منفجره ارتش آمريكا، امتياز ديگر اين مين ها آن است كه بدون دستكارى مى توانند عليه نيروهاى خارجى مورد استفاده قرار گيرند.