مهندس در آلمان، "کالای" کم‌یاب

آلمان با مسئله‌ی کمبود مهندس متخصص روبروست. این کمبود در حال حاضر چنان بارز است که حتی فارغ‌التحصیلان مدارس عالی مهندسی تا مقطع بچلور، (Bachelor) هم بیش از گذشته شانس استخدام در رشته‌های فنی را به‌دست آورده‌اند. عنوان دوره‌ی مهندسی تا مقطع بچلور به دوره‌ی اولیه‌ی آموزش فنی در مدارس عالی آلمان اطلاق می‌شود. هدف اصلی ایجاد این دوره‌، همآهنگ ساختن سطح دانش فنی دانشجویان رشته‌های مهندسی در کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا بوده است. مدت تحصیل در چارچوب این مدل، به‌طور کلی شش ترم است، ولی می‌توان آن را، در صورت داشتن شرایط ویژه، تا ۷ یا ۸ ترم (یعنی ۴ سال) هم ادامه داد. دانشجویانی که مایل به کسب مدرک کارشناسی ارشد مهندسی فنی یا دکترا در این رشته هستند، می‌توانند بر پایه‌ی این دوره‌ی اولیه، ادامه‌ی تحصیل دهند.

شک اولیه، اطمینان بعدی

کارشناسان امور آموزش آلمان، هنگام طرح‌ریزی و اجرای مدل مدارس عالی مهندسی تا مقطع بچلور، چندان به آینده‌ی شغلی دانش‌آموختگان این رشته خوش‌بین نبودند. آنان تردید داشتند که این فارغ‌التحصیلان بتوانند در یافتن شغل با مهندسانی که از دانشگاه‌ها مدرک فوق‌لیسانس کسب کرده‌اند، رقابت کنند. تجربه ولی نشان می‌دهد که هنگام رونق اقتصادی، برای هر دوی این گروه‌ها، امکان شغلی وجود دارد. از آن گذشته فارغ‌التحصیلان مدارس عالی مهندسی تا مقطع بچلور می‌توانند در زمان کم‌رونقی یا رکود اقتصادی، دوره‌ی‌ کارشناسی ارشد مهندسی فنی را بگذرانند. در حال حاضر کشور آلمان با کمبود حداقل ۱۰ هزار مهندس روبروست.

اغلب دانشجویان دوره‌ی مهندسی تا مقطع بچلور در حال حاضر هنوز هم با شک و تردید به شانس‌های استخدامی پس از اتمام این دوره‌ می‌نگرند. از این‌رو پس از گذراندن شش ترم پایه‌ای، بلافاصله مشغول تحصیل چهار ترم دوره‌ی کارشناسی ارشد می‌شوند.

ویژگی‌های دوره‌ی مهندسی تا مقطع بچلور

دانشگاه فنی شهر دارمشتات، در جنوب آلمان، یکی از دانشگاه‌هایی است که دوره‌ی مهندسی بچلور را می‌توان در آن گذراند. دست‌اندرکاران این دانشگاه از ابتدا، به امتیازها و فایده‌های این مدل اعتقاد داشتند و تا به حال برای حدود ۲۰۰۰ دانشجو‌، امکان فراگیری امور فنی تا این مقطع را فراهم آورده‌اند.

ویژگی‌های اصلی این مدل که دانش تئوریک را با تجربه‌ی عملی همراه می‌سازد، در سه وجه زیر خلاصه می‌شود:

ـ پیاده‌کردن شیوه‌های آموزش پژوهشی

ـ آشنا ساختن دانشجو با راهکارهای جدید ناشی از پیشرفت تکنیک

ـ تربیت دانشجو با تفکر مستقل برای اتخاذ تصمیم مستقل.

بسیاری از کارشناسان به دانشجویانی که مایلند بلافاصله پس از پایان تحصیل وارد بازار کار شوند، توصیه می‌کنند، دوره‌ی مهندسی تا مقطع بچلور را بگذرانند. این کارشناسان ولی یادآور می‌شوند که دانش‌آموختگان این رشته، در عین حال، در صورتی‌ که اوضاع اقتصادی کم‌رونق باشد، از اولین‌ گروه‌هایی هستند که شغل خود را از دست می‌دهند.

آموزش‌های ویژه

توانایی‌های دانش‌آموختگان دوره‌ی مهندسی تا مقطع بچلور بسیار متنوع و متفاوت است. آن‌ها، به ‌عنوان مثال، می‌توانند به استخدام کارخانه‌هایی که ماشین‌آلات صادراتی تولید می‌کنند، درآیند و بر روند به‌کارگیری ماشین‌های تولیدی نظارت کنند. این فارغ‌التحصیلان هم‌چنین می‌توانند، وظایف رسیدگی به امور فنی پرسنل شرکت‌ها را به‌عهده بگیرند، یا فروش ماشین‌آلات فنی در قسمت بازاریابی به عهده‌‌شان گذاشته ‌شود. اغلب پیش می‌آید که دانش‌آموختگان دوره‌ی مهندسی تا مقطع بچلور، برای انجام وظایف فنی خود، در این و آن شرکت، آموزش‌های ویژه می‌بینند؛ مثلاً شرکت زیمنس یا شرکت تولید لاستیک کانتیننتال، برنامه‌های آموزشی خاص خود را دارند.

کارشناسان امور قتصادی پیش‌بینی می‌کنند که شانس کاریابی دانش‌آموختگان دوره‌ی مهندسی تا مقطع بچلور در آینده بسیار زیاد است. آنان معتقدند که آلمان در زمینه‌ی تکنیکی «از سال ۲۰۱۵ چنان دچار مضیقه خواهد بود که کمبود کنونی مهندسان در مقایسه با آن بی‌اهمیت می‌نماید.»