مهدی کروبی؛ تلاش برای نزدیک شدن به قدرت یا تلافی کردن رنجش‌های قدیم؟

دویچه‌وله: انگیزه‌ی آقای کروبی از طرح انتقاداتی به جبهه‌ی دوم خرداد و اعلام این که هنوز مسایل پشت‌پرده‌ی بسیار هست که ایشان افشا خواهند کرد چیست؟

شهاب‌الدین طباطبایی: من در ابتدا یک بحث کلی بکنم. من فکر می‌کنم این یک سوءتفاهم باشد. یعنی در شرایطی که لزوم گفت‌وگو تعامل احزاب با همدیگر، حتا احزاب محافظه‌کار را با توجه به اوضاع و احوال کنونی کشور ما برای خودمان ضروری می‌دانیم، فکر نمی‌کنم کسی از بزرگان اصلاح‌طلب راضی بشود که حتا احساس شکاف در میان جبهه‌ی اصلاح‌طلبان بوجود بیاید. من فکر می‌کنم آنچه به عنوان صحبت‌های آقای کروبی در خبرگزاری فارس منعکس شده است، چیزهایی بوده که خبرگزاری فارس علاقه به برداشت از سخنان آقای کروبی داشته است و من با تاکید معتقدم که این مصاحبه انعکاس واقعی سخنان آقای کروبی نبوده.

ولی مصاحبه به چاپ رسیده، پخش شده، انتشار پیدا کرده است و حتا اگر بخشی از سخنان آقای کروبی هم باشد جایی برای شبهه باقی نمی‌گذارد که ایشان، جبهه‌ی دوم خرداد، اصلاح‌طلبان و کل ائتلافی را که به نظر می‌آمد به آن تعلق داشته باشند را حتی مورد تمسخر قرار داده‌اند.

به هرحال اختلاف‌نظر و دیدگاه وجود دارد که اصلا لازمه‌ی کار حزبی و اساس جامعه‌ی چندصدایی و متکثر که بهرحال از دوم خرداد این بحث‌اش بوجود آمد، درهرحال اساس آن جامعه‌ی چندصدایی همین اختلاف‌نظرها است. ممکن است بیان این اختلاف‌نظرها گاهی اوقات از زبان افراد مختلف شکل‌های متفاوتی هم به خودش بگیرد. ادبیات آقای خاتمی حتما با ادبیات آقای کروبی و ادبیات آقای کروبی حتما با ادبیات آقای بهزاد نبوی متفاوت است و این هم درهرحال جزو خصوصیات هر انسانی است و خیلی نمی‌شود کاریش کرد. به هرحال من معتقدم که آقای کروبی در بخشی انتقاداتی دارند و همان طور که دیگر اصلاح‌طلبان هم بعضی مواقع از دیدگاه آقای کروبی. این یک چیز طبیعی‌ست و همه‌ی ما به هرحال باهم اختلاف نظر و سلیقه داریم و البته شاید بهتر باشد که این‌ها درون جناحی و داخل مجموع اصلاح‌طلبان مطرح و بررسی بشود و آقای کروبی هم تا به حال همین جور عمل می‌کردند. بازهم می‌گویم احساس من این است که خبرگزاری فارس کمی در انعکاس صحبت‌های آقای کروبی آن چیزهایی را که دلش می‌خواسته مطرح کرده است بیشتر و البته انتقادات آقای کروبی هم آنجا طرح شده بود. من معتقدم ائتلاف اصلاح‌طلبان حتمی است، همانطور که در انتخاب شوراها هم اتفاق افتاد. شما یادتان هست، آنموقع هم از قول آقای کروبی حرف‌هایی زده می‌شد، یا به هرحال موضع‌گیریی‌هایی که دوستان و مخصوصا آقای کروبی و نزدیکانش می‌کردند، اما به هرحال در انتخابات شوراها ائتلاف همه جانبه‌ی اصلاح‌طلبان اتفاق افتاد. آنروزها هم برداشت‌های مغرضانه از سخنان و موضع‌گیری‌های بزرگان اصلاح‌طلب منعکس می‌شد.

آقای طباطبایی، معمولا وقتی چنین مسایلی پیش می‌آید، همه ازهم می‌پرسند پشت قضیه چه خوابیده است؟ همین سوال را من از شما دارم.

همین که می‌گوییم ائتلاف قطعی‌ست، من احساسم این است که پشت این قضیه واقعا چیزی نخوابیده است، پشت این قضیه این است که آقای کروبی به هرحال کمی دلخوری و انتقاداتی دارند. بازهم تاکید می‌کنم، همان طوری که دیگران هم ممکن است به آقای کروبی در درون جبهه‌ی اصلاحات انتقاداتی یا دلخوری‌هایی داشته باشند.

آیا این دلخوری‌ها هنوز از انتخابات سال ۸۴ بجا مانده است؟

به هرحال دیدید که در آن صحبت‌هایی که شده بود، یک بخش‌اش مربوط به سال ۸۴ می‌شود، یک بخش‌اش هم مربوط به انتخابات مجلس ششم می‌شود. همان طور که آقای کروبی انتقاداتی دارند، اصلاح‌طلبان دیگر هم صحبت‌هایی دارند. اما... حالا توی شرایط عادی همه‌ی اینها هم قابل حل بوده، چون نزدیک انتخابات هستیم، شاید کمی حساسیت این صحبت‌ها بیشتر شده...

به انتخابات اشاره کردید. آیا سخنان آقای کروبی به‌جای این که شانس‌شان را در انتخابات بالا ببرد، باعث نمی‌شود اعتماد بخشی از جامعه به ایشان سلب بشود، به‌ويژه اصلاح‌طلبان؟

این اظهارنظرها و انتقادات از دید من حق هر انسانی‌ست که انتقاد بکند و اظهارنظر بکند، اما همیشه باید به هرحال شرایط زمانی و موقعیتی را هم که در آن قرار گرفته‌ایم مدنظر داشته باشند. به نظر من، بازهم می‌گویم، بازهم احساسم این است که هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرذ که هر روز اصلاح‌طلبان مورد حمله و تهدید قرار می‌گیرند، آقای کروبی به عنوان یکی از کسانی که در شکل‌گیری جنبش اصلاح‌طلبی نقش داشته رضایت بدهد که با انعکاس مخدوش صحبت‌هایشان به چهره‌ی اصلاح‌طلبان خراشی بیفتد و من معتقدم آقای کروبی این را به گونه‌ای اصلاح می‌کنند. اما هر حرفی در موقعیتی حساس، مخصوصا اگر زده بشود، اثرات خودش را دارد و به هرحال این هم درست نیست.

آقای کروبی گفته‌اند که هنوز مسایل زیادی هست که ایشان در آستانه‌ی انتخابات مجلس هشتم روشن خواهند کرد. اینها چه مسایلی می‌تواند باشد؟

اینها را باید از خودشان بپرسید، ما هم نمی‌دانیم موضوعاتی را که ایشان می‌خواهند روشن کنند. من فکر می‌کنم یک بخش‌اش، اگر آقای کروبی بخواهند به واقعیات اشاره بکنند، بحث رد صلاحیت‌‌های گسترده‌ای است که در انتخابات مجلس هفتم اتفاق افتاده است و احتمالا آقای کروبی بخواهند انتقاداتی را به آن رد صلاحیت‌ها وارد کنند. این چیزی‌ست که به ذهن من می‌رسد.

این رد صلاحیت‌ها ولی نمی‌تواند انتقاد به اصلاح‌طلبان را دربرداشته باشد!

آقای کروبی نگفته‌اند انتقاد از اصلاح‌طلبان می‌کنند و مجموعه‌ای از صحبت‌ها را گفته‌اند که می‌کنند که من فکر می‌کنم محور اصلی آن صحبت‌شان در آستانه‌ی انتخابات مجلس هشتم همین رد صلاحیت‌ها و اعلام موضع‌ ایشان است راجع به رد صلاحیت‌ها که در هرحال اساس دموکراسی و میزان رای ملت است را مخدوش می‌کند در جمهوری اسلامی.

تا آنجایی که من از صحبت‌های شما متوجه شدم، حرف‌های آقای کروبی نمی‌تواند هیچ گونه نفاقی را بین اصلاح‌طلبان بیندازد و یک عده را بعنوان تندرو حذف بکند و یک عده را بعنوان کندرو به جناح اصولگرا بیشتر نزدیک بکند، برای این که شانس بیشتری در انتخابات داشته باشند. درست صحبت شما را متوجه شدم؟

بگذارید این گونه بگویم، من معتقدم که آقای کروبی چون نیت‌شان این نیست که اختلاف بیندازند بین اصلاح‌طلبان حتما از صحبت‌های ایشان هم چنین چیزی اتفاق نمی‌افتد و امیدواریم که اینها بعنوان نقدهای درون جناحی تلقی بشود که من به شما بگویم که اگر امروز جناح مقابل هم تلاش می‌کند چهره‌ای متحد و یکدست از خودش نشان بدهد، هر روز شاهد بروز نشانه‌هایی از اختلاف عمیق بین جناح مقابل هم هستیم که البته به روشهای مختلف تشکیلاتی این را بروز و نشان نمی‌دهند. ما معتقدیم آن اختلافات و ریشه‌های عمیق اختلافی میان اصلاح‌طلبان وجود ندارد. انتقادات مقطعی هم که آقای کروبی مخصوصا مطرح می‌کنند خیلی به اصل و ریشه‌ی اصلاح‌طلبان لطمه‌ای وارد نمی‌کند.

آقای کروبی گفته‌اند، یکی از اشکالات عمده‌ی دوران اصلاحات حضور بیش از اندازه‌ی نیروهای جوان بوده است. شما به عنوان رئیس شاخه‌ی جوانان حزب مشارکت در این مورد چه می‌گویید؟

من فکر می‌کنم آقای کروبی منظورشان از جوان به هرحال بی‌تجربگی‌هایی بوده است که ممکن است اتفاق افتاده باشد که البته با توجه به شرایطی که امروز در جامعه‌ی ایران شاهدش هستیم در دولت نهم، من فکر می‌کنم خیلی بحث از بی‌تجربگی و بی‌کفایتی‌ها معنی پیدا نمی‌کند، چون مجموعه دولت نهم به این سمت دارد پیش می‌رود. من فکر می‌کنم ایشان منظورشان جوان‌گرایی نبوده است، چون در هر ملاقات و صحبتی که با آقای کروبی داشتیم بر لزوم جوان‌گرایی تاکید می‌کردند و این که جوانان محرک و به هرحال نیروی اصلی اصلاح‌طلبان هستند برای حضور در صحنه. من فکر می‌کنم منظور ایشان از جوان‌گرایی بیشتر بحث بی‌تجربگی‌هایی بوده که ممکن است اتفاق بیفتد و البته چون در فضای امروز ایران و بحث جوان‌گرایی که ويژه‌ی دولت نهم است، این‌جوری که ما می‌بینیم و مطرح شده، احتمالا ایشان در این بحث بیشتر منظورشان دولت نهم و جوان‌گرایی دولت نهم بوده است که کارایی لازم را ندارد.