مناقشه هسته‌اى و نتايج يك نظر سنجى
۱۳۸۵ آبان ۱۲, جمعه
�ی‌زند.
قرار است از امروز رايزنى پنج عضو دائمى شوراى امنيت بعلاوه آلمان پيرامون طرح تحريم ايران مجددا در نيويورك ادامه يابد. اين مذاكرات يك هفته پيش بدنبال مخالفت روسيه و چين با طرح تحريم ايران متوقف شده بود. آمريكا گمان می‌كرد با استثنا قائل شدن براى نيروگاه هسته‌اى بوشهر كه با كمك روسيه در دست ساختمان است، اين كشور را با خود همراه خواهد كرد. اما به نظر می‌آيد جلب توافق چين و روسيه مشكل‌تر از آن است كه بتوان با دادن امتيازهايى از اين دست آن بدان نائل آمد.
پيش از ظهر امروز، جمعه سوم نوامبر، سرگى كيسلياك نماينده وزيرخارجه روسيه اعلام كرد دولتش با موارد مطرح شده براى تحريم ايران موافق نيست. تحريم در نظر گرفته شده شامل تمامى مبادلات تجارى و مالى مربوط به تكنولوژى هسته‌اى ايران، ممنوعيت مسافرت براى كسانى كه در رابطه با فعاليتهاى هسته‌اى ايران كار می‌كنند و هم چنين بلوكه كردن سرمايه‌هاى آنها در خارج از ايران می‌شود. طرحى كه از ديد روسيه و چين بسيار سختگيرانه و اما از نظر آمريكا ناچيز است. با اين حال آمريكا در به نتيجه رسيدن همين طرح هم شتاب دارد.
كاندوليزا رايس وزير خارجه آمريكا امروز خواستار سرعت بخشيدن به توافق پنج عضو دائمى شوراى امنيت برسرطرح تحريم ايران شد. او گفت ايران با مانورى كه از ديروز شروع كرده قصد دارد به دنيا نشان دهد كه هيچ چيز قادر به متوقف كردن اين كشور در دستيابى به سلاح هسته‌اى نيست.
رزمايش پيامبر اعظم ۲ سپاه پاسداران به عقيده صاحبنظران سياسى همان اهدافى را دارد كه مانور آمريكا در خليج فارس. هر دو مانور بيش از هرچيز مصرف تبليغاتى دارند.
اما در ورای اين تبليغات، تمامى گزارشها نشانگر آن است كه در رهبرى آمريكا و همينطور ايران، اتفاق نظر برسر چگونگى رفتار با طرف مقابل وجود ندارد. براساس اين گزارشها سه گرايش را می‌توان در رهبرى آمريكا ردگيرى كرد: سياست وزير خارجه آمريكا و معاون او كه بر گزينه تحريم پافشارى می‌كنند، تمايل بخشی از رهبرى ماجراجوى آمريكا كه مدتهاست به گزينه نظامى چشم دوخته و گروهى ديگر كه خواهان توافق و نشستن برسرميز مذاكره با ايران هستند.
اينكه كدام جناح برترى دارد را احتمالا نتايج انتخابات كنگره آمريكا در سه شنبه هفته آينده روشن می‌سازد. نظر سنجى‌هاى تاكنونى اما دال بر عدم محبوبيت سياستهاى جمهوريخواهان و در راس آن جرج بوش است. عدم كارايى سياستهاى آمريكا در عراق و زيانها مالى و جانى ببار آمده، ايالات متحده را در پيشبرد مجدد چنين سياستى در خاورميانه ناتوان ساخته است. اين ناتوانى تا حدى است كه حتى نمايندگان جمهوريخواه كنگره آمريكا نيز قادر به دفاع يكدست از راهكار تاكنونى آمريكا درخاورميانه نيستند.
يك گرايش قوى در ميان مقامات بالاى دولت آمريكا معتقد است كه هر گزينه نظامى و يا اعمال فشارهاى سخت به ايران تنها به تقويت نيروهاى تندرو در اين كشور و در منطقه خواهد انجاميد. ريچارد هاس رئيس شوراى روابط خارجى آمريكا حملات نظامى به تاسيسات هسته‌اى در ايران را خطرناك ارزيابى می‌كند و در بازدارندگى آنها ترديد دارد. او معقتد است دولت آمريكا بايد آمادگى مذاكره با ايران بدون هيچ پيش شرطى را داشته باشد.
به عقيده ريچارد هاس راه حل صحيح نه تحريم، بلكه به عكس دادن مجموعه‌اى از مشوق‌هاى اقتصادى، سياسى و امنيتى و حتى اجازه غنى‌سازى محدود به ايران است.
كارشناسان مسايل سياسى ايران بر اين عقيده‌اند كه اگرچه رهبرى ايران اكنون به هيچ عنوان حاضر به كوتاه آمدن از غنى سازى نيست، اما حضور يك گرايش قوى در ميان مقامات بالاى كشور را نمی‌توان ناديده گرفت كه اگرچه غنى سازى را حق طبيعى خود می‌داند اما نگران روند مناقشه هسته‌اى و تبعات آن است. اين گروه معتقد است بازيهاى خطرناك هسته‌اى همه چيز را در ايران به فلج می‌كشاند، ناامنى را در تمامى سطوح فعاليتهاى اقتصادى دامن می‌زند.
نتايج نظرسنجى از ۶۶۴ نفر در دانشگاه اميركبير بازتاب اين نگرانى در بخشهاى ديگر جامعه ايران را نيز به نمايش می‌گذارد. در پاسخ به اين سوال كه برای جلوگيری از اعمال تحريم‌ها، كدام راه حل را مناسب‌تر می‌دانيد؟ ٣/٣٨ درصد تعليق موقت فعاليت‌های هسته‌ای و ادامه دادن مذاكرات را گزينه صحيح می‌دانند و ٦/١٤ درصد نظر به تعليق كامل و نامحدود فعاليت‌های هسته‌ای و رفتن بر سر ميز مذاكرات دارند. تنها ٨/١٩ درصد ايستادگی بر مواضع دولت بدون توجه به تصميمات شورای امنيت را تصميم درستى می‌دانند.
گفته می‌شود حراست دانشگاه از ادامه انجام اين نظرسنجی كه قرار بود در يك جامعه آماری ۱۰۰۰ نفره انجام شود جلوگيری به عمل آورده است.
مريم انصارى