معرفى كميسرعالى سازمان ملل درامر حقوق بشر

به اين ترتيب خانم آربور كه نخستين قاضى ارشد محكمه حقوق بشر سازمان ملل براى رسيدگى به جنايات در يوگسلاوى سابق و رواندا بود، بعنوان جانشين سرجيو ويه را دملو شناخته شد كه در ماه اوت سال گذشته در پى انفجار بمب در مقر سازمان ملل در بغداد جان خويش را از دست داد. دولت آلمان از گزينش خانم آربور بعنوان كميسر عالى حقوق بشر سازمان ملل استقبال كرد و يوشكا فيشر وزير خارجه كشور، روز شنبه در برلين اظهار داشت كه اين انتخابى است بسيار نيكو و درست.

بايد گفت كه پست كميسارياى عالى حقوق بشر در سازمان ملل چندان قدمت ندارد و بهمين خاطر خانم آربور كه كانادايى است در واقع چهارمين فردى است كه به اين مقام ميرسد. با اين همه تاريخ كوتاه مدت ايجاد اين كميساريا در ژنو نشانگر اينست كه كار در اين عرصه
دشوار است و اين را مورد خانم مرى رابينسون بخوبى آشكار كرد. خانم رابينسون كه ايرلندى بود وبعنوان كميسير عالى سازمان ملل تا پاييز سال ۲۰۰۲ به كار مشغول بود، حمايت مهمترين دولت ها از جمله آمريكا و چين را از دست داد، آنهم به خاطر اينكه ابايى از انتقاد به آنها نداشت. كوفى عنان هم به خانم رابينسون پيشنهاد دوره دوم كار را نداد. به اين ترتيب خانم رابينسون با وجوديكه در تمام دنيا به عنوان يك مبارز واقعى براى حقوق بشر شناخته ميشد، از دور كنار رفت.

جانشين خانم رابينسون فرصتى نيافت تا اثر و روش خود را نشان دهد. زيرا تنها نه ماه پس از كسب اين مقام بود كه در تابستان سال ۲۰۰۳ درانفجار خونينى در مقر سازمان ملل در بغداد كشته شد. اين سخن اوست كه گفته بود “بعنوان كميسارعالى حقوق بشر انگار شما روى مين ميرويد”. پس از مرگ دملو بود كه مسائل مربوط به حقوق بشر پيوسته رو به خاموشى رفتند.

بديهى است كه خانم آربور مطالعاتى در باره اسلاف خود كرده و از سرنوشت آنان با خبر است. در عين حال او بعنوان زنى واقع بين و منطقى شناخته ميشود كه براى پذيرش اين مسئوليت به اندازه كافى تامل كرده و خود را براى مواجهه با گره هاى مربوط به حقوق بشر و سياست هاى مختلف در كشورهاى گوناگون ، آماده ساخته است.

پيش از همه وقتى ايشان بعنوان قاضى ارشد دادگاه رسيدگى به جنايات جنگى سازمان ملل در لاهه در فاصله سالهاى ۹۶ تا ۹۹ بر سر كار بود، نشان داد كه در اين مقام از شهامت كافى براى اقامه دعوى عليه رئيس جمهور پيشين صربستان، اسلوبودان ميله شوويچ ، برخوردار است. اين عمل بود كه خانم آربور را كه زنى است ريز جثه و بسيار پركار، در جهان معروف ساخت. البته ايشان كار خود را در سال ۹۹ به خواست خويش تحويل داد و هميشه تاكيد كرد كه شخصا جلوى هرگونه جانى جنگى ايستادگى خواهد كرد.

پس از اين خانم آربور به وطن خود مراجعه كرد و از آنجا كه مسيرى طولانى را در امور مربوط به حقوق بشر و حقوق اجتماعى طى كرده بود، به عنوان قاضى بالاترين دادگاه كشور برگزيده شد كه ظاهرا اين پست را با بى ميلى پذيرفت. گويا ماه نوامبر گذشته بود كه مطلع شد كوفى عنان خواستار اينست كه وى در ژنو بعنوان كميسارياى عالى سازمان ملل در امر حقوق بشر مشغول بكار شود.

تصميم خانم آربور براى پذيرش اين مسئوليت با توجه به سرنوشت و گذشته ساير كميسرهاى عالى سازمان ملل چندان ساده نبود اما ايشان تنها بر اساس احساس مسئوليت و تعهد در زمينه حقوق بشر اين پست را قبول كرده. هر چه باشد پيش از اين آزمون هاى سختى را پشت سر گذاشته است.

قرار است دوباره در ماه مارس گفتگوهاى كميسيون حقوق بشر سازمان ملل در مورد مسائل جارى جهانى درشهر ژنو از سرگرفته شوند. خانم آربور هم ميتواند دستكم در يك مورد از محل زندگى جديد خود احساس خوبى داشته باشد. چراكه او از بخش فرانسوى زبان كانادا ميايد و در ژنو ارزش بسيار زيادى براى زبان و فرهنگ فرانسوى قائل هستند.