مصرف ماهى هميشه هم مفيد نيست
۱۳۸۵ آبان ۱۲, جمعه
ماهى سرشار از پروتئين، مواد مغذى و اسيدهاى چرب امگا ۳ است. اما، نه هميشه! نتيجه تحقيقى كه به تازگى در آمریکا منتشر شده نشان مى‌دهد برعکس، مصرف برخى از انواع ماهى مانند ماهى تن احتمال بروز برخى از بیماریها مانند سرطان را افزایش مى‌دهد.
ماهی علاوه بر آنکه منبع غذايى سرشار از ید و فسفر است حاوی جیوه هم هست. جيوه در مقايسه با يد و فسفر كه از تركيبات مورد نياز بدن هستند، از عناصر سنگينى است كه براى بدن مضراند و جزو مواد سمى به شمار مى‌آيند. اين عنصر با آنزيم‌هاى درونى بدن تركيب و مانع از عمل آنها مى‌شود. تجمع جيوه در بدن منجر به اختلالات شنوايى، لرزش عضلات، بروز بى‌حسى عمومى و برهم خوردن متابوليسم درونى مى‌شود. از همه مهمتر اينكه جيوه عملكرد سيستم عصبى را مختل مى‌كند و به رشد بافت مغزى آسيب جدى مى‌رساند. نکته‌اى که بخصوص در مورد کودکان و زنان باردار بايد به آن توجه كرد.
ديويد بلينگر (David Bellinger) از مدرسه پزشكى هاروارد مى‌گويد: ”غذاهاى دريایی سرشار از پروتئین‌اند، چربى اشباع شده كمتری دارند و از مواد مغذی بسیاری برخوردارند اما برای اطمینان بهتر است بیشتر از دو تا سه بار در هفته مصرف نشوند.“
میزان جیوه موجود در انواع ماهی با یکدیگر متفاوت است. مثلأ برخی از انواع ماهی تن جیوه بیشتری دارند. در نتیجه به جای اینکه مفید باشند برای سلامتى مضراند. بلینگر اضافه مى‌کند:" از آنجای که کاملاً مشخص نیست که مصرف کدام نوع از ماهی با ضریب خطر بیشتری همراه است ما صلاح مى‌دانیم که بر این نکته تأکید کنیم كه مصرف کنندگان سعی کنند به جای مصرف یک نوع ماهی از انواع مختلف ماهی و غذاهای دریایی استفاده کنند. ماهی‌ها با يكدیگر متفاوت هستند تركيبات موجود در آنها هم با هم فرق مى‌كند.“
بررسی دقیق نشان مى‌دهد مصرف بیش از حد تن ماهی مى‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزايش دهد. ماهی‌هاى تن بیشتر جیوه دارند تا اسیدهای چرب مفید امگا–۳. آنچه که انستیتو پزشکی هاروارد توصیه مى‌کند، مصرف بیشتر میوه و سبزیجات و افزايش تحرک بدنی است. مردم امریکا به طور متوسط در سال حدود سه کیلوگرم ماهی مصرف مى‌کنند این مقدار در مقایسه با مصرف سرانه ماهى در بسیاری از کشورهای دنیا کمتر از حد میانگین است.
جرالد لیپ (Gerald Leap) يكى از پژوهشگران سازمان بین‌المللى محيط زيست مى‌گوید:" مسئله اینجاست كه بسيارى از گزارشها و توصيه‌هاى پزشكى مردم را تشويق به مصرف بیشتر غذاهای دریایی مى‌كنند در حاليكه صيد بيش از حد ماهى در بسيارى از مناطق ماهيگيرى دنيا به جمعيت بسيارى از گونه‌هاى ماهى صدمات جدى وارد كرده است. بخصوص ماهى‌هايى مانند سالمون كه مفیدند. صيد بيش از حد اين ماهى‌ها گونه آنها را در معرض خطر انقراض قرار داده است.“
بسیاری بر این باورند که این مسئله بايد بيش از اين در محافل عمومى مطرح شود. بخصوص اينكه مصرف ماهی تن در مناطقى كه مردم به ماهى تازه دسترسى ندارند بالاست. لیپ مى‌گويد:” اگر به گزارشها و اخبار علمى توجه کرده باشيد مى‌بينید که آدم فكر مى‌كند باید حتماً امگا–۳ مصرف کند آنهم با مصرف ماهی. ولی امگا–۳ را مى‌توان از منابع دیگری مانند خشکبار مثل فندق، حبوبات مثل لوبيا و یا از مواد غذایی دیگر تأمین کرد. البته ما نمى‌گوییم ماهی مصرف نکنید بلکه معتقدیم باید اعتدال را رعایت کرد.“
گزارشى كه در آمریکا منتشر شده است برای بسیاری دیگر از نقاط دنیا نیز صدق مى‌كند هر چند آنطور که در گزارش آمده برخى از انواع ماهی كه جيوه بيشترى دارند تنها در سواحل آمریکا یافت مى‌شوند. با وجود این در امریکا مدام توصيه مى‌شود كه به جاى مصرف غذاهاى آماده و چرب و حاوى کلسترول بالا وعده‌هاى غذايی سالم مانند ماهى در خوراك روزانه گنجانده شوند.