مشكل كمبود زنان پژوهشگر در بخش صنعت
۱۳۸۲ آبان ۱۶, جمعه
در بخش تحقيقات صنعتى به ندرت كارى پيدا مى‌كنند. در برلين ۲۰۰ كارشناس مرد و زن از بيش از ده كشور عضو اتحاديه اروپا در كنفرانسى شركت كردند تا ببينند چگونه مى‌توان اين وضعيت را تغيير داد و چطور مى شود چشم اندازهايى تازه براى حمايت از پژوهشگران زن گشود.
در اروپا زنان به ندرت در بخش تحقيقات صنعتى كار مى‌كنند. به طور متوسط ۱۵ درصد محققان بخش صنعتى را زنان تشكيل مى‌دهند. اما اگر دقيقتر نگاه كنيم، مى‌بينيم كه به ويژه در آلمان با ۹ و ۶ دهم درصد و در اتريش با ۹ درصد از هر ده محل اشتغال تنها يكى را يك زن اشغال كرده است. برعكس مى‌بينيم كه در پرتغال ۲۴ درصد و در فرانسه و ايتاليا ۲۰ درصد از پژوهشگران بخش صنعت زنان هستند. در بلژيك، دانمارك، ايرلند و بريتانيا هم وضع در مقايسه با آلمان بهتر است.
وولف ميشاييل كاتن هوزن Wolf-Michael Catenhusen از مديران مسئول در وزارت آموزش و پژوهش آلمان در باره تعداد نسبتا كم زنان پژوهشگر در آلمان مى‌گويد: ”آلمان با رقم كمتر از ده درصد زن پژوهشگر در وضعيت بدى قرار دارد. ما بايد به سختى تلاش كنيم تا اين وضعيت را تغيير دهيم. آن هم نه تنها در بخش تحقيقات صنعتى، بلكه كلا در همه حوزه‌هاى تحقيقى. ما از طريق نظرسنجيها مى دانيم كه موضوع كليدى در آلمان اين است كه چگونه زنان مى‌توانند داشتن خانواده و اشتغال را با هم تركيب كنند. بايد اين مسئله را حل كنيم تا بتوانيم به زنان چشم‌انداز زندگى اى را بدهيم كه در آن قادر باشند تا بالاترين مراحل سازمانهاى پژوهشى پيش بروند و در عين حال بتوانند خانواده‌اى هم براى خود داشته باشند.“
دولت آلمان در اين زمينه گامهايى برداشته است. براى نمونه تلاش شده كه زنان در شركتهاى بزرگ حق اشتغال به كار نيمه وقت داشته باشند. بدون گامهاى فوق‌العاده و تحولى در شيوه نگرش نمى‌توان انتظار تغييرى سريع در اين حوزه را داشت. در اين ميان بسيارى از شركتها متوجه شده‌اند كه بايد نيروى بالقوه پژوهشگران زن خود را، كه به خاطر بچه دار شدن به طور موقت مجبور به ترك كار علمى خود مى‌شوند، بيش از اين بسيج كنند. از جمله اين شركتها اير باس Airbus، رولز رويس Rolls Royce و بانك درسدن Dresdner Bank هستند.
براى نمونه بانك درسدن در سياست كارگزينى خود اين هدف را دنبال مى‌كند كه كارمندانش بتوانند خانواده و كار را با هم تركيب كنند. اين بانك آلمانى مى‌خواهد بدين وسيله نيروهاى بالقوه عالى خود را در درازمدت تامين كند. قرار است كه تا سال ۲۰۲۰ از هر دو رييس در اين بانك يكى زن باشد.
پژوهشهاى گوناگون نشان مى‌دهند كه در طولانى‌مدت چنين سرمايه‌گذاريهايى براى برابرسازى جنسها به نفع شركتها هستند. هلگا روبزامن وايگمان Helga Rübsamen-Waigmann معاون رييس شركت باير هلث كر Bayer Health Care مى‌گويد: ”واقعا معتقدم كه شركتها — از سطح مديريت اگر شروع كنيم — بايد توجه داشته باشند كه مسئله اين نيست كه بخواهند مهربانى نشان دهند و بدين جهت تعداد بيشترى زن را وارد حوزه كار مديريت كنند، بلكه اين براى پيشرفت كار لازم است. ما بايد براى توليدات آينده مان كسانى را داشته باشيم كه بدانند خريداران فردا چه مى‌خواهند و ۵۰ درصد خريداران فردا زن هستند. و تعداد زنهايى كه پول در دستشان است دائما بيشتر مى‌شود و در نتيجه اين امكان كه زنها در خريد تصميم بگيرند دائما بيشتر مى‌شود. بايد بگويم كه اين اشتباه اقتصادى است اگر اين گروه را در طرح ريزيها و برنامه هاى توليدى دخالت ندهيم.“
به نظر هلگا روبزامن وايگمان رييسان شركتها بايد در انتخاب كارمندان خود هدفى روشن داشته باشند، بدين صورت كه مقرر دارند كه حتما درصد معينى از كارمندان بايد زن باشند. افزون بر اين بايد تلاش ورزيد تا نيروهاى جوان هر چه زودتر جذب پژوهشهاى صنعتى شوند. مثلا شركت باير روزهايى را تعيين مى‌كند كه در آن كودكان بتوانند در آزمايشگاههاى اين شركت دست به آزمايشهايى براى خود بزنند. ديگر شركتها به مدارس مى‌روند و براى دانش‌آموزان از امكانهاى موجود براى كار در حوزه‌هاى صنعتى سخن مى‌گويند.
به نظر آندرو گولد Andrew Gould از شركت شلومبرگر Schlumberger بسيار مهم است كه علاقه به علم و صنعت از همان سنين نوجوانى در انسانها رشد يابد: ”تنها موقعى كه دختران جوان مطمئن باشند كه تحقيقات علمى و علوم مهندسى مى‌توانند برايشان آينده شغلى جذابى را به دنبال داشته باشند، ديگر لازم نخواهد بود كه سعى كنيم در دوره دانشجويى و بعد از فارغ التخصيل شدنشان آنها را قانع كنيم كه بيايند و مشغول كار تحقيقى در بخش صنعت بشوند. اگر علاقه دختران از كودكى به علم و صنعت رشد كند، تعداد زيادى از آنان را مى‌توان جذب اين دو عرصه كرد.“
وولف ميشاييل كاتن هوزن، از مديران مسئول در وزارت آموزش و پژوهش آلمان نيز با آندرو گولد هم نظر است. او خطاب به بخش اقتصاد گفت كه زنان بيشترى را بايد در بخش تحقيقات به كار گماشت. وى افزود كه نسل زنانى كه تحصيلات عالى داشته به منزله شانسى بزرگ براى رشد اقتصاد آلمان است .