مرگ یک دانشجو در بازداشتگاه
۱۳۸۶ دی ۲۸, جمعه
سامان رسول‌پور، روزنامه نگار و فعال حقوق بشر در مهاباد، در گفت‌وگو با دویچه‌وله در باره این اتفاق و واکنش مردم به آن توضیح داد.
دویچه‌وله: اطلاع دارید که دلیل دستگیری آقای لطف‌اللهی چه بود؟
سامان رسول‌پور: مشخص نیست که نیروهای امنیتی چرا ایشان را بازداشت کردند، اما خانواده گفتند که روز ۱۶ دی ایشان پس از اینکه امتحان دانشگاهشان را تمام می‌کند، در خیابان بازداشت می‌شود. مشخص نیست بازجویی‌ها و اتهام ایشان چگونه و چه بوده است.
ایشان فعالیت سیاسی یا صنفی داشت؟
خانواده‌شان که خیلی هم می‌ترسند، می‌گویند سابقه‌ی کار سیاسی نداشته است. اما در این اواخر فعالیت‌هایی دانشجویی می‌کرده و قبلا بازداشت نشده و این دفعه‌ی اول بوده. به گفته‌ی برادر ابراهیم لطف‌اللهی، او در هفته‌های گذشته از سوی نیروهای امنیتی تحت تعقیب بوده و مشخص نیست چرا. ایشان می‌گوید چندمرتبه این نیروها به منزل آنها آمده بودند ولی ابراهیم لطف‌اللهی منزل نبوده. بالاخره در ۱۶دیماه پس از دادن امتحان، بازداشت می‌شود.
ابراهیم لطف اللهی دانشجوی چه رشته‌ای بود، چند سال داشت؟
۲۵ ساله و دانشجوی ترم هفت رشته‌ی حقوق در دانشگاه پیام نور سنندج بوده است.
از جزییات فوت ایشان چیزی شنیده‌اید، چیزی می‌دانید؟
خانواده پس از بازداشت او در ۱۶ دیماه، توانسته‌اند چند روز بعد در بازداشتگاه سنندج با ایشان ملاقات کنند. ظاهرا طی این ملاقات آقای لطف اللهی وضع روحی خوبی داشته، اما ۲۵ دیماه نیروهای امنیتی با خانواده تماس می‌گیرند و می‌گویند، اگر می‌خواهید پسرتان ببینید، در قبرستان سنندج دفن شده است. گفته‌اند که او در زندان خودکشی کرده است. خانواده به قبرستان می‌روند، قبر را می‌بینند که روی سنگش اسم و مشخصات پسرشان قید شده است و کارکنان قبرستان هم تأیید می‌کنند که از نیروهای امنیتی با چند ماشین آمدند جسد را دفن کردند. خانواده تاکنون هنوز مطمئن نیست، یعنی هنوز باور نکرده‌اند. آنها خواستار این شده‌اند که جسد بیرون بیاید، کالبدشکافی انجام بگیرد. آن‌طور که ما مطلع هستیم، می‌خواهند از نیروهای امنیتی شکایت بکنند.
الان با آنها تماسی دارید به عنوان یک فعال حقوق بشر؟ می‌دانید چگونه می‌خواهند مسئله را ازنظر حقوقی و قانونی پیگیری کنند، یا اینکه همانطور که گفتید، می‌ترسند و با کسی صحبت نمی‌کنند؟
ما با آنها در ارتباط هستیم. خانواده‌ی ایشان زحمتکش و حاشیه‌نشین هستند در سنندج و از لحاظ مالی و سطح آگاهی خیلی فقیرند. حتا پدر و مادرشان بی‌سواد هستند. اما برادری دارند به نام اسماعیل لطف‌اللهی که گفته‌اند، ما پیگیری می‌کنیم از لحاظ حقوقی و قانونی و شکایت می‌کنیم. با ایشان همکاری‌های لازم را می‌کنیم و سعی می‌کنیم در روزهای آینده برایشان وکیل بگیریم.
در خبرها هست که فضای سنندج و دانشگاه پیام نور متشنج شده است. به چه ترتیبی؟
راستش ما از این مسئله مطلع نیستیم. اما در هرحال فوت یا مرگ ایشان حادثه‌ی خیلی تلخی بوده است و فعالان حقوق بشر و مردم را نگران کرده است. جای پرسش دارد دیگر. مسئولیت جانی ایشان برعهده‌ی نیروی امنیتی بوده که بازداشتش کردند. این که یک دانشجو پس از ۹ روز در زندان خودکشی بکند، آن هم در شرایطی که خانواده ملاقاتش کرده و لباس خواسته، موجه نیست. اصلا قابل پیش‌بینی نبود که بخواهد خودکشی بکند.
اصلا تا حالا چنین موردی بوده که کسی در زندان، حالا به گفته‌ی آنها، خودکشی کرده باشد و به جای تحویل جسدش به خانواده، او را دفن کنند؟
نه! این مسئله تا به حال سابقه نداشته است. چندسال پیش که یک جوان مهابادی به اسم "شوانه قادری" توسط نیروهای انتظامی و امنیتی کشته شد، جسد را تحویل خانواده دادند که در هرحال منجر به این شد که اعتراضات در سطح مناطق کردنشین به وجود بیاید. البته در همدان چند هفته‌ی قبل ما شاهد مرگ دکتر زهرا بین‌عامری بودیم که گفتند در در بازداشتگاه امر به معروف و نهی از منکر همدان، خودکشی کرده است. می‌شود تشبیه کرد این دو مرگ را، ولی تفاوت آنها این است که جسد خانم زهرا بنی‌عامری تحویل خانواده داده شده و آنها توانسته‌اند آثار کبودی و یا مسایل دیگر را ببینند. برادر ابراهیم لطف‌اللهی گفته که جسد او را سخت می‌توان از قبر بیرون آورد. گفته‌اند که سیمان شده است.
چه گفتید؟ قبر سیمان شده؟!
بله، بله! برادر ایشان این طور گفته‌اند. گفتند که ما خیلی سعی کردیم جسد را بیرون بیاوریم، اما نتوانستیم. مشکل بود، سیمانش کرده‌اند.
شما در صحبت‌هایتان گفتید که سنگ گذاشتند. مگر قبر را قبل از ۴۰ روز سنگ می‌گذارند؟
راستش چرا. سنگ معمولی گذاشته‌اند آنجا و مشخصاتش را قید کرده‌اند. برادرش گفت آن مرده‌شویی که در قبرستان بوده، او ما را راهنمایی کرد و گفت که نیروهای امنیتی و چند ماشین بودند که آمدند اینجا و جنازه را با تدابیر خاصی دفن کردند.
واکنش مردم، افکار عمومی نسبت به این خبر چیست؟
هنوز واکنشی از سوی مردم دیده نمی‌شود. اما محافل دانشجویی و همچنین فعالان حقوق بشر و فعالان مدنی اعتراض دارند و طی بیانیه‌هایی که تا امروز صادر شده است، اعتراض خودشان را اعلام کرده‌اند. آنها خواستار پاسخگویی نهادهای امنیتی به این مسئله شده و گفته‌اند، مسئولیت مرگ این دانشجو مستقیما برعهده‌ی نیروهای امنیتی است. نیروهای امنیتی هم تاکنون به شکل رسمی واکنش نشان نداده‌اند.