مرگ "خودخواسته"، پس از ۱۷ سال کُما
۱۳۸۷ بهمن ۲۲, سهشنبه
خواهران روحانی که در شهر لِکو در شمال ایتالیا، سالها از الوآنا پرستاری میکردند هرچند ساعت، پیکرش را به چپ و سپس به راست میگرداندند. یک دستگاه با لولههایی از راه بینی او را تغذیه و دستگاه دیگری رطوبت بدنش را تامین میکرد. پاکسازی رودههایش هم بر عهده ماشین دیگری بود.
اِلوآنا اِنگلارو در سال ۱۹۹۲ در سن ۲۰ سالگی در پی یک تصادف رانندگی به حال اغماء و به اصطلاح ایتالیاییها، "وضعیت گیاهی" درآمد. بخش بالایی مغزش به طور جبرانناپذیری آسیب دیده بود و پزشکان هیچ امیدی به بهبودی نداشتند.
بِپینو اِنگلارو، پدر اِلوآنا، میگفت که زندگی در این وضعیت زندگی نیست، که الوآنا یک بار گفته بود که هرگز نمیخواهد با چنین وضعی زندگی کند. از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۵، بِپینو ۵ بار به دادگاههای گوناگون مراجعه کرده بود تا تغذیه مصنوعی دخترش را متوقف کند. اما در ایتالیا "اِئوتانازی" یا به عبارتی "مرگ خودخواسته"، غیرقانونی است.
طرفداران تصمیم بپینو میگویند که چنین زندگیای شرافتمندانه و در شأن انسان نیست و ارزش زیستن ندارد. آنان میگویند که پدر اِلوآنا او را از دست داده، بدون اینکه امکان خاکسپاری و سوگواری داشته باشد.
یک رأی تاریخی: آغاز پایان
در اکتبر ۲۰۰۷ دادگاه عالی ایتالیا Cassazione رأیی تاریخی صادر کرد: اگر اغماء بازگشتناپذیر باشد و شواهدی در دست باشند که نشان دهند، بیمار در صورت به هوش بودن راضی به ادامه درمان نیست، میتوان به درمان پایان داد. بدینترتیب دادگاه عالی پرونده اِلوآنا را برای بررسی دوباره به دادگاه فرجام میلان بازفرستاد.
این حکم وجدانهای ایتالیالیها را هر چه بیشتر دو دسته کرد. واتیکان و پاپ بارها تأکید کردهاند که زندگی انسان در تمام شکلها و مراحلش مقدس، و سزاوار پاسداری و احترام است. کاتولیکها همچنین بر این باورند که قطع امید حتا در چنین موارد به ظاهر بیدرمان، در تضاد با ارزشهای مسیحی همچون رحمت خداوند و امکان معجزه است.
در ماه ژوئیه سال ۲۰۰۸ دادگاه فرجام میلان اجازه قطع درمان را صادرمیکند. در پی فراخوان ژورنالیست برجسته، جولیانو فِرارا، مردم در اعتراض به تصمیم به خاموشی دستگاه مرطوبکننده، دهها بطری آب به صورت نمادین برای "اِلوآنای تشنه"، کنار در کلیسای جامع میلان میگذارند. اما شمارش معکوس برای مرگ اِلوآنا آغاز شده است.
«اِلوآنا را نجات دهید!»
پارلمان بر ضد تصمیم دادگاه عالی به دادگاه قانون اساسی شکایت میکند، اما راه به جایی نمیبرد. ایالت لومباردی حاضر به پذیرش اِلوآنا در هیچ کدام از کلینیکهایش نمیشود. مائوریتسیو ساکونی، وزیر رفاه، در بخشنامهای به همه ایالتها بر «حق تغذیه و تأمین رطوبت همه بیماران» تاکید و دریغ کردن این حق را غیرقانونی اعلام میکند.
اینگونه در ماه دسامبر ۲۰۰۸ کلینیکی در شهر اودینه از بیم تعطیلی و بیکارشدن کارکنانش از پذیرش اِلوآنا سر باز میزند. در ماه ژانویه ۲۰۰۹، حزب رادیکالهای ایتالیا که موافق "حق مردن" است، از وزیر رفاه شکایت میکند!
سرانجام در روز ۳ فوریه ۲۰۰۹ یک آسایشگاه در اودینه اِلوآنا را میپذیرد. روز ۶ فوریه دولت ِ راست میانهی سیلویو برلوسکونی لایحهای برای ممنوع کردن قطع تغذیه تصویب میکند اما جورجو ناپولیتانو، رییس جمهور، حاضر به امضای آن نمیشود. در همین روز دستگاههای تغذیه و مرطوبکننده اِلوآنا متوقف میشوند. برلوسکونی و واتیکان از رییس جمهورانتقاد میکنند.
«او را کشتید! قاتلها!»
روز ۷ فوریه ائتلاف حاکم سیلویو برلوسکونی PDL که تنها چاره باقیمانده را در پارلمان میبیند، در سنای ایتالیا سراسیمه تصویب قانونی را برای به کار انداختن دوباره دستگاهها آغاز میکند. روز ۹ فوریه، ساعت ۲۱:۱۰ در حالیکه رایزنیها ادامه دارد، سناتورها خبر درگذشت اِلوآنا را دریافت میکنند.
پس از یک دقیقه سکوت به احترام الوآنا، گائِتانو کوالیاریلو، رییس سناتورهای PDL فریاد برمیآورد: « اِلوآنا نمرده است. او را کشتهاند.» سناتور دیگری از میان کرسیهای اکثریت فریاد میزند: «قاتلها.» و اینگونه دعوا و کشمکش با سناتورهای اپوزیسیون بالا میگیرد. رییس سنا ناچار به معلق کردن جلسه است.
برلوسکونی گفته است: «جای بسی افسوس است که اقدام دولت برای نجات جان یک انسان را بیثمر کردند.» وزیر بهداشت واتیکان، کاردینال باراگان، نیز گفته است: «خداوند آنهایی را که او را به اینجا رساندند ببخشد و درهای بهشت را برایش بازکند.»
وزیر رفاه میگوید که تصویب این قانون باید به پایان رسد تا مرگ اِلوآنا بیهوده نبوده باشد. جناح اپوزیسیون، برلوسکونی را متهم میکند که از ماجرای اِلوآنا استفاده ابزاری کرده تا اختیارات رییسجمهور را زیر سؤال ببرد. در این میان پدر اِلوآنا خواسته است تا او تنها بگذارند.
یکی از موضوعهایی که ممکن است در فانون جدید گنجانده شود، "وصیتنامه بیولوژیک" است که در آن، فرد پیشاپیش تعیین میکند که در صورت دچارشدن به کما یا فلج، تا چه حد مایل است زیر درمان و مراقبت ماشینی قرار گیرد. با ادامه بحثها در پارلمان و در رسانهها، و با پدیدار شدن موارد مشابه، به نظر میرسد که زخمی که داستان اِلوآنا بر جامعه ایتالیا بر جای گذارده به این زودی التیام نیابد.