مذاکرات ایران و عربستان در مورد لبنان
۱۳۸۵ بهمن ۱۸, چهارشنبه
با به بن بست رسيدن تمامی راه حل‌هائی كه برای برقراری آرامش در لبنان جريان داشت، از چندی قبل زمزمه‌هائی مبنی بر شروع مذاكرات ايران و عربستان به عنوان دو كشور بزرگ و تأثيرگذار خاورميانه به گوش رسيد؛ چرا كه اين اعتقاد وجود دارد كه صلح و آرامش در لبنان كليد برقراری آرامش در كل منطقه است.
بدين ترتيب قرار بر اين شد كه بندر بن سلطان دبير شورای امنيت ملی عربستان برای مذاكره با مسئولان ايرانی وارد تهران شود و اين در حالی بود كه جوی آكنده از خوشبينی نسبت به نتيجه اين مذاكرات در سطح داخلی لبنان به چشم می‌خورد، ولی كشورهای عربی عموماً از شروع مذاكرات استقبال چندانی نكردند چرا كه معتقد بودند اينگونه گفتگوها می‌تواند به نقش ايران در جهان عرب رسميت ببخشد.
عليرغم اينكه گفته شده بود مذاكرات به صورت محرمانه دنبال می‌شود، ولی منابع آگاه خبر دادند كه اين جلسات، دستيابی به راه حل در مورد دو مشكل عمده حاكم بر لبنان را در دستوركار خود قرار داده است كه يكی موضوع تشكيل دادگاه بين‌المللی براي رسيدگی به ترور رفيق حريری نخست وزير فقيد لبنان بوده و ديگری بحث و بررسی چگونگی تشكيل دولت وحدت ملی در لبنان با مشاركت دو گروه درگير موجود در كشور بود.
به زودی روشن شد كه هرگونه مذاكره ميان ايران و عربستان بدون دخالت دادن سوريه در اين گفتگوها بی‌نتيجه خواهد ماند. بندر بن سلطان پس از تبادل نظر با مسئولان ايرانی عازم رياض شده و نماينده خود را در تهران باقی گذاشت تا بدينوسيله پاسخ سوريه را به طور غيرمستقيم از تهران دريافت كند.
علی لاريجانی دبير شورای عالی امنيت ملی ايران در سفر خود به دمشق مفاد مذاكرات را به اطلاع مسئولان سوری رسانده و پس از آن به همتای عربستانی خود اطلاع داد كه سوريه هرگونه حل و فصل مشكلات در لبنان را منوط به تحقق چهار هدف دانسته است كه عبارتند از تهيه قانون جديد انتخابات، برگزاری انتخابات پيش از موعد پارلمانی، انتخاب رئيس جمهور جديد و تشكيل دادگاه بين‌المللی پس از خاتمه تحقيقات در زمينه ترور رفيق حريری.
به موازات اين مذاكرات، سيد حسن نصرالله دبيركل حزب الله در اقدامی قابل توجه اعلام كرد كه نتيجه گفتگوهای ايران و عربستان هيچگونه التزامی را براي لبنانی‌ها به وجود نخواهد آورد. تحليلگران لبنانی اظهار داشتند كه اين سخن دبيركل حزب‌الله به معنای مخالفت سوريه با هرگونه دخالت ايران و عربستان در امور لبنان بوده و دمشق تا زمان تحقق اهداف خود در لبنان، اجازه نخواهد داد كه تحركات اپوزيسيون به رهبری حزب‌الله خاتمه پيدا كند.
پس از آن بندر بن سلطان عازم مسكو، واشنگتن و پاريس شده و مفاد مذاكرات خود با مسئولان ايرانی را به اطلاع آمريكا و فرانسه رساند.
اين طور به نظر می‌رسد كه تلاش‌های دو كشور برای برقراری آرامش در لبنان با دو سد محكم سوريه و فرانسه برخورد می‌كند بطوريكه دمشق به هيچ وجه با تشكيل دادگاه بين‌المللی موافق نبوده و در مقابل پاريس تشكيل اين دادگاه را در اولويت سياست خود در قبال لبنان قرار داده است.
اينك عليرغم سفر مجدد بندر بن سلطان به تهران مشخص شده است كه اين مذاكرات با شكست مواجه شده و برای حل و فصل مشكلات لبنان، نياز به مذاكره ای مستقيم ميان مسئولان سوريه و عربستان است كه از مدتی پيش به سردی گرائيده و قطع شده است.
در همين زمينه سعود الفيصل وزير امور خارجه عربستان در انتقاد به ايران گفته است: «تهران برای اثبات حسن نيت خود می‌بايست دست از دخالت در امور كشورهای عربی و دامن زدن به اختلافات طائفه‌ای برداشته و در حل و فصل مشكلات عراق كمك كند.»
ايران نيز از زبان سفير خود در لبنان گفته است: «برخی كشورهای بزرگ سعی دارند تا در همكاری ايران و عربستان سنگ اندازی كنند.»
تحليلگران لبنانی معتقدند كه به زودی دور جديدی از درگيری‌های سياسی در كشور شروع خواهد شد تا از اين طريق طرح دادگاه بين‌المللی با خلل جدی مواجه شود و چه بسا پيش بينی چندی قبل سمير جعجع رهبر حزب قوات لبنان مبنی بر بروز جنگی جديد ميان اسرائيل و لبنان در تابستان آينده با توجه به تحركات جديد حزب‌الله در مرزهای جنوبی با اسرائيل، تبديل به واقعيت شده و در سايه تهديدات روزافزون آمريكا عليه ايران، شاهد شرايط جديدی در منطقه پرتنش خاورميانه باشيم.
على مهتدى، گزارشگر صداى آلمان در بيروت