مخالفان رفسنجانی: مقبولیت مهم نیست مشروعیت مهم است!

آیت‌الله یزدی عضو شورای نگهبان در اولین ساعات روز شنبه بیست و هفتم تیرماه در یک کنفرانس خبری سکوت طولانی رفسنجانی پس از انتخابات را «حمایت از اغتشاشگران» نامید. وی با تحلیل فقهی سخنان روز جمعه‌ی رفسنجانی تصریح کرد که در حکومت اسلامی، مشروعیت حکومت از جانب خداست و مردم تنها حکومت را همراهی می‌کنند. رئیس جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم با اشاره به بخشی از سخنان هاشمی که گفته بود اگر مردم نباشند حکومت هم نیست، اظهار داشت: «این غلط است. در حکومت اسلامی مشروعیت با مقبولیت متفاوت است و همراهی مردم تنها مقبولیت می‌آورد».

یزدی در مورد تردید در انتخابات که از سوی هاشمی مطرح شد، به تشکیل کمیته‌ی صیانت از آرا توسط موسوی و کروبی قبل از انتخابات اشاره کرد و گفت: «باید پرسید چه کسی بذر تردید را پاشید؟ تشکیل یک کمیته‌ی غیرقانونی بود که سبب ایجاد تردید در جامعه شد».

عضو مجلس خبرگان در پاسخ به آن بخش از سخنان رفسنجانی که گفته بود دستگیرشدگان باید آزاد شوند، گفت: «من به عنوان یک فرد از آقای هاشمی می‌پرسم که شما چه‌کاره هستید که می‌گویید دستگیرشدگان انتخابات باید آزادشوند؟ اگر خیرخواه مردم و نظام هستید باید توجه کنید که در بررسی پرونده‌ی این افراد باید دقت بیشتری شود».

یزدی همچنین عنوان کرد که قبل از روز جمعه عده‌ای از بزرگان و فقها با رفسنجانی جلسه‌ای داشته و «ضرورت پرهیز از سخنان تحریک‌آمیز» را به او توصیه کرده‌اند اما وی گفت: «آقای هاشمی مجددا دنبال این است که فتنه را دامن بزند».

کیهان: رفسنجانی ۲۵ میلیون را مردم نمی‌داند

حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان در یادداشت روز شنبه بیست و هفتم تیرماه خود سخنان رئیس مجلس خبرگان را مورد انتقاد قرار داد. وی در بخشی از این یادداشت چنین نوشته است: «آقای هاشمی رفسنجانی اگرچه به عنوان یک سیاستمدار هوشمند شناخته می‌شوند ولی متاسفانه و با عرض پوزش در خطبه‌های دیروز نماز جمعه ایشان بر خلاف انتظار، از این ویژگی آقای رفسنجانی نشانه چندانی دیده نمی‌شد». وی با اشاره به بخش اول سخنان رفسنجانی در مورد ضرورت قانونگرایی، اظهار تعجب کرد که چرا وی قانون‌شکنان را مورد ملامت قرار نداده و اقدامات آنها را محکوم نکرده است.

در بحث مشروعیت مردمی حکومت، شریعتمداری بر خلاف آیت‌الله یزدی که سعی کرد بحث مقبولیت مردم در حکومت اسلامی را کمرنگ جلوه دهد، به این نکته اشاره کرد که اتفاقا اکثریت، تردیدی در مورد انتخابات ندارد. وی با اشاره به تعداد اعلام‌شده‌ی آرای احمدی‌نژاد یعنی ۲۵ میلیون گفت: «مگر در نگاه آقای رفسنجانی مردم ایران مردم نیستند؟ بنابراین چرا انتخاب قانونی مردم ایران را برنمی‌تابید و حق مسلم ۴۰ میلیون رای دهنده را نادیده می‌انگارید؟»

نماینده‌ی آیت‌الله خامنه‌ای در موسسه‌ی کیهان همچنین به بحرانی خواندن اوضاع کنونی از سوی رفسنجانی اشاره کرد و نقل قول خبرگزاری‌های غربی از این بخش از سخنان رفسنجانی را مصداقی برای نادرست دانستن ایراد این سخنان از سوی رئیس مجمع تشخیص مصلحت دانست.

نه زندانی سیاسی داریم و نه بحران!

بیژن نوباوه نماینده‌ی تهران در مجلس و عضو فراکسیون اصولگرایان در مورد درخواست رفسنجانی برای آزادی زندانیان سیاسی به خبرگزاری فارس گفت: «اساسا در جمهوری اسلامی زندانی سیاسی نداریم و بسیاری از دستگیرشدگان یا اغتشاشگر بوده‌اند و یا آشوب‌ها را هدایت می‌کرده‌اند از این رو باید محاکمه شده و بر اساس قانون به سزای اعمال خود برسند».

وی همچنین تاکید کرد که هیچ بحرانی در کشور وجود ندارد و گفت برخی با توهم بحرانی بودن فضای کشور قصد بهره‌برداری‌های خاص خود را دارند.

قائم‌مقام جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی یکی دیگر از منتقدان سخنان هاشمی رفسنجانی در خطبه‌های نماز جمعه تهران بود. لطف‌الله فروزنده در گفت و گو با خبرگزاری فارس در این مورد گفت: «خطبه‌های نماز جمعه‌ی هاشمی رفسنجانی به شدت مورد نقد است زیرا وی وظیفه و رسالت خواص در مقاطع حساس را انجام نداده است». وی از عدم تبیین نقش دشمنان در مسائل اخیر توسط رفسنجانی انتقاد کرد و نیز پرسید که چرا هاشمی عملکرد شورای نگهبان را زیر سؤال برده است. فروزنده در پایان سخنانش گفت: «هاشمی باید رفتار خود را اصلاح کند و هوشیار باشد دشمنان سو استفاده نکنند».

نوباوه که یکی از اعضای شورای نظارت بر صدا و سیماست در مورد انتقاد رفسنجانی از عملکرد صدا و سیما گفت: «بنده به عنوان یک عضو شورای نظارت بر صدا و سیما تخلفی از رسانه ملی در خصوص انتخابات مشاهده نکردم».

عضو دیگر فراکسیون اصولگرایان مجلس نیز در گفت و گو با خبرگزاری فارس با اشاره به بخشی از سخنان هاشمی که در مورد آسیب به جمهوریت نظام بیان شد، چنین گفت: «جمهوریت آسیب ندیده است. اینکه دیروز هاشمی فقط معترضان را مردم دانست باید گفت که مردم همه‌ی رای‌دهندگان و همه‌ی ۷۰ میلیونی هستند که باید از حقوق یکایک آنان پاسداری شود».

ذائقه حزب مؤتلفه به تلخی ذائقه رفسنجانی نیست

در میان افراد منتسب به جناح اصولگرا، موضع‌گیری‌های دبیرکل حزب موتلفه را شاید بتوان میانه‌روترین موضع‌گیری دانست. محمد نبی حبیبی در گفت و گو با روزنامه‌ی اعتماد در مورد سخنان روز جمعه‌ی هاشمی رفسنجانی بخشی از این سخنان را تایید کرد. وی مطرح شدن برخی مسائل در مناظره‌های تلویزیونی را مورد انتقاد قرار داد و نیز از دو پیشنهاد هاشمی برای ایجاد وحدت ملی استقبال کرد. اما در مورد تلخی روزهای پس از انتخابات که از سوی رفسنجانی مطرح شد گفت: «ذائقه‌ی من آن تلخی را که آقای رفسنجانی گفت احساس نکرده است. همان کسانی که چند ماه قبل از انتخابات نظام را به تقلب متهم کردند و کمیته‌ی صیانت از آرا را تاسیس کردند می‌خواستند القا کند که بی‌اعتمادی وجود دارد. آقای هاشمی باید تلخی مورد نظرش را توضیح دهد».

وی در مورد خواست رفسنجانی برای آزادی بازداشت‌شدگان اخیر گفت: «جزو دستگیرشدگان کسانی هستند که عامل اغتشاش و مسلح به مسلسل بوده‌اند بنابراین حق نظام است تا ریشه‌های این قضیه را پیدا نکرده است آنها را آزاد نکند».

نباید از هاشمی زیاده توقع داشت

هم‌زمان با ایراد انتقادات گاه تند نسبت به سخنان روز جمعه هاشمی رفسنجانی، گروه دیگری نیز سخنان وی را مورد تایید و حتی تقدیر قرار دادند. جبهه‌ی مشارکت در بیانیه‌ای که به همین مناسبت منتشر کرده ضمن تشکر از مردم برای شرکت گسترده در نماز جمعه‌ی تهران، گفته است: «آنچه از زبان خطیب محترم جمعه آیت‌الله رفسنجانی جاری شد و راهکارهای ایشان می‌تواند نقطه‌ی شروعی باشد که حاکمیت با اجابت آنها گامی به سوی بازسازی اعتماد از دست رفته بردارد».

صادق زیباکلام جامعه‌شناس نیز در یادداشتی که در روزنامه‌ی اعتماد ملی روز شنبه بیست و هفتم تیرماه به چاپ رساند، به فشار سنگینی که هاشمی در معرض آن قرار داشت اشاره کرده و گفته است نباید زیاده از حد از وی توقع داشت. وی نوشته است: «نفس اینکه او خواهان دلجویی از خانواده‌های داغدار شد، نفس اینکه او خواهان آزادی بازداشت‌شدگان شد، نفس اینکه او پذیرفت نتایج انتخابات با تردیدهای جدی روبروست و بالاتر از همه اینکه او به خواست و اراده‌ی ارکان قدرت تن نداد و مهر تایید به نتایج انتخابات ۲۲ خرداد نزد، بزرگترین نکات موضع‌گیری‌های او بود».

اعظم طالقانی دبیرکل جامعه‌ی زنان انقلاب اسلامی نیز با استقبال از سخنان هاشمی رفسنجانی، حرف‌های وی را یادآور موضعـگیری‌های پدرش آیت‌الله طالقانی در مورد تضییع حقوق مردم دانست. وی در گفت و گو با خبرگزاری ایلنا گفت: «آقای هاشمی با توجه به جایگاهی که در نظام دارند و با توجه به اشراف کاملشان به مسائل اخیر، دلسوزانه راهکارهایی را ارائه دادند که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد».

میترا شجاعی

تحریریه: بهرام محیی