محكوميت قاتل فيلمساز هلندى

با توجه به شقاوت نحوه قتل و وسعت دامنه اثرات آن محاكمه قاتل كه فقط دو روز طول كشيد سريع صورت گرفت، ولى اين محاكمه در دادگاه شهر آمستردام محاكمه اى كوتاه نبود كه نتيجه آن از قبل معلوم باشد. محكوميت قاتل ۲۷ ساله محمد بويرى به حبس ابد تحت شرايط موجود جنبه الزامى داشت چون ترديدى در اينمورد وجود نداشت كه وى فيلمساز معروف هلندى تئو فان گخ را عمدآ بقتل رسانده، يك خانم نماينده پارلمان را تهديد و مأمورين پليس را با خطر جانى روبرو كرده بود. محمد بويرى كه فرزند مهاجرين مراكشى است خود باعث شد كه جريان دادرسى زياد طولانى نشود، بدينترتيب كه از دفاع از خود بوسيله وكيل مدافع چشم پوشى و از ابتدا به جرم خود اعتراف كرد و حتى اظهار داشت كه به لزوم اقدام خود ايمان دارد و اگر لازم شود حاضر است اين كار را تكرار كند.

يك دولت متكى بر قانون چه كارى غير از آن ميتواند بكند و چه حكمى ميتواند صادر كند جز آنچه كه براى چنين جرمى در قانون پيش بينى شده است؟ هر چند كه حبس ابد را شايد نتوان مجازاتى سبك خواند. قاتل قصد داشت چنان رفتار كند كه بعد از عمل بدست مأمورين پليس كشته يعنى شهيد شود و مستقيمآ به بهشت برود، حال بايد بجاى غرفه بهشت در سلول زندان آمستردام روزگار بگذراند كه طبعآ آن چيزى نيست كه وى آرزويش را داشت. وى اگر در وطن والدينش مرتكب چنين عملى ميشد مجازات حتمى او اعدام ميبود، البته اگر انگيزه اقدام او را در نظر نگيريم، و اختلاف قضيه هم در همينجا است، بدينمعنى كه اين مرد جوان كه در هلند هنوز هم با ملاحظه حال او نام خانوادگيش را ذكر نميكنند با ارتكاب اين قتل شايد در بعضى كشورهاى اسلامى بدرجه قهرمانى ارتقاء داده ميشد، چونكه مقتول تئو فان گخ علنآ قرآن و دين اسلام و مسلمانان و پيامبر اسلام را به زشت ترين صورت مورد توهين قرار داده بود.

ميتوان فرض كرد كه قاتل كارگردان هلندى در بسيارى از كشورهاى اسلامى با استناد به شرايط تخفيف جرم به مجازاتى ناچيز و سبك محكوم ميشد، ولى دادگاه آمستردام به اين شرايط تخفيف جرم اصلآ توجه نكرد، در حالى كه شايسته ميبود كه به اين جنبه قضيه توجه بيشترى مبذول و به اين سوال جواب داده ميشد كه آيا توهين به مقدسات و كفرگوئى و اهانت به اقليت هاى مذهبى واقعآ كارى است كه تحت حمايت و حفاظت قانون قرار ميگيرد؟ آيا اين كارها را ميتوان بخشى از آزادى هنرى دانست كه شخصى مانند فان گخ بتواند با تكيه بر آن فيلم
«تسليم» يا «اطاعت محض» با صحنه هاى توهين آميز به دين اسلام را بسازد و بدون ترس از هر گونه محدوديت يا عواقب كار آنرا به عامه مردم نشان هم بدهد؟ اينها سوالاتى است كه پس از اعلام حكم دادگاه بى جواب مانده است.