مجلس با دست خودش برای خود محدودیت ایجاد کرد
۱۳۸۷ آبان ۲۷, دوشنبه
این طرح با پیشنهاد شورای نگهبان در مجلس مطرح شد و اساس آن نیز تبصره‌ای از اصل ۷۶ قانون اساسی است که می‌گوید تحقیق و تفحص از نهادهای تحت نظارت رهبری با اجازه وی صورت می‌گیرد.
آذر منصوری دبیر سیاسی "جبهه مشارکت ایران اسلامی" تصویب این طرح را بدعتی عجیب می‌داند که باعث کاهش اختیارات نمایندگان مجلس شده و تغییر آن نیز به راحتی امکان‌پذیر نیست.
دویچه‌وله: خانم منصوری، ارائه‌ی طرح «ایجاد محدودیت قانونی برای تحقیق و تفحص توسط مجلس» با چه شخص یا اشخاص یا نهادهایی بوده است؟
آذر منصوری: تا جایی که مشخص شده است، این مصوبه در پاسخ به درخواست شورای نگهبان مبنی بر اعمال محدودیت در لیست گروه‌های مشمول تحقیق و تفحص بوده که همانطور که اطلاع دارید شورای نگهبان، مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت را از نهادهایی که می‌بایست مجلس براساس اصل ۷۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی، کار تحقیق و تفحص را بر روی این نهادها انجام بدهد، مستثنی کردند. در واقع چیزی هم که به عنوان قانون به آیین‌نامه‌ی داخلی مجلس اضافه شده، تبصره‌ای‌است که به ماده‌ی ۱۹۸ آیین‌نامه‌ی داخلی مجلس اضافه کردند که براساس این تبصره هرگونه تحقیق و تفحص بر دستگاههایی که زیر نظر مقام رهبری هم هستند، بایستی زیر نظر ایشان صورت بگیرد. آنچه مشخص است این تصمیم بنابر نظر اکثریت نمایندگان مجلس هشتم گرفته شده است زیرا آنها کسانی هستند که در تنها نهاد قانونگذار کشور نمایندگان مردم هستند.
آیا این قانونی که تصویب شده، مغایرتی با اصل ۷۶ قانون اساسی که به آن اشاره کردید، ندارد؟
بله، براساس اصل ۷۶ قانون اساسی، مجلس ایران به دلیل جایگاهی‌که دارد حق هرگونه تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد. در واقع این یکی از اساسی‌ترین حقوق نمایندگان ملت و در حقیقت خود ملت است که بهرحال آنها بعنوان وکیل ملت در پارلمان ایران حضور دارند. هیچ نهاد دیگری غیر از مجلس، عهده‌دار کار تحقیق و تفحص نیست و کاری‌است که براساس این اصل از قانون اساسی ما مستقیما به‌عهده‌ی نمایندگان مجلس گذاشته شده و در واقع با این مصوبه که مجلس گذرانده این حق مسلم را از خودش سلب کرده است.
و با تصویب این طرح آیا دیگر امکان بررسی عملکرد شورای نگهبان در مورد مثلا رد صلاحیت‌ها وجود دارد یا خیر؟
جای نگرانی همین‌جاست. با توجه به سابقه‌یی که بهرحال ازقبل وجود دارد و رابطه‌یی که بین مجلس و شورای نگهبان وجود دارد، قاعدتا آن بخش از کار جای نگرانی دارد که تغییر این قانون در مجالس آینده‌ی ایران هم کاری تقریبا غیرممکن به نظر می‌آید و نگرانی ما از این است که هم این حق از مجلس فعلی گرفته شده، با توجه به این که بهرحال اقلیتی در این مجلس حضور دارند و این اقلیت و بخشی از نیروهای دیگر که واقع‌بینانه مسایل کشور را مورد تجزیه و تحلیل و بررسی قرار می‌دهند، دغدغه‌شان تحقیق و تفحص در اموری است که براساس قانون به‌عهده‌ی آنها گذاشته شده است. بر اساس این قانون، این حق هم از آنها سلب خواهد شد، هم از مجالس آینده‌ی ایران. بهرحال این نگرانی به‌طور جدی وجود دارد که این قانون به یکی از قوانینی در کشور تبدیل می‌شود که تغییرش، همانطور که گفتم، یا غیرممکن است و یا به پیگیری نیاز دارد که با هزینه‌های بسیار زیادی ممکن است همراه شود.
با خبر شده‌ایم که در جلسه‌ی یکشنبه شب "جبهه مشارکت" هم اعضای دفتر سیاسی این جبهه به این طرح اعتراض کرده‌اند. محور اصلی این اعتراض چه بوده؟
محور اصلی این اعتراض در واقع اقدامی‌ست که مجلس، خود به دست خود به انجام رسانده است. قاعدتا آنچه از خانه‌ی ملت و نمایندگان خانه‌ی ملت انتظار می‌رود این است که بتوانند مطالبات مردم را به‌طور جدی‌تر و با امید بیشتری پیگیری بکنند و به نتیجه برسانند و آن نقش اصلی خودشان را، که نظارت و قانونگذاری هست، در طول حضورشان در پارلمان ایران بتوانند به بهترین شکل به انجام برسانند. اما متاسفانه مجلس هشتم ایران خود به دست خود محدودیتی برای خودش ایجاد کرده است که این محدودیت نگرانی‌هایی جدی برای آیندگان پارلمان ایران هم ایجاد خواهد کرد. در واقع اقدام بی‌سابقه‌ای‌است در کم کردن اثر مجلس، پایین‌آوردن شأن مجلس و کاهش تاثیرگذاری مجلس با توجه به نقشی که در قانون اساسی برای این نهاد دموکراتیک در کشور ما تعریف شده است.