مبارزه هند با مشكلهاى محيط زيست خود
۱۳۸۵ اسفند ۱۱, جمعه
مضا كرد. امروزه ديگر اثرى از آن نيات خوب به چشم نمى‌خورد.
راه‌بندان، گرد و خاك و گازوييل در كانپور. هوا بس سنگين است. كانپور شهرى با جمعيت ميليونى در استان اوتار پرادش واقع در شمال هند از كثيف‌ترين شهرهاى هند به شمار مى‌آيد و حتى جزو شهرهايى است كه آلوده‌ترين محيط زيست را در سطح جهان دارند. ترافيك شهر مدام سنگين‌تر مى‌شود. رشد صنعت در آن از كنترل خارج است. در ميان اين هرج و مرج دستفروش‌هايى چون محمد عارف نشسته‌اند و فحش مى‌دهند.
”آلودگى خيلى زياد است. ما هر روز اينجا كنار خيابان نشسته‌ايم. بچه‌هايمان سرفه مى‌كنند و از چشمانشان اشك مى‌آيد. با اينكه بچه‌ها آينده هنداند. اگر رشد اقتصاد همين طور ادامه پيدا كند، مريضى هم بيشتر مى‌شود.“
در گذشته كانپور معروف بود به اينكه منچستر آسياست: در اينجا كارخانه‌هاى نساجى و صنعت چرم‌سازى وجود داشت. اما در دهه ۱۹۶۰ سقوط شروع شد. تنها دباغی‌ها باقى ماندند كه رودخانه گنگ را تبديل به فاضلابى كرده‌اند كه مردم از آن آب آشاميدنى‌شان را نيز تهيه مى‌كنند. وينود تاره، مهندس در رشته محيط زيست است. به نظر او كانپور نمونه‌اى است از بسيارى از شهرهاى ديگر در هند كه در آنها با رشد اقتصاد به مسائل ديگر توجهى نمى‌شود.
تاره مى‌گويد: ”جمعيت رشد كرده، اما در طول بيست – سى سال اخير تغييرى در زيرساختها ديده نمى‌شود. رشد، بدون برنامه صورت گرفته است. پيشرفتى وجود نداشته و صنعتى نيست كه آلوده نباشد.“
مقرراتى كه در رابطه با حفاظت از محيط زيست وجود دارند و بخصوص اجراى اين مقررات تنها به سختى مى‌توانند گام به گام رشد اقتصادى هند پيش روند. و اين در حالى است كه هند تازه در آغاز اين رشد قرار دارد. اگر ميزان گاز گلخانه‌اى توليدى در هند را به نسبت هر نفر در جمعيت بسنجيم، مى‌بينيم كه هند در مقايسه با كشورهاى صنعتى‌اى چون امريكا، روسيه و بسيارى از كشورهاى اروپايى گاز گلخانه‌اى زيادى توليد نمى‌كند. همسايه هند چين سه برابر اين ميزان را توليد مى‌كند. اما با توجه به جمعيت ميلياردى هند اين كشور در رده پنجم توليدكنندگان گاز گلخانه‌اى قرار گرفته است. خود هند هم از تغييرات آب و هوايى آسيب مى‌بيند. به نظر سونيتا ناريان كه از فعالان محيط زيست هند است وقت آن رسيده كه هنديها فكرى ديگر براى محيط زيست خود بكنند.
ناريان مى‌گويد: ”ما در هند همان مدل اقتصاد غرب را پياده مى‌كنيم. و اين مدلى بسيار مسموم است كه انرژى زيادى مصرف و زباله بسيار توليد مى‌كند. غرب تنها با خرج پول زياد توانسته با پيامدهاى آلودگى محيط زيست مقابله كند. ما بايد بفهميم كه هند بدون بكارگيرى عقل خود نمى‌تواند رشد كند.“
اينكه عقل و ابتكار چه تاثيرى مى‌توانند داشته باشند را نمونه شهر جمشيدپور نشان مى‌دهد كه مركز صنعتى توليد فولاد در شرق شبه جزيره هند است. كنسرن بزرگ تاتا در اين شهر به نگاهدارى خيابانهاى وسيع و پاكيزه و پاركهاى زيبا كمك مى‌كند. اين كنسرن كارى بى‌سابقه را در هند انجام مى‌دهد: دستگاههاى تصفيه بكار انداخته، آب پاكيزه و برق توليد مى‌كند.
كارشناسان معتقدند كه در نهايت چنين ابتكارهايى و نيز فشار مردم در اين پرجمعيت‌ترين كشور دمكراتيك جهان است كه مى‌تواند رشد اقتصادى‌اى همراه با حفاظت از محيط زيست در هند ببار آورد.