كودكان سرباز، سوءاستفاده از نوجوانان ِ بيگناه
۱۳۸۵ بهمن ۲۵, چهارشنبه
د.
بر مبناى آمار يونيسف، صندوق اضطرارى سازمان ملل متحد براى كودكان، در حال حاضر حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار كودك سرباز در سراسر جهان وجود دارند كه ۴۰ درصد آنها را دختران و زنان جوان تشكيل می‌‌دهند.
بر طبق كنوانسيون حقوق كودك ِ سازمان ملل متحد، شركت كودكان در جنگ‌هاى مسلحانه ممنوع گشته است. در بند دوم ماده‌ى ۳۸ كنوانسيون مذكور، دولت‌ها متعهد شده‌اند تا نوجوانان كمتر از ۱۵ سال مستقيما در درگيرى‌ها شركت نداشته باشند.
چهار سال پيش در روز دوازدهم فوريه، پروتكل الحاقى حقوق كودك در سازمان ملل متحد به تصويب رسيد. تا كنون ۱۰۴ كشور جهان اين قرارداد را امضا كرده‌اند و تعهد داده‌اند كه جوانان زير ۱۸ سال را به سربازى نفرستند. دوازدهم فوريه را روز دست قرمز نام نهاده‌اند و اعلام داشته‌اند كه انگشتان لطيف كودكان نبايد به خون آغشته شوند. دوازدهم فوريه روزيست كه جهانيان بايد به كودكان سرباز و سرنوشت آنان در جنگ‌هاى بزرگسالان بيانديشند و راهكارهايى براى بهبود شرايط آنها در نظر گيرند.
پنجم و ششم فوريه سال ۲۰۰۷ كنفرانس دو روزه‌اى از طرف يونيسف، صندوق اضطرارى سازمان ملل متحد براى كودكان، در پاريس برگذار شد و وضعيت كودكان سرباز را مورد بررسى قرار داد.
فيليپ دوست بلازی، وزيرامورخارجه فرانسه، كه در اين كنفرانس شركت داشت، در مصاحبه اى با روزنامه فيگارو در اين باره از جمله گفت: دخالت مستقيم كودكان و نوجوانان در جنگ يك جنايت بزرگ ضد انسانى به‌حساب مى‌آيد.
در اين كنفرانس نماينده يونيسف اعلام كرد كه بيشترين توجه بايد به دخترانى شود كه از طرف گروه‌هاى مسلح دزديده می‌شوند. اين دختران مورد تجاوز و خشونت قرار مى‌گيرند و در بسيارى از موارد بعد از آزادى احتمالى از دست اين گروه‌ها با فرزندانى ناخواسته به محل زندگى خود برمی‌‌گردند و با اين شرايط، بازگشت به زندگى معمولى براى آنان بسيار دشوار است.
هنرى لبلانك رئيس برنامه ريزى يونيسف نيزاظهار داشت كه هدف اصلى اين كنفرانس اينست كه دولت‌هاى مختلف را به اجراى بى‌چون و چراى مفاد تصويب شده در رابطه با پايان دادن به شركت كودكان در جنگ وادارد.
سازمانها و گروه‌هاى مختلف دولتى و غير دولتى خود را با مشكل كودكان سرباز درگير كرده اند و با فعاليتهاى گوناگونى از جمله جمع آورى امضا، اجراى تئاتر، نمايشگاه‌هاى عكس و نقاشی، نه تنها احساس همدردى خود را با اين كودكان بيان میكنند بلكه قدم‌هايى نيز در حل اين مشكل جهانى بر می‌‌دارند.
سازمان تردزوم (Terre des hommes) سال‌هاست كه در اين زمينه فعاليت می‌كند و بمناسبت روز دست قرمز نيز اقدامات فراوانى كرده است. تردزوم يك سازمان كمك به كودكان جهان است كه بالغ بر ۵۰۰ پروژه در ۲۵ كشور جهان در دست اجرا دارد. تردزوم در سال ۱۹۶۷ ميلادى در شهر اشتوتگارت آلمان تاسيس شد. اين سازمان از سال ۱۹۹۸ عضو ِ ائتلافى از گروه هاى مختلف براى پايان دادن به مشكل كودكان سرباز است و بطور وسيعى تلاش می‌كند تا اين هدف را در سراسر جهان تحقق بخشد.
آقاى ويلينگر، يكى از مسئولان اين سازمان كه خود در بسيارى از كشورهاى مزبور حضور فعال داشته در جواب خبرنگار بخش فارسى صداى آلمان از فعاليتهاى اين سازمان در رابطه با كودكان سرباز می‌گويد: ”تجارب ما در اين مورد از پروژه هايى است كه در قاره‌هاى مختلف به اجرا در مى‌آيند. البته شرايط در مناطق مختلف با هم فرق میكنند. براى مثال در كلمبيا كودكان زير ۱۸ سال از طرف گروه‌هاى غيردولتی، شبه نظاميان و گروه‌هاى چريكى به خدمت گرفته می‌شوند، و ارتش اين كشور از زمان امضاى پروتكل الحاقی، ديگر افراد زير ۱۸ سال را بخدمت نمی‌برد.”
آقاى ويلينگر درباره اين كودكان كه چگونه و چرا به درگيرى‌ها و جنگ‌ها كشيده می‌شوند، دلايل مختلفى مى‌آورد: ”انگيزه اين بچه ها كاملا متفاوت است. آنها به زور به خدمت گرفته مى‌شوند و كارشون داوطلبانه نيست. اونها چاره‌ى ديگه‌اى ندارند: يا به سربازى می‌رن يا ربوده مى‌شوند. اين در حاليست كه امكان فرارهم نيست زيرا در آنصورت ممكن است تعقيب شوند و به قتل برسند. به همين دليل، زمانى كه وارد اين گروه‌هاى نظامى مى‌شوند، ديگر به راحتى نمى‌توانند بيرون بيايند. كودكانى هم كه به اصطلاح داوطلبانه به اين گروه ها وارد مى‌شوند، انگيزه‌هاى ديگرى دارند مثل فقر و گرسنگى و به اين دليل به طرف اين گروه‌ها كشيده می‌شوند كه دست كم از نظرخورد و خوراك تامين شوند و اين احساس را داشته باشند كه پيش اين گروه هاى مسلح بيشتر در امان هستند، چرا كه اسلحه‌اى به دست مى‌گيرند و به قول خودشان مى‌توانند از خود و خانواده‌هايشان دفاع كنند. اين كودكان بيشتر از مناطق محروم و از روستاها مى‌آيند. بله، جنگ بيشتر در روستاهاست تا در شهرها و نوجوانان دو راه بيشتر ندارند يا اينكه همراه با خانواده شان فرار كنند و جزو ۲۵ ميليون آواره دنيا شوند، كه بيشتر آنان را زنان و كودكان تشكيل مى‌دهند و يا جذب نيروهاى مسلح شوند.“
يكى از كودكان سرباز، نوجوانى ۱۵ ساله بنام ”پاسكال دزونگا” از روستاى كاتوتو در شرق كنگو است كه يكسال پيش به يك گروه مسلح ملحق شده، او شرايط خود را چنين بيان می‌كند: ”وضعيت اينجا خيلى بهم ريخته بود و من براى اينكه از مردمم دفاع كنم وارد اين گروه مسلح شدم. يك دوره آموزشى ديدم و به من اسلحه دادند. ولى از وقتى كه متوجه شدم نظامى ها چطور زندگى میكنند ترجيح می‌دم پيش پدر و مادرم برگردم و دوباره به مدرسه بروم. من خيلى دوست دارم بازم مدرسه برم، اما مسئله اينه كه خانواده‌ام خيلى فقيرند و به پول احتياج دارند.
آقاى ويلينگر در رابطه با مشكل كودكان سرباز در كشور ايران هم گفتنى زياد دارد: ” به نقل از گزارشى جهانى در مورد كودكان سرباز درسال ۲۰۰۴ ميلادی، تحقيقاتى كه در ايران در اين زمينه انجام گرفته، به جنگ ايران و عراق برمى‌گردد. در آن زمان هر دو طرف بطور وسيعى كودكان را به خدمت در جنگ مى‌گرفتند. طبق اين گزارش امروزه هم در ايران نوجوانان زير هجده‌سال درارتش پذيرفته مى‌شوند و گروه‌هاى مسلح شبه نظامى حتى افراد پانزده‌ساله را نيز به‌عضويت می‌پذيرند.”