كندى روند اصلاحات در سازمان ملل
۱۳۸۵ آبان ۲, سه‌شنبه
از بيرون بناى مقر اصلى سازمان ملل چيزى ديده نمى‌شود، اما به گفته‌ى يكى از همكاران بلندپايه‌ى كوفى عنان دبير كل اين سازمان، در درون، از هر تيركى صدايى بلند مى‌شود. به دليل آلودگى آسبست، عايق‌بندى بد و لوله‌‌هاى پوسيده، بناى ۳۸ طبقه‌ى سازمان ملل در نيويورك بزودى تخليه و بطور بنيادى مرمت مى‌شود. جاى تعجب هم نيست، هر چه باشد اين بنا كه اواخر دهه‌ى چهل ساخته شد، تا كنون نوسازى نشده است.
همانقدر كه بناى سازمان ملل نيازمند نوسازى است، خود اين سازمان هم نيازمند اصلاحات است. اين سازمان هنوز مهر جنگ جهانى دوم را كه در نتيجه‌ى آن تاسيس شد بر پيشانى دارد. بهترين نمونه‌ى آن شوراى امنيت است، جايى كه پنج قدرت پيروز يعنى آمريكا، روسيه، بريتانيا، فرانسه و چين نه تنها به عنوان نماينده‌ى دائمى حضور دارند، بلكه از حق وتو نيز برخوردارند.
به همين دليل كوفى عنان دبير كل سازمان ملل، يك كميسيون بين‌المللى براى اصلاحات فراخوانده است. اين كميسيون قرار بود پيشنهادهايى آماده كند كه سپس در شصتمين مجمع عمومى يك سال پيش ارائه شد.
كوفى عنان در اين مورد مى‌گويد: «سازمان ملل براى اينكه بتواند وظايف خود را انجام دهد بايد با واقعيت‌هاى كنونى تطبيق داده شود. ما نيازمند يك سازمان جهانى موثر هستيم كه هم به افكار عمومى و هم به حكومت‌ها پاسخگو باشد».
هسته‌ى مركزى، اصلاحات شوراى امنيت است: برخى كشورها مانند آلمان، ژاپن، هند و برزيل، خود در تلاش به دست آوردن يك كرسى دائمى هستند. برخى ديگر و در راس آن‌ها مكزيك و پاكستان درست مى‌خواهند از اين امر جلوگيرى كنند. از ميان كشورهاى آفريقايى نيز فراكسيون سومى شكل گرفته كه طرحى براى كرسى دائمى براى كشورهاى آفريقايى ارائه داده‌اند. با اين چندپارچگى اساسا نيازى به وتوى آمريكا وجود ندارد كه جلوى هر تغييرى در وضعيت فعلى را بگيرد.
اما در عوض منحل شدن كميسيون ناموثر حقوق بشر تصويب شد كه بحث‌هاى زيادى مى‌كرد اما نمى‌توانست مجازاتى وضع كند. مشكل بزرگ‌تر وقتى بود كه مرتب دولت‌هايى خود را وارد اين نهاد مى‌كردند كه مى‌خواستند مانع شوند نقض حقوق بشر در كشورشان مورد ايراد قرار گيرد. بنابراين اين كميسيون بايد منحل مى‌شد.
به عوض آن در نظر بود كه شورايى براى حقوق بشر ايجاد گردد كه مدت‌ها پس از تصويبش مباحث زيادى در پى داشت. بزرگ‌ترين مخالف آن آمريكا بود كه موانع ورود به آن را پايين ارزيابى مى‌كرد. انتقاد ديگر اين بود كه بصورت خودكار جايى براى پنج عضو دائمى شوراى امنيت در آن در نظر گرفته نشده است. به همين دليل به هنگام راى‌گيرى براى اعضاى شوراى حقوق بشر آمريكا حتا خود را نامزد هم نكرد.
دومين نوسازى، ايجاد كميسيون براى تثبيت صلح است. در اين كميسيون است كه ماموريت كلاه‌آبى‌ها مانند نمونه‌ى «يونيفيل» در لبنان بصورت مركزى تدارك و هماهنگ مى‌شود.
كوفى عنان در اين زمينه مى‌گويد: «ايجاد اين نهاد تازه نشانگر چرخشى در تلاش‌هاى ما براى كمك به كشورهايى است كه مى‌خواهند گذار از جنگ به صلح را متحقق سازند».
كوفى عنان در برنامه‌ى اصلاحى خود نكته‌ى ديگرى را هم وارد مى‌كند و آن مديريت سازمان ملل متحد، يعنى يكى از وظايف اوليه‌ى خود دبير كل است. براى نمونه عنان دفترهاى زيادى از سازمان ملل را در هم ادغام و از طريق آن ۱۰۰۰ محل اشتغال را صرفه‌جويى كرد.