كشف دو نامه از فرانتس كافكا و ونسان وان گوگ

رسانه هاى فرهنگى هلند، همانجا كه اين نامه پيدا شده است، از يك يافت بزرگ در تاريخ هنر گزارش مى دهند. گمان برده مى شود كه فرانتس كافكا، اين نامه را در سال ۱۹۱۷ نوشته باشد و در شمار يكى از كمتر يادداشتهايى است كه اين نويسنده به زبان چك نوشته است. زيرا كافكا معمولا نوشته هايش را و نيز نامه هايش را به زبان آلمانى مى نوشت.

روزنامه ى هلندى ليدوو نووينىLidove Noviny بر آن است كه فرانتس كافكا اين نامه را كه يكى از برگهايش گم شده، به دوشيزه اى به نام روزنكا وتنگلووا Ruzenka Wettenglova، يكى از دوستان خواهرش اوتلا Ottla نوشته است. آن گونه كه اين روزنامه گزارش مى دهد آيمه فان سانتن Aime van Santen دانشمند هلندى زبان و ادبيات اسلاو اين نامه را در آن روزگار كه در دانشگاه اولموتس Olmütz تدريش مى كرد، يعنى در آغاز سالهاى دهه ۵۰ قرن گذشته، با خود به هلند برده است.

نويسنده ى داستانهايى چون «مسخ» و «دادخواست» گويا اين نامه را در سورآو Sraw و يا سيرم Sirem در شمال بوهم Bohm نوشته باشد. يوزف چرناك دانشمند رشته ى تاريخ ادبيات تاكيد مى كند كه اين يافت فوق العاده، بيش از همه براى مطالعه ى روحيه ى كافكا و اندازه ى آشنايى او به زبان چك اهميت دارد. افزون بر نوشته هايى كه اين نويسنده معروف چك، در شغل خود در مقام كارمند شركت بيمه تدوين كرده است، حدود سى تا چهل متن به زبان چكى از او به يادگار مانده اند. يوزف چرناك مى گويد: «اين دست نوشته تنها نامه ى كافكا به روزنكا وتنگلووا است كه برجاى مانده است.

و اما از ونسان وان گوگ نقاش برجسته ى هلندى نيز نامه اى يافت شده است كه تاكنون كسى از آن آگاهى نداشته است. اين نامه كه در ماه اوت ۱۸۷۷ به يك بازرگان هلندى هنر در لاهه به نام ترستيگ Tersteeg نوشته است، بازتاب دهنده ى افسوس و دريغ هنرمند بيست و چهارساله از مرگ دختر كوچك بازرگان است كه در آن با او ابراز همدردى كرده است. كارشناسان پس از سالها بررسى برآن هستند كه اين نامه جعلى نيست و دستخط خود وان گوگ است.

وان گوگ در آن دوران در آمستردام نزد پدر و مادرش زندگى مى كرد و خود را براى آموزش شغل موعظه گرى آماده مى كرد. در اين نامه كه با نقل قولهايى از انجيل مقدس همراه است، وان گوگ اشاره هايى به برادر كوچكتر خود دارد. ذكر نام Vincent، بويژه از ديد كارشناسان اهميت زيادى دارد. زيرا نشان از آن دارد كه وى خود را در مرگ برادر گناهكار نمى دانسته است. اين درست برخلاف آن چيزهايى است كه درباره اش گفته و نوشته اند كه وان گوگ هميشه از مرگ برادر رنج مى برد، زيرا خود را مقصر مرگ او مى دانست.

پرويز حمزوى