فرصت‌ها و چالش‌های سرمایهگذاری در ایران • مصاحبه
۱۳۸۷ بهمن ۶, یکشنبه
ارزش بازار سرمایه ایران تا پیش از سقوط بهای نفت ، حدود ۶۷ میلیارد دلار بود اما به گفته وزیر اقتصاد، ارزش این بازار پس از بحران مالی جهانی، به ۴۶ میلیارد دلار رسید. شمس‌الدین حسینی در همایش "بررسی بحران اقتصادی غرب" در کیش، به فرصت‌های سودآور مناسب در داخل کشور اشاره کرد و خواستار مشارکت ایرانیان داخل و خارج کشور در ساختن اقتصاد شد. مباحث طرح شده در همایش کیش، موضوع مصاحبه دویچه‌وله با دکتر حیدر پوریان، مدیر ماهنامه اقتصاد است.
دویچه وله: وزیر اقتصاد و دارایی ایران، از شرایطی در اقتصاد ایران یاد کرده که واجد فرصت‌های زیادی برای سرمایهگذاری است. اتکای ایشان در فراخواندن سرمایه‌گذاران، چه ظرفیت‌هایی است؟
حیدر پوریان: احتمالا نگاه رئیس کل بانک مرکزی و وزیراقتصاد به فرصت‌هایی به صورت سرمایهگذاری مالی یا سرمایهگذاری واقعی در صنایعی مانند نفت، خود روسازی، پتروشیمی یا فولاد است. در شرایط بین‌المللی کنونی که بازارهای مالی آشفتگی دارند، نرخ سود بانکی در ایران، به دلیل تورم موجود تا حدود ۲۰ درصد هم می‌رسد. این در حالی است که نرخ‌های بین‌المللی یا خیلی کم هستند یا حتی به صفر رسیده‌اند. این نیز مشوق خوبی است.
دویچه وله: آیا تشویق به سرمایهگذاری، ضمانت‌های امنیتی و سیاسی لازم ندارد و آیا این تضمین‌ها در کشوری مانند ایران با سیاست‌های نوسانی، اعتماد سرمایه‌گذار را جلب خواهند کرد؟
حیدر پوریان: دو قانون مهم از چند سال قبل در ایران تصویب شده‌اند. یکی ضمانت در سرمایهگذاری مستقیم خارجی در ایران است که مثلا اگر مصادره‌ای به‌خاطر منافع ملی صورت گیرد، دولت موظف به بازپرداخت سرمایه خارجی است. قانون دیگر، ضمانت سرمایهگذاری در بورس است. با این‌همه، ریسک سرمایهگذاری در ایران بسیار بالاست. دلیل هم تغییرات سیاسی احتمالی یا تحریم‌های بین‌المللی و حتی مشکلات اقتصادی داخلی همانند نوسان‌در نرخ تورم و رشد است. دولت باید در کنار این پیشنهادها، محیط کسب و کار را سامان دهد. ما کشور منابع هستیم و سرمایه‌گذار خارجی با کمی تامل و اصلاحات، با علاقه وارد این جامعه خواهد شد.
دویچه وله: رئیس کل بانک مرکزی بدون اشاره به جزییات، از برنامه‌ریزی در این زمینه صحبت کرده است. تا زمانی که سایه تحریم‌ها بر سر جامعه ایران هست، چه امیدی می‌توان برای رونق اقتصادی داشت؟
حیدر پوریان: دنیای امروز، یک بعدی نیست و پول و سرمایه و تولید و تجارت، به ابعاد مختلف نگاه می‌کنند. وظیفه دولتمردان ایرانی هم این است که نگاه چند بعدی به مسائل داشته باشند؛ محیط داخل را از نظر کسب و کار و ثبات اقتصادی مناسب کرده و برای مسائل بین‌المللی راه حلی مدبرانه پیدا کنند. امید این هست که در صد روز آینده اتفاقاقی از نظر بین‌المللی روی دهند که حلال مشکلات کنونی باشند.
دویچه وله: از آنجا که گرایش عمومی سرمایه‌گذاران ایرانی، بیشتر متوجه مستغلات، خدمات یا حوزه‌های زودبازده است، چه دورنما و مشوقی برای جذب سرمایه در صنایع مادر و ساختارهای صنعتی وجود دارد؟
حیدر پوریان: تمام بخش‌های اقتصاد ایران باید برای سرمایهگذاری جذاب باشند. دولت‌های ما باید در صنایع فولاد، پتروشیمی، خودروسازی، نفت، بورس و غیره کاری کنند که علاقمندی و رشد به صورت متوازن پیش رود. اگر محیط کسب و کار گشوده نشود و دولت از صنایع بزرگ بیرون نرود، اتفاقی نمی‌افتد. علت رویکرد به زمین و ساختمان و منابع زود بازده این است که دولت در این حوزه ها دخالت نمی‌کند. از طرف دیگر، یکی از دلایل فرار سرمایه در ده سال گذشته از ایران، این بوده که دولت‌ها کاری برای ثبات اقتصادی نکرده‌اند.
دویچه وله: آیا ثبات اقتصادی در گرو ثبات سیاسی نیست؟ بسیاری از شرکت‌های خارجی در چند سال گذشته، قراردادهای خود با ایران را معلق کرده‌اند، زیرا پیوسته میان وزارت بازرگانی، گمرک، بانک‌ها و سایر ادارات، اختلاف نظر و اختلاف آیین‌نامه هست...
حیدر پوریان: مسلما! مسئولان باید بلندمدت سیاست‌گذاری کنند. وجود یک آرامش اجتماعی و سیاسی، زمینه‌های تشویقی و تضمینی را برای صاحبان سرمایه و بنگاه‌های خدماتی و صنعتی فراهم می‌کند. مهم‌ترین عامل برای جذب سرمایه‌گذار، جلب اعتماد اوست.