فراز و فرودهای۱۵۰ ساله حزب سوسیال دمکرات آلمان
روز ۲۳ ماه مه سال ۱۸۶۳ حزب سوسیال دمکرات آلمان در شهر لایپزیگ بنیانگذاری شد. این حزب برآمده از جنبش کارگری ممنوعیت، تعقیب، مهاجرت، موفقیت و شکستهای بسیاری در تاریخ خود دارد.
حزب سوسیال دمکرات ۱۵۰ ساله شد
روز ۲۳ ماه مه سال ۱۸۶۳ حزب سوسیال دمکرات آلمان به عنوان اولین "حزب" جنبش کارگری در شهر لایپزیگ بنیانگذاری شد. بیش از صد سال گذشت تا این حزب بتواند قدرت سیاسی را با صدارت اعظمای ویلیبرانت بدست آورد.
از نشستهای مخفیانه تا انجمنهای کارگری
تصویری از نشستهای مخفیانه فعالین جنبش کارگری که در آن آگوست ببل و ویلهلم لیبکنشت از رهبران این جنبش نیز در آن حضور داشتند. فردیناند لاسال در سال ۱۸۶۳ در لایپزیگ "انجمن عمومی کارگران" را بنیانگذارد که ۴۶۰۰ نفر عضو داشت. در کمتر از ده سال، یعنی تا سال ۱۸۷۲ تعداد اعضای آن به ۲۱ هزار نفر رسید. با این سازماندهی، کارگران امکان یافتند خواستههای خود را مطرح کنند.
موفقیت، علیرغم ممنوعیت
دستمزدهای ناچیز و شرایط سخت کار ارمغان سالهای آغازین دوران صنعتی شدن برای کارگران بود. یکی از اهداف تصویب قوانین اجتماعی سال ۱۸۷۸جلوگیری از ایجاد تشکلهای کارگری و قدرتیافتن آنها بود. همزمان با این قوانین سازمانهای سوسیال دمکراسی ممنوع اعلام شدند. با اینحال حزب سوسیال دمکرات آلمان موفق شد تا سال ۱۸۹۰ به یک حرکت قدرتمند اجتماعی تبدیل شود.
مدارس حزبی
برلین سال ۱۹۰۶: حضور رهبرانی چون روزا لوکزامبورگ و آگوست ببل در مدرسه حزب سوسیال دمکرات. آگوست ببل بنیانگذار مدرسه حزبی بود. پدر آگوست ببل، ویلهم ببل زمانی گفته بود: «علم قدرت است و قدرت، علم". حزب سوسیال دمکرات تا سال ۱۹۱۲ به لحاظ تعداد اعضا تبدیل به بزرگترین حزب در آلمان شد.
جمهوری "ناآرام" وایمار
فیلیپ شایدهمان، سیاستمدار سوسیال دمکرات، در روز ۹ نوامبر سال ۱۹۱۸ از پنجره مجلس اعلام "جمهوری" کرد. یک سال بعد فریدریش ابرت، رهبر حزب سوسیال دمکرات، صدراعظم رایش شد. در دروان او زنان حق رای یافتند، خواستهای که حزب سوسیال دمکرات از سال ۱۸۹۱ بهدنبال تحقق آن بود. حزب سوسیال دمکرات تا سال ۱۹۳۲ یکی از احزاب قدرتمند آلمان باقی ماند.
مقاومت دلیرانه در مقابل هیتلر
این جمله اتو ولس، نماینده حزب سوسیال دمکرات در روز ۲۳ ماه مارس سال ۱۹۳۳ در مجلس آلمان و در مخالفت با رژیم هیتلر تاریخی شد: «شما آزادی و زندگی را میتوانید از ما بگیرد، اما شرافتمان را نه». چند ماه بعد حزب سوسیال دمکرات ممنوع و تشکیلات سندیکاهای کارگری در هم شکسته شد.
تعقیب، زندان، شکنجه، اعدام و مهاجرت
سیاستمداران حزب سوسیال دمکرات در این تصویر تاریخی، تحت نظارت افراد "اساس" در حال پاک کردن شعار از روی دیوار هستند. بسیاری از اعضا و کادرهای حزب سوسیال دمکرات در دوران نازیها بازداشت و شکنجه شدند و به قتل رسیدند. اتو ولس در سال ۱۹۳۳ در پراگ تشکیلات سوسیال دمکرات را احیا کرد. این تشکیلات بعدا به پاریس و از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵ به لندن منتقل شد. بخشهای دیگری در اسکاندیناوی و آمریکا فعال بودند.
بازسازی حزب توسط کادرهای رده دوم
عکسی تاریخی از کورت شوماخر، رهبر جدید حزب سوسیال دمکرات در میان ویرانههای شهر فرانکفورت بعد از پایان جنگ جهانی دوم. در بخش شرقی که در تصرف نیروهای ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی سابق قرار داشت، حزب سوسیال دمکرات مجبور به وحدت با حزب کمونیست شد. حزب سوسیال دمکرات در انتخابات سال ۱۹۴۹ با اختلاف اندکی از حزب دمکرات مسیحی شکست خورد و در اپوزیسیون قرار گرفت.
از حزب کارگری تا حزب مردمی
با برنامهای که در "گودسبرگ" در نزدیکی شهر بن در سال ۱۹۵۹ به تصویب حزب رسید، سوسیال دمکراتها بندهای ایدئولوژیک را گسستند و راه را برای انتخاب شدن از سوی اقشار وسیعتر جامعه گشودند. در این برنامه اقتصاد بازار با مؤلفههای اجتماعی پذیرفته شد. امری که در نهایت به ائتلاف حزب سوسیال دمکرات به رهبری ویلی برانت با احزاب دمکرات و سوسیال مسیحی در سال ۱۹۶۶ انجامید.
آغازی جدید با ویلیبرانت
زانو زدن ویلیبرانت صدر اعظم دولت ائتلافی سوسیال دمکراتها با حزب لیبرالهای آزاد در مقابل مقبره سرباز گمنام در ورشو راه را برای سیاست خارجی جدید در مقابل بلوک شرق باز کرد. در عرصه داخلی نیز شعار محوری دولت او "جرئت برای دمکراسی بیشتر" بود. درسالهای صدارت اعظمای ویلیبرانت رفرمهای زیادی در عرصه حقوق و برابریهای اجتماعی تحقق یافت.
جناح چپ حزب
با ورود نسل سرکش سال "۶۸" از یک سو روح تازهای بر کالبد حزب سوسیال دمکرات دمیده شد، از سوی دیگر اختلافات جناحی نیز بالا گرفت. در سال ۱۹۷۴ "هایده ماری ویچورک تسویل" معروف به "هایده سرخ" اولین زنی بود که به رهبری جوانان حزب برگزیده شد. در این سالها شعار "عبور از سرمایهداری و کاپیتالیسم" خواست سازمان جوانان و جناح چپ حزب بود.
هلموت اشمیت و "پائیز" آلمان
هلموت اشمیت، صدرآعظم آلمان به بیوه هانس مارتین شلایر، رئیس اتحادیه کارفرمایان در سال ۱۹۷۷ تسلیت میگوید. آلمان درگیر ترورهای نیروهای افراطی چپگرای "فراکسیون ارتش سرخ RAF " شده است. از سوی دیگر، سیاست تسلیحاتی هلموت اشمیت در ناتو مبنی بر اینکه "اگر بلوک شرق سلاحهای هستهای را کاهش ندهد، ما باید توان اتمی را افزایش دهیم"، در حزب بهشدت بحثبرانگیز شده است.
سالهای دشوار بر روی نیمکت اپوزیسیون
با شکست دولت ائتلافی سوسیال دمکراتها و حزب لیبرالهای آزاد در سال ۱۹۸۲، حزب سوسیال دمکرات برای سالهای متمادی در اپوزیسیون قرار گرفت. رودولف شارپینگ (نفر سمت چپ) در انتخاب سال ۱۹۹۴شکست خورد و چندی بعد اسکار لافونتن، نخست وزیر ایالت زارلند (نفر وسط) در یک رایگیری غیر منتظره رهبری حزب را بدست گرفت.
مخمصه رفرم
در سپتامبر سال ۱۹۹۸ حزب سوسیال دمکرات موفق شد در ائتلاف با حزب سبزها دولت را در دست بگیرد و دوران صدارت اعظمای هلموت کهل از حزب دمکرات مسیحی به پایان رسید. گرهارد شرودر سومین صدر اعظم سوسیال دمکرات پس از جنگ، رفرمهایی را تحت عنوان "منشور ۲۰۱۰" به اجرا گذارد. این رفرمها با مخالفت سندیکاها روبرو شد و تعدادی از اعضای حزب آن را ترک کردند و به حزب جدید چپ پیوستند.
کاندیدای "درشتگو"
پر اشتاین بروک، در ماه سپتامبر گذشته کاندیدای حزب برای احراز مقام صدارت اعظمی شد. هرچند در شرایط بحران اقتصادی در اروپا، وزیر دارایی دولت سابق شرورد به لحاظ توانایی کاندیدایی ایدهال محسوب میشود، اما "درشتگوییهای" این سخنور توانا گاهی مسئله ساز میشود. این امر باعث شده تا چند ماه قبل از انتخابات، طبق نظرسنجیها از آرای حزب سوسیال دمکرات به نفع رهبر حزب دمکرات مسیحی، آنگلا مرکل کاسته شود.