فراخوانی برای توجه به "کارنامه سیاه" حقوق بشر در ایران • مصاحبه
۱۳۸۶ شهریور ۱۶, جمعه
دویچه‌وله: فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر فراخوانی برای حمایت از مدافعان حقوق بشر در ایران داده است. این فراخوان دقیقا روی چه مواردی از نقض حقوق بشر در ایران دست گذاشته است؟
عبدالکریم لاهیجی: این فراخوان دو سر فصل کلی دارد. اول فشار و سرکوبی‌ست که متاسفانه طی ماههای اخیر درباره‌ی جامعه مدنی اعمال می‌شود. وضعیت زن‌ها به‌خصوص پس از کمپین جمع‌آوری یک میلیون امضا که می‌دانید منتهی به تعقیب بیشتر از ۴۰ تن از کسانی که در این نهضت شرکت داشتند شده است. تعدادی محکوم به زندان و شلاق شدند و محاکمه‌ی عده‌ای هنوز شروع نشده. دانشجویان که می‌دانید سه تن از آنها همچنان در زندان‌اند و زیر شکنجه بوده‌اند و متاسفانه دیدید که رییس دادگاه انقلاب گفت که محاکمه‌شان هم بدون حضور وکیل و به‌طور غیرعلنی برگزار خواهد شد. سندیکالیست‌ها، وضعیت اسانلو و دیگر کسانی که در اتحادیه شرکت واحد و اتحادیه‌های دیگر متاسفانه نمی‌توانند حقوق خودشان را مطالبه بکنند که هیچ، و می‌دانید که به زندان هم می‌افتند. قسمت دوم در مورد مجازات اعدام است. وضعیت اعدام طی ماههای اخیر به شکل بی‌سابقه‌ای در ایران وخیم‌تر شده است. طی ده ماه گذشته بیشتر از ۱۵۰ نفر در ایران اعدام شدند. دیدید که فردای انتشار فراخوان ما هم متاسفانه باز ۱۸ نفر در خراسان و در فارس اعدام شدند و ما با این فراخوان خواسته‌ایم جامعه بین‌المللی بیشتر در جریان مسایل، یعنی وضعیت حقوق بشر در ایران باشد و واقعا به کمک مدافعان ایرانی حقوق بشر چه در ایران و چه در خارج بربیاید.
آیا این فراخوان فقط برای جلب افکار عمومی‌ست یا قصد دارید آن را به سطح دولتها هم منتقل کنید؟
می‌دانید که در فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشری ۱۵۵ عضو هست، یعنی از کشورهای مختلف دنیا! وقتی که خواستیم از ما حمایت بکنند، یعنی در کشورهای خودشان هم با مقامات کشورهایشان تماس بگیرند، بگویند که وضع حقوق بشر در ایران به چه وخامتی هست و از آنها هم بخواهند که دخالت بکنند. و به‌خصوص توجه می‌دهم که طی هفته‌های آینده شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو کار خودش را آغاز خواهد کرد و می‌دانید در این شورا دولتها عضویت دارند و بنابراین از جامعه‌های حقوق بشر که عضو فدراسیون هستند ما می‌خواهیم که در جریان این شورا هم، با توجه به این کارنامه‌ی بسیار سیاهی که از وضعیت حقوق بشر ما ارائه داده‌ایم، از دولتهایشان بخواهند که وقتی پرونده‌ی ایران مطرح می‌شود، رای بر محکومیت جمهوری اسلامی صادر کنند.
اصولا راهی برای اقدام عملی در مورد کشورهای ناقض حقوق بشر پیش روی فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر هست یا خیر؟
فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر همچنان دیگر سازمان‌های بین‌المللی تنها راهشان توسل به مکانیزم‌هایی‌ست که در سازمان ملل وجود دارد، گزارشگران ويژه، گزارشگر اختصاصی برای ایران که متاسفانه بیش از چهارسال است که دیگر وجود ندارد و بالاخره درخواست صدور قطعنامه از سوی شورای حقوق بشر یا مجمع عمومی سازمان ملل. این مکانیزم را ما سال‌هاست که تعقیب می‌کنیم و با توجه به اینکه مجمع عمومی سازمان ملل هم کار خودش را آغاز خواهد کرد و شورای حقوق بشر هم طی هفته‌های آینده، این است که ما از این مکانیزم‌ها سعی می‌کنیم که فشار لازم بر جمهوری اسلامی آورده بشود، برای اینکه دست از این وضعیت بسیار وخیمی که متاسفانه طی ماههای اخیر حقوق بشر در ایران پیدا کرده است بکشد.
با توجه به وضعیت وخیم حقوق بشر درایران، که به آن اشاره کردید، اینبار چقدر امیدوار هستید که این فراخوان منجر به صدور قطعنامه‌ی شورای حقوق بشر علیه ایران بشود؟
در آخرین نشست شورای حقوق بشر که متاسفانه می‌دانید که نه پرونده‌ی ایران و نه دیگر کشورها مورد رسیدگی قرار گرفت، با تلاش‌ها و کوشش‌هایی که ما با رییس شورا کردیم و بعد هم با خانم لوییز آربور کمیسار حقوق بشر سازمان ملل، این امید به ما داده شده است که در اجلاس آینده‌ی شورا، پرونده‌ی ایران مطرح و رسیدگی خواهد شد.
آیا همزمانی این فراخوان با سفر کمیسار عالی حقوق بشر سازمان ملل در ایران اتفاقی بوده، یا اینکه این همزمانی به نظر شما می‌تواند تاثیر مثبتی روی نتیجه‌ی این فراخوان بگذارد؟
می‌دانید که سفر خانم آربور فقط بعنوان شرکت در کنفرانس وزارت خارجه‌ی کشورهای غیرمتعهد بود، و نه اینکه ایشان بعنوان کمیسار حقوق بشر برای رسیدگی به وضع حقوق بشر به ایران برود. نه! تنها کاری که ما در ارتباط با سفر خانم آربور کردیم این بود که با تماسی که من با ایشان گرفتم، از ایشان خواستم که در ایران با شیرین عبادی و دیگر مدافعان حقوق بشر ملاقات و گفت‌وگو بکند و خوشبختانه این موضوع صورت گرفت.