غده تيروئيد، ارگانى كوچك اما بسيار مهم در بدن انسان

�خت.

غده تيروئيد در بدن ما با استفاده از مولكولهاى تشكيل دهنده پروتئينها و ماده يد، هرمونهاى ترى يد تيرونين يا T3 و تترا يد تيرونين يا T4 را ميسازد. هر دوى اين هرمونها براى تنظيم متابوليسم بدن انسان ضرورت دارند. عمل توليد هرمونهاى T3 و T4 توسط بخش هيپوفيز مغز، كنترل ميگردد. هيپوفيز به نوبه خود، هرمون TSH را توليد مينمايد و توسط آن، غده تيروئيد را به ترشح هرمونهاى T3 و T4 تحريك ميكند، بسته به اينكه، ميزان هر يك از اين هرمونها در خون، تا چه حد است.

غده تيروئيد، برخى اوقات بيش از ميزان لازم هرمون ترشح ميكند. پزشكان، اين اختلال را پركارى غده تيروئيد يا هيپرتيروئيديسم Hyperthyreoidism مينامند. ميزان بيش از حد هرمونهاى تروئيد باعث ميگردد كه، واكنشهاى شيميائى درون بدن، با سرعتى زياد انجام پذيرند. نتيجه اينكه، اغلب بالا بودن فشار خون، ضربان سريع نبض، عرق كردن شديد، ريختن موهاى سر، اسهال، اختلالاتى در امر عادت ماهيانه زنان و همچنين كاهش تمايلات جنسى افراد و حتى نازائى در اين موارد، مشاهده ميشوند.

كم كارى غده تيروئيد يا هيپوتيروئيديسمHypeothyreoidism زمانى بروز ميكند كه، ميزان توليد هرمونهاى غده تيروئيد در حد كافى نيست. افراد دچار اين اختلال، احساس سرما كرده و ميلرزند، اضافه وزن پيدا ميكنند، احساس خستگى و ناتوانى دارند و از تمركز حواس كافى برخوردار نيستند. خشكى پوست، ريزش موها و شكنندگى ناخنها از ديگر علائم اين بيمارى ميباشند. فشار خون اين بيماران پائين بوده و در بين آنها نيز كاهش تمايلها و توانائيهاى جنسى به چشم ميخورد. خطر ديگر در اين مورد آن است كه، ميزان كلسترين خون بصورتى نامناسب در بدن تغيير ميكند. البته گاهى اوقات، كم كارى غده تيروئيد، با هيچگونه عارضه اى همراه نيست و به همين دليل، مدتها از نظر مخفى باقى ميماند.

اگر اختلالات نامبرده مورد توجه قرار نگيرند، در دراز مدت صدمات شديدى به بدن ما وارد ميآورند، براى مثال، در سيستم گردش خون بدن. در حاليكه درمان اين اختلالات بسيار ساده ميباشد. در مورد كودكان و نوجوانان با استفاده از قرصهاى حاوى يد، غده تيروئيد به اندازه عادى خود باز ميگردد. بزرگسالان بايد قرصهاى حاوى هرمونهاى مربوطه را مادام العمر استعمال نمايند.

غده تيروئيد تنها در صورتى مورد عمل جراحى قرار ميگيرد، كه خطر سرطانى شدن در اصطلاح "غده هاى سرد" موجود باشد، يا اينكه آنها با رشد بيش از حد خود موجب اشكالاتى گردند. "غده هاى داغ" برخلاف ميتوانند از طريق روشهاى درمانى با يد راديو اكتيو، مورد معالجه قرار گيرند. در اين صورت، بيمار، كپسولى حاوى يد راديو اكتيو دريافت ميكند كه با ورود به بدن، در غده تيروئيد اشعه خود را آزاد ميسازد. البته ميزان اين تشعشات اندك بوده و در نتيجه، براى بيمار بى خطر ميباشند.

براى سلامت غده تيروئيد پيش از همه بايد به اندازه كافى يد در تغذيه روزانه ما وجود داشته باشد. ميزان ضرورى براى بدن بزرگسالان و نوجوانان‌، تقريبآ ۱۸۰ تا ۲۰۰ ميلى گرم يد ميباشد. كودكان، زنان آبستن و مادرانى كه به نوزادان خود شير ميدهند روزانه به ۲۳۰ تا ۲۶۰ ميلى گرم يد نياز دارند. ۲ بار در هفته خوردن ماهى، به تامين يد بدن كمك ميكند. غير از اين ميتوان در اين زمينه از قرصهاى يد استفاده كرد و البته نبايد فراموش كنيم كه، كنترل فعاليتهاى غده تيروئيد توسط پزشك در فواصل زمانى مناسب، براى تشخيص اختلالات كار غده تيروئيد، ضرورى ميباشد.

نگين كروئى