عودت پناهجویان افغان؛ عزم جدی دولت آلمان

وبسایت هفته‌نامه آلمانی "اشپیگل" روز شنبه (سوم دسامبر/۱۳ آذر) جزییاتی از طرح‌های دولت آلمان برای عودت یا ساماندهی متقاضیان پناهندگی به کشورهایشان منتشر کرد. در این گزارش آمده که در ماه دسامبر و طبق طرح توماس دمزیر، وزیر کشور آلمان، نخستین گروه ۵۰ نفری پناهجویان افغان به موطن‌شان عودت داده می‌شوند.

اشپیگل این خبر را از منابع مستقیم و دست اول خود کسب کرده است.

نخستین بار در ماه اکتبر بود که دولت آلمان از پس فرستادن آن دسته از افغان‌هایی خبر داد که تقاضای پناهندگی‌شان رد شده بود. مقام‌های وزارت کشور در هفته جاری جزییات بیشتری در باره عودت این گروه اعلام کرده‌اند.

سازمان حقوق بشری و مدافع پناهجویان  Pro Asyl با انتقاد از این تصمیم، شرایط امنیتی فاجعه‌بار و وضعیت شکننده اقتصادی و سیاسی افغانستان را یادآوری کرده است.

براساس گزارش سازمان ملل شمار غیرنظامیانی که در ناآرامی‌ها، بمب‌گذاری‌ها و حملات افراط گرایان طی ۹ ماه نخست سال ۲۰۱۶ در افغانستان جان باخته‌اند، ۲۵۰۰ نفر بوده است. اما دولت آلمان در توجیه اخراج پناهجویان معتقد است که در برخی مناطق این کشور به اندازه کافی امنیت برقرار است.

بیشتر بخوانید: توافق اروپا و افغانستان: پول به ازای بازگرداندن پناهجویان

طرح عودت پناهجویان افغان، در ماه اکتبر و در نشست بین‌المللی افغانستان در بروکسل کلید خورد. در این نشست قرار شد اروپا طی چهار سال آینده، ۱۵میلیارد دلار کمک مالی کند اما پرداخت‌کنندگان از جمله آلمان آشکارا گفتند که در ازای این کمک‌ها انتظاراتی دارند که پیش از همه مهار موج پناهجویان از این کشور است.

اخیرا گفته شد که دولت افغانستان در ازای این کمک، ۸۰ هزار پناهجوی اخراج شده از کشورهای اروپا را خواهد پذیرفت. حدود ۴۰ هزار نفر قرار است از آلمان به افغانستان باز گردند.

اردوگاه پناهجویان در تونس

ساماندهی پناهجویان تنها شامل افغان‌ها نمی‌شود، بلکه متقاضیان افریقایی را نیز در بر می‌گیرد. دولت آلمان می‌خواهد عبور از مسیر مدیترانه را دشوارتر کند. دلیل این امر، مراکزی در سواحل ایتالیاست که آوارگان آفریقایی را پذیرفته و سپس در سایر کشورهای اروپایی توزیع می‌کنند. در سال ۲۰۱۶ شمار این افراد ۱۸۰هزار نفر بوده که بیشترشان می‌خواهند به کشورهای شمال اروپا بروند.

ظاهرا دولت آلمان نگران است که در انتخابات سال ۲۰۱۷، موج جدیدی از آوارگان، بحث‌ها و اختلافات تازه‌ای را در سطوح سیاسی دامن بزند. اشپیگل می‌نویسد وزارت کشور برای پیشگیری از چنین وضعیتی، طرح‌هایی دارد که پناهجویان به اروپا نیایند بلکه پس از نجات از امواج مدیترانه، مستقیما به یک کشور امن آفریقایی تحویل داده شوند.

 بر همین اساس، اردوگاهی در تونس در نزدیکی مرز لیبی آماده می‌شود تا پناهجویان در آنجا از آلمان یا سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا درخواست پناهندگی کنند. مدیریت این کمپ را نیز سازمان ملل بر عهده خواهد گرفت.

هلموت تایشمان، رئیس اداره پلیس در وزارت کشور برای جلب پشتیبانی ایتالیا و کمیسیون اتحادیه اروپا از این طرح در تلاش است. این کمیسیون عجالتا در طرح‌های امدادی در بسیاری کشورهای آفریقایی معبر پناهجویان فعال است.