عامل گرانى نفت: ايران يا سودجوئى كنسرن‌ها؟
۱۳۸۵ فروردین ۳۰, چهارشنبه
همراه با نفت تگزاس و درياى شمال، نفت اوپك نيز ركورد قيمت خود را شكست. از ديد بيشتر كارشناسان، علت اصلى بحران، اين بار، لحن تهديد آميز مقامات بلندپايه آمريكائى عليه جمهورى اسلامى ايران بود. اما برخى ديگر از كارشناسان نيز نقش سودجوئى كنسرن‌هاى نفتى را مهم می‌دانند. آژانس بين‌المللى انرژى مدتى پيش اعلام كرد كه حتى در صورت قطع نفت ايران، موجودى فعلى انبارها براى تامين نياز نفتى جهان غرب تا ۱۸ ماه ديگر كافى است.
در يك مصاحبه مطبوعاتى از جورج بوش رئيس جمهور آمريكا پرسيده شد: ”آيا برنامه‌ای براى حمله به ايران و استفاده احتمالى از سلاح اتمى در اين حمله وجود دارد؟” وى گفت: ”همه اقدامات ممكن در نظر گرفته شده‌اند. اما ما مايليم موضوع بحران اتمى ايران را از طريق ديپلماتيك حل كنيم و به سختى روى آن كار می‌كنيم”. وى افزود: ”بهترين راه، تلاش مشترك همه كشورهائى است كه مسلح شدن ايران به سلاح هسته‌ای را خطرناك می‌دانند. به اين دليل ما با فرانسه، انگلستان و آلمان تنگاتنگ همكارى می‌كنيم”.
همزمان با جورج بوش، نيكولاس برونس قائم مقام وزارت خارجه آمريكا در گفت و گو با شبكه تلويزيونى سى‌بى‌اس اظهار داشت: ” پرزيدنت بوش و كوندوليزا رايس می‌دانند كه ما يك ايران مسلح به سلاح هسته‌ای را، با وجود دولت بنيادگرائى كه امروز اين كشور را رهبرى می‌كند نمی‌توانيم تحمل كنيم”.
كارشناسان اقتصادى بر اين نظرند كه اگر بحران اتمى ايران به مراحل خطرناك خود برسد، بر بهاى مواد سوختى باز هم افزوده خواهد شد. اخيرا عربستان سعودى اعلام كرد كه قصد دارد با سرمايه گذارى سنگين روى تاسيسات نفتى، ميزان صادرات نفت خود را سه ميليون بشكه در روز افزايش دهد و از ۹ ميليون و ۵۰۰ هزار بشكه فعلى به ۱۲ ميليون و ۵۰۰ هزار بشكه برساند. اما عربستان براى رسيدن به اين مرحله به وقت زيادى نياز دارد و اگر اقدامات ديپلماتيك فعلى به نتيجه نرسد و شوراى امنيت ناچار به اتخاذ تدابير تنبيهى عليه ايران شود، پيش بينى كارشناسان در ماه مه امسال تحقق خواهد يافت.
در شرايطى كه گرانى بهاى فراورده‌هاى نفتى مصرف كنندگان را در جهان غرب به ستوه آورده است، رشد بيشتر قيمت‌ها می‌تواند سبب تكرار بحرانى شبيه بحران نفت دهه هفتاد قرن بيستم شود. آن بحران، مردم را در اروپا واداشت كه كمتر از اتومبيل‌هاى شخصى خود استفاده كنند.
براى يافتن يك راه حل مشترك در برابر ايران، معاونان وزارت خارجه پنج كشور فرانسه، انگلستان، چين، روسيه، آمريكا و آلمان در مسكو به رايزنى پرداختند. اما نيكولاس برونس قائم مقام وزارت خارجه آمريكا كه رهبرى اين نشست را به عهده داشت، بعدا خبر داد كه رايزنى‌ها به نتيجه روشنى نرسيده است. وى در مصاحبه با سى بى اس گفت: ”همه بر سر اين اصل اتفاق نظر داشتند كه ايران بايد پيام تندى از جامعه جهانى دريافت كند. اما بر سر تحريم‌هاى احتمالى يا اقدامات ديگر توافق حاصل نشد”.
مذاكرات مسكو، سپس با پيوستن نمايندگان كشورهاى كانادا و ايتاليا وارد دور ديگرى شد. هدف همه اين گفت‌وگوها، توافق بر سر يك روش مشترك براى افزايش فشار بر ايران بود. جمهورى اسلامى اخيرا اعلام كرد كه كارشناسان اين كشور موفق به ساختن سانتريفوژهاى پى ۲ شده‌اند. ساخت اين سانتريفوژها، اگر واقعيت داشته باشد، می‌تواند به غنى‌سازى اورانيوم در ايران سرعت بخشد. اما آژانس بين‌المللى انرژى اتمى، با ديده ترديد به اين ادعا می‌نگرد.
در همين حال، محمود احمدى‌نژاد جهان غرب را از ورود به جنگ عليه ايران برحذر داشت. احمدى نژاد، در مراسم روز ارتش گفت: ”ما دست دشمنان را قطع می‌كنيم و كارى می‌كنيم كه از حمله شان به ايران پشيمان شوند”.