ظریف: آمریکا اجازه بهره‌مندی ایران از منافع برجام را نمی‌دهد
۱۳۹۶ تیر ۲۳, جمعه
در دومین سالگرد امضای برجام، محمدجواد ظریف از عدم پایبندی آمریکا به روح این توافق انتقاد کرد. او این توافق را نماد شکست کسانی دانست که "درصدد اعمال فشار بر مردم ا یران" بودند و در عین حال "به نتایج دلخواه خود نیز دست نیافتند." ظریف افزود که " آمریکا با اجازه ندادن به ایران در بهره بردن از منافع کامل برجام در عمل کردن به روح این توافق شکست خورده است."
به گفته ظریف، "قطعا هیچیک از طرفین در این توافق به هر آنچه که می خواسته به طور کامل دست نیافته است و این ماهیت یک توافق چند جانبه است. در نتیجه ما انتظار داریم همه طرفین به این توافق عمل کنند."
توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین با عنوان شناخته شده و رسمی برنامه جامع اقدام مشترک دو سال پیش در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵) در وین (اتریش) بین ایران و گروه ۱+۵ (شامل چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و آلمان) منعقد شد. بر اساس این توافق که به بحران ده ساله اتمی ایران پایان داد، برنامه هسته‌ای ایران محدود می‌شود و در ازای آن این کشور از زیر تحریم‌ها بیرون می‌آید.
به رغم امضای این توافق ایران همچنان در معاملات بانکی خود دچار مشکل است که بخشی از این مشکل، به سیاست دولت ترامپ در باره برجام مربوط می‌شود. ترامپ در کارزار انتخاباتی‌اش اعلام کرده بود که برجام را لغو خواهد کرد. در حال حاضر اما دولت آمریکا می‌گوید که دست‌اندرکار بررسی برجام برای رد یا قبول آن است. ظاهرا تا زمان پایان این بررسی هر ۹۰ روز که سازمان ملل پایبندی ایران به برجام را تایید کند، دولت ترامپ باید لغو تحریم‌ها را برای همین بازه زمانی تایید کند.
هیثر نوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه در یک نشست خبری گفت:« دولت اعلام کرده که دستکم تا زمانی که بازبینی برجام کامل نشده، به آن پایبند خواهیم ماند و مطمئن می‌شویم که ایران هم به الزامات خود پایبند می‌ماند.»
بسیاری از بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی از ترس آن که بررسی برجام در آمریکا به لغو آن و تشدید مجدد تحریم‌ها علیه ایران منجر شود همچنان در داد و ستد و معامله با این کشور با احتیاط و امتناع عمل می‌کنند.
بیشتر بخوانید: ناروشن بودن سیاست آمریکا در دومین سالگرد امضای برجام
موانعی غیرمرتبط با پرونده هسته‌ای
اظهارات و مواضع مقام‌های دولت آمریکا، از جمله دونالد ترامپ هم بر این نگرانی‌ها و ابهام‌ها می‌افزاید. ترامپ که در حال حاضر در فرانسه به سر می‌برد در سخنانی در این کشور گفت: «ما امروز با تهدیدهای جدید از سوی دولت های سرکش مانند کره شمالی، ایران و سوریه روبرو هستیم... ما همچنین با تهدیدهای جدی از سوی سازمان های تروریستی روبرو هستیم. ما بار دیگر بر عزم خود برای اتحاد در برابر این دشمنان بشریت، جلوگیری از تامین مالی آنها و شبکه‌های وابسته به آنها و حمایت ایدئولوژیکی از آنها تاکید می‌کنیم.»
حساسیت‌های آمریکا نسبت به برنامه موشکی ایران و سیاست منطقه‌ای آن که نابودی اسرائیل از اجزای اصلی آن است و احتمال تشدید تحریم‌ها در این رابطه علیه ایران، به علاوه بازبودن پرونده ایران در گروه ویژه اقدام مالی نیز شرکت‌ها و بانک‌های بین‌المللی را در گسترش ارتباطات مالی و اقتصادی با ایران دست به عصا کرده است. اشاره محمدجواد ظریف ظاهرا به همین محدودیت‌ها و ملاحظات است که همچنان در کار ارتباط‌گیری اقتصاد ایران با گستره بین‌المللی و جذب سرمایه و تراکنش‌های بانکی مانع ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید: گابریل: ایران با نقش سازنده در منطقه سرمایه بیشتری جذب می‌کند
گروه ویژه مالی مسئول بررسی پولشویی در کشورهای مختلف یا احتمال استفاده تروریست‌ها از کانال‌ها و منابع بانکی آنهاست. این گروه از ایران مجموعه اقداماتی را برای شفا‌ف‌سازی در این زمینه‌ها خواستار شده است. حساسیت به ویژه در مورد رابطه مالی سپاه پاسداران با گروه‌های مسلح در منطقه است. اقدام ایران در این راستا هنوز کافی تلقی نمی‌شود و گروه فعلا به صورت سالانه مجوز استفاده ایران از خدمات بانکی جهانی را صادر می‌کند تا اقدامات ایران کامل شود.
به نوشته روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال، خودداری دولت ترامپ از اعلام ضرب‌الاجلی برای پایان بررسی برجام و قطع یا تدوام همکاری بر سر آن، کشورهای اروپایی را نگران کرده است.
دیپلمات‌های اروپایی به وال‌استریت‌ژورنال گفته‌اند نگران آن هستند که دولت ترامپ بخواهد با طولانی کردن وضعیت بلاتکلیفی، شرکت‌های اروپایی را که همین حالا هم از انجام مبادلات با ایران اکراه دارند از ورود به ایران منع کند.
بیشتر بخوانید: دفاع اروپا و انتقاد آمریکا از توافق اتمی با ایران
در چنین شرایطی، بازشدن پای شرکت توتال به یک قرارداد پنج میلیارد دلاری در صنایع گاز ایران یک موفقیت برای تهران تلقی می‌شود.
عدم دیدار ظریف با تیلرسون
ظریف که در بدو ورود به نیویورک سخن می‌گفت، این سفر را در ارتباط با شرکت در اجلاس شخصیت های برجسته سیاسی برای بررسی اهداف توسعه پایدار توصیف کرد. او گفت که هیچ دیداری با رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا در این سفر برنامه‌ریزی نشده است. او اما در نظر دارد "نه با مقام های آمریکایی بلکه با جامعه خردمندان که در سیاست گذاری آمریکا تاثیرگذار هستند" دیدارهایی داشته باشد.
هیثر نوئرت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز با اشاره به عدم هرگونه دیدار و مذاکره‌ای میان ظریف و تیلرسون از زمان روی کارآمدن دولت ترامپ، گفته است که "اما کانال‌های دیپلماتیک گوناگونی وجود دارد که می‌توان از آن برای برقراری ارتباط با دولت ایران استفاده کرد."
وزیران خارجه ایران و امریکا در چارچوب مذاکرات هسته‌ای که از سوی دولت اوباما دنبال می شد بارها با یکدیگر دیدار کرده بودند. پس از روی کارآمدن دولت جمهوری خواهان، هنوز دیداری بین وزیران خارجه دو کشور صورت نگرفته و پیگیری برجام از سوی هیات های ایران و ۵+۱ انجام می‌شود.