طناب‌هايى كه هنگام فرسودگى بوق مى‌زنند
۱۳۸۵ مهر ۲, یکشنبه
ى كه چندان هم مطمئن نيست.
محققان دانشکده فنی آخن آلمان طرحى جالبى دارند كه اين مشكل را برطرف خواهد كرد. این گروه در حال تكميل طرح هشدار دهنده‌اى است که قبل از پاره شدن طناب اخطار مى‌دهد، طرحى كه حتی زندگی روزمره را هم امن تر مى‌کند. يكى از مهندسين گروه يان اشتوو (Jan Stüve) مى‌گويد:” تصور كنيد يكى از رشته تارهايى كه طناب يا كابل از آن بافته شده، مثل يك سنسور عمل كند. سنسورى كه درون بافت طناب قرار مى‌گیرد. فرسودگى طناب باعث پاره شدن اين رشته مى‌شود و چون سنسورى كه سینگال می‌فرستد قطع شده بخش انتهايى طناب بوق می‌زند، مى‌توان هر کدام از این تارها را مثل یک واحد سنسور در نظر گرفت و مثلاً چند واحد سنسور درون يك كابل گذاشت که با پاره شدنشان سيستم شروع به بوق زدن کند.“
البته قدرت مقاومت تار هشدار دهنده باید کمتر از بقیه از رشته تارهاى تشكيل دهنده طناب باشد كه قبل از پاره‌‌شدن طناب هشدار بدهد. نكته مهم اينست كه اين تار از چه جنسى باشد،. همانطور كه اشتوو توضيح مى‌دهد گزينه‌هاى متفاوتى را مى‌توان در نظر گرفت، مى‌توان سنسورى از جنس شيشه ساخت كه با تابش نور كنترل شود، يعنى رشته تارى از جنس شيشه، يا تار فلزى كه هادى جريان الكتريسته است و در صورت پاره شدنش و قطع جريان هشدار بدهد.
در حال حاضر اين گروه مهندسى تصمیم گرفته‌اند از تارهاى شيشه‌اى استفاده كنند. در صورت عملى شدن كامل طرح مطمئنأ كابل‌هاى هشدار دهنده به سرعت وارد بازار اقتصادى خواهد شد. اشتوو مى‌گويد:” مثلأ تخليه بار كاميون توسط كمربندهاى ايمنى كنترل مى‌شود، وقتى از اين نوع كابل‌هاى هشدار دهنده استفاده شود، زمانى كه بار بيش از حد روى كمربندها وارد شود، اخطار دهنده الكتريكى به طور اتومات به راننده هشدار مى‌دهد و در اين صورت بايد تخليه را متوقف كرد و ديد كدام يك از باندهاى اين كمربند فرسوده شده و بايد عوض شود.“
همين ترتيب در مورد تخليه بارهوايى يا بار كشتى هم صدق مى‌كند. براى ساده‌تر شدن كنترل، اشتوو طرح جالبى دارد. او معتقد است اگر اين تارها با رنگهاى درخشان، درون پوشش كابل بافته شوند در صورت فرسودگى كابل و از بين رفتن پوشش رویى رشته شبرنگ تار نمايان مى‌شود و مصرف كننده متوجه مى‌شود كابل يا طناب فرسوده شده و قابل اطمينان نيست. اشتوو مى‌گويد بهترین حالت ترکیبی از هر دو سنسور است، یکی آلارمی که هنگام فشار بیش از ظرفيت هشدار بدهد و دیگری همين تارهاى شبرنگ كه كابل‌هاى فرسوده را مشخص مى‌كنند: ” تجربه زیادی در اين زمينه در دسترس نيست كه ببينيم كه كدام قسمت زير فشار است. در نتیجه لازم است که از اين دسته هشدار دهنده‌ها در بسيارى از موارد نصب شوند. مثلاً صندلى ماشين، تصور كنيد صندلى ماشين سنسورهای داشته باشد که وقتی آدم روی صندلی مى‌نشیند بگوید لطفاً پیاده شوید شما خیلی سنگین هستید! يعنى سنسورى كه مرتب كيفيت صندلى را کنترل مى‌کند.“
اشتوو تصمیم دارد ظرف سه ماه آينده طرحش را به مرحله عمل برساند. بايد ديد تا چه حد اين پروژه موفق خواهد بود. البته اولین نمونه برای کامیون یا صندلی ماشین طراحی نشده ، اشتوو مى‌گويد:” این نمونه که در حال حاضر ما روی آن کار مى‌کنیم برای طنابهاى چتر نجات طراحی شده، وقتى بار بيش از توان و كشش طناب است سيگنال مى‌فرستد. آنوقت آدم با اطمينان بيشترى بين زمين و آسمان معلق است.“
اينطور که مهندسان دانشکده فنی آخن پیش بینی کرده‌اند از سال آينده ميلادى اين طنابها وارد بازار خواهند شد.