طرح ۸۰۰ میلیارد تومانی ایران برای "محرم سازی" مدارس دخترانه

پس از اظهارات جنجالی مسئولان دولتی در ایران و اقداماتی در جهت تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌های این کشور که با واکنش‌های منفی اساتید دانشگاهی و دانشجویان همراه بود، این بار نوبت به مدارس دخترانه رسیده که به نظر می‌رسد مسئولان آموزش و پرورش به قول خودشان کمر به همت "شاداب‌سازی" آن‌ها بسته‌اند. در طرحی که مسئولان بر آن نام "شاداب سازی مدارس دخترانه‌" را نهاده‌اند،‌"محرم‌‌سازی" مدارس یکی از مهمترین مواردی ذکر شده که بر انجام آن اصرار ورزیده می‌شود.

در این طرح پیش‌بینی شده که حیاط مدرسه در مرکز قرار بگیرد و کلاس‌های درس و آزمایشگاه‌ها در اطراف آن بنا شوند و همچنین دیوارهای بلندی دور تا دور حیاط مدرسه کشیده شوند تا به این ترتیب ساختمان‌های هم‌جوار با مدارس دخترانه، اشرافی بر آن نداشته باشند. افزون بر آن، نامحرمان نیز اجازه ورود به برخی از بخش‌های مدارس را نخواهند داشت و از شیشه‌های مات در پنجره‌ی کلاس‌های درس استفاده خواهد شد.

مقامات دولتی در ایران معتقدند این طرح "شادی" را به فضای مدارس دخترانه می‌آورد و باعث می‌شود تا "بنیادهای اعتقادی دختران تحکیم شود" و "سطح جسمانی و روانی دانش‌آموزان" نیز ارتقا پیدا کند.

این روزها در حالی "شاداب" کردن مدارس دخترانه دغدغه‌ی ذهنی مسئولان آموزش و پرورش شده که به نظر می‌رسد، تأمین بودجه مورد نظر که همواره یکی از مشکلات اصلی برای اجرایی کردن این طرح به شمار می‌رفت، حل شده است.

مرتضی رییسی، رييس سازمان نوسازی و معاون عمرانی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگویی با روزنامه شرق اظهار داشته، در اعتبارات بودجه سال ۹۰ ردیف ویژه‌ای به مبلغ ۳۱ میلیارد تومان برای احداث سالن‌های چندمنظوره با اولويت مدارس دخترانه تصوب شده که به گفته‌ی وی با بخش‌هایی از این اعتبار می‌توان مدارس دخترانه را "محرم‌سازی" کرد.

رئیسی همچنین گفته است که برآورد اولیه برای اجرای این طرح "حدود ۸۰۰ میلیارد تا یک هزار میلیارد تومان" است. وی  همچنین اعتراف کرده که "محرم سازی" در تمامی مدارس ممکن نیست و آن را وابسته به نوع آن‌ها و مشخصات فیزیکی‌شان دانسته است.

"شادی" را به مدارس می‌آوریم

طرح استتار مدارس دخترانه، طرح تازه‌ای در ایران به شمار نمی‌رود. در همان سال‌های نخست انقلاب نرده‌هایی که دور مدارس دخترانه کشیده شده بودند پوشیده شد و ارتفاع دیوارهای آن‌ها افزایش یافت. دختران حتی در سال‌های نخست دبستان اجازه نداشتند  بدون مقنعه در حیاط حاضر شوند و پرده‌های برزنتی کلفتی پشت در مدرسه آویزان می‌شد تا حیاط مدرسه را از دید عابران حفظ کند.

با این همه، دست‌کم از سال ۱۳۸۴ طرح استتار کامل مدارس دخترانه در دستور کار قرار گرفت و بر ضرورت اجرای آن تأکید شد، هر چند هزینه‌ای که برای عملی کردن آن نیاز بود، همواره باعث می‌شد تا این طرح در حد حرف باقی مانده و مجال چندانی برای تحقق نداشته باشد.

علی عباس‌پور، رئیس كمیسیون آموزش مجلس سال گذشته در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا اظهار داشته بود که سازمان نوسازی مدارس فعالیت‌هایی را در این زمینه آغاز کرده و با توجه به ارزان بودن قیمت زمین در شهرستان‌ها، انتظار می‌رود که امر بازسازی مدارس در این مناطق با "سرعت بیشتری" صورت گیرد. مهری سويزی، مديركل امور بانوان وزارت آموزش و پرورش نیز، پیش‌تر ميانگين هزينه اجرای طرح "شاداب سازی" برای هر مدرسه دخترانه را حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان تخمین زده و گفته بود که اولویت این طرح با مدارس متوسطه و راهنمایی است.

سویزی همچنین شمار کل مدارس دخترانه در کشور را ۴۳ هزار اعلام کرده و خاطر نشان ساخته بود که به دلیل بالا بودن هزینه‌های انجام چنین طرحی، یکی از سیاست‌های این سازمان "جذب جامعه خیرین مدرسه ساز و در مجموع جامعه خیرین" برای شرکت در این طرح است. 

"پادگان به جای مدرسه"

طرح "شاد کردن" دختران دانش‌آموز ایرانی در حالی در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته که بسیاری از این طرح با اصطلاح "اندرونی" و "بیرونی" کردن فضاهای آموزشی در ایران یاد کرده‌اند و با دیده‌ی تردید نسبت به ادعاهای مقامات مسئول در "ایجاد نشاط" در مدارس می‌نگرند.

از سوی دیگر صرف هزینه‌ای گزاف برای چنین طرحی برای مخالفان این پرسش را به وجود آورده است که چرا از بودجه‌ای که برای آن در نظر گرفته شده، در جهت بهینه‌سازی مدارس، برچیدن بخاری‌های ذغالی در کلاس درس به ویژه در شهر‌ستان‌ها که در برخی موارد با سوختگی شدید دانش‌آموزان نیز همراه بوده، جمع‌آوری مدارس کپرنشین یا احداث‌سالن‌های ورزشی مناسب استفاده نمی‌شود.

سعید پیوندی، کارشناس امور آموزش و پرورش و استاد جامعه ‌شناسی دانشگاه پاریس پیش‌تر در گفت‌وگویی با دویچه وله طرح "محرم‌سازی مدارس" را "استتار در استتار" خوانده و آن را "نوعی سیاست عمومی برای محدود کردن دختران" دانسته بود.

آقای پیوندی در این مصاحبه با اشاره به نتایج معکوس چنین طرح‌هایی گفته بود: «همین بچه‌هایی که باید دیوار مدرسه‌هایشان بلند باشد و از جامعه جدا شوند، فردا وارد کوچه و خیابان و اداره و کارخانه می‌شوند و با جامعه در تماس قرار می‌گیرند. بنابراین، جداکردن امروزی آن‌ها از جامعه، جز این‌که به اعتبار آموزش و از نظر روانی به خود دانش‌آموز لطمه بزند سودی ندارد. دانش‌آموز در این شرایط خود را در یک محیط بسته، پادگانی و نظامی حس می‌کند و  مدرسه را جدا از جامعه می‌بیند  و به آن نگاهی منفی پیدا می‌کند.»

در هر حال به نظر می‌رسد "با نشاط" کردن دختران دانش آموز در چارچوب چنین طرحی در سیاست‌های آموزش و پرورش جایی مهم‌تر از اندیشیدن تدبیری برای پرداخت حقوق معوقه معلمان و نوسازی و تجهیز مدارس به امکانات آموزشی مدرن و به روز دارد.

SN/JT