طرح پیشنهادی اروپا؛ یک فرصت دیگر برای ایران
۱۳۸۶ تیر ۱۳, چهارشنبه
خبرگزاریهای بین‌المللی گزارش کرده‌اند که گروه ۵+۱ سرگرم تهیه طرحی هستند که به ایران اجازه می‌دهد فعالیتهای غنی‌سازی خود را در سطح فعلی ادامه دهد بدون آنکه آن را بیشتر کرده و یا گسترش دهد. اگر ایران این پیشنهاد را بپذیرد، قطعنامه دیگری بر علیه این کشور از سوی شورای امنیت صادر نخواهد شد.
پیش‌نویس این طرح که در حقیقت نسخه تکمیل‌شده طرح سوئیس است، از سوی دولت بریتانیا تهیه شده و ظاهرا آمریکا، فرانسه و آلمان نیز با آن موافقت کرده‌اند.
به گفته دیپلماتهای غربی، هدف از این طرح بازگرداندن ایران بر سر میز مذاکره است اما مقصد نهایی همان چیزی است که تا به حال از ایران خواسته شده یعنی تعلیق کامل تمام فعالیتهای هسته‌ای‌اش.
برخی از مقامات ایران این طرح را نوعی عقب‌نشینی غرب در برابر آنچه آنان خواستهای به حق ایران می‌دانند، عنوان کرده‌اند.
بابک امیرخسروی، فعال سیاسی مقیم فرانسه اما این طرح را نه عقب‌نشینی که واقع‌بینی غرب می‌داند: «البته به نظر من این عقب‌نشینی نیست، بلکه یک واقعبینی‌ست. چون دولت ایران بالاخره به یک مرحله‌ای از پیشرفت در این فعالیتهای هسته‌ای خودش دست یافته است. خب این یک واقعیت است و در واقع اگر بشود این طرح دولت انگلستان را تفسیر کرد ، باید گفت که به طور واقعبینانه‌ای دارد تلاش می‌کند تا یک راه‌حل مسالمت‌آمیزی برای این بحران هسته‌ای بوجود بیاید و چون هیچ راه‌حل درستی بجز پشت میز مذاکره نشستن برای حل این مسئله وجود ندارد، قاعدتا باید دولت ایران به یک شکلی از این طرح استقبال بکند».
داود هرمیداس باوند کارشناس روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه تهران نیز طرح این پیشنهاد از سوی غرب را یک گام مثبت به نفع ایران می‌داند هرچند معتقد است در این بازی، برد و باخت مطرح نیست و اگر این طرح مورد قبول دو طرف واقع شود یک نوع حالت برد- برد خواهد بود: «بدون تردید به نظر من این یک گام مثبت به نفع ایران است. چون اگر خاطرتان باشد، متن قطعنامه‌ی شورای حکام و قطعنامه‌های شورای امنیت عبارت از تعلیق پروسه‌ی غنی‌کردن اورانیوم در تمام زمینه‌ها و فعالیت‌هاست. ولی این پیشنهاد جدید دستاوردی را که ایران کسب کرده است می‌پذیرد و به اصطلاح تایید می‌کند و تعلیق را در همین سطح می‌پذیرد که البته به موازات آن تعلیق تحریم‌ها هم از سوی ۱+۵ انجام می‌گیرد. یعنی یک نوع به اصطلاح جنبه‌ی برد و باخت نیست، یک نوع جنبه‌ی برابری نسبی وجود دارد، جنبه‌ی نسبی برد‌ـ برد، اگر بخواهیم بگوییم، تلقی می‌شود».
عیسی سحرخیز روزنامه‌نگار مقیم ایران، این طرح را نه عقب‌نشینی غرب که نوعی وقت‌کشی می‌داند. به این منظور که هردوطرف بتوانند برنامه‌های خود را پیش ببرند. به نظر او در نهایت ایران به تعلیق تن نخواهد داد: «من فکر می‌کنم عقب‌نشینی صورت نگرفته است، بلکه دو طرف در پی کارزار سختی که در پیش داشتند، نیاز به مدت دارند و هرکدام دارند به گونه‌ای اعلام نشده برنامه‌های خودشان را پیش می‌برند. از یکسو آمریکا می‌خواهد باز به دیگران ثابت بکند که نمی‌توان با ایران به توافق رسید، پس باید وارد نقطه‌ی عطفی در تشدید تحریم‌ها از طریق شورای امنیت شد. از طرف دیگر هم طبیعتا مقامهای ایرانی همانطور که تا کنون هم به‌گونه‌ای این مسئله را بیان کرده‌اند، خواهند گفت که از نظر ما تعلیق امری محال خواهد بود و ما نمی‌توانیم در این ارتباط به توافق برسیم».
هرچند هنوز به طور رسمی این طرح به دولت ایران ابلاغ نشده و موضع‌گیری رسمی‌ای نیز از سوی دولت ایران در قبال آن اتخاذ نشده‌است اما علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران اظهار داشته که چون این پیشنهاد در راستای پیشنهادات قبلی است و چیز تازه‌ای برای ایران ندارد، از طرف جمهوری اسلامی ایران به دلیل غیر‌منطقی بودن رد می‌شود.
اما هرمیداس باوند معتقد است که ایران شاید با بسته پیشنهادی به طور صد درصد موافقت نکند اما با تغییرات کوچکی حتما این طرح را خواهد پذیرفت و روند مذکرات آینده حول همین پیشنهاد خواهد بود: «ولی من فکر می‌کنم در هرحال روند مذاکرات آینده پیرامون چنین وضعیتی انجام خواهد گرفت. چون این در واقع امتیازی‌ست که گروه ۱+۵ آمادگی پیدا کرده است که به ایران داده بشود. ممکن است در حال حاضر این پیشنهاد پذیرفته نشود، ولی با تعدیلاتی من فکر می‌کنم این محور مذاکرات آینده بین ایران و گروه ۱+۵، بین آقای لاریجانی و آقای سولانا خواهد بود.»
این در حالی است که عیسی سحرخیز معتقد است جناح‌های تندروی دو طرف یعنی دولت جرج بوش و احمدی‌نژاد، در نهایت کار را به جایی می‌رسانند که صدور قطعنامه سوم علیه ایران اجتناب‌ناپذیر خواهد بود: «از یکسو در درون ایران جریانهای رادیکال و تندرو که هدایت آنها را شخص رهبر به‌عهده دارد، و از جانب دیگر هم جریانهای تندرو در خارج که هدایت آن را دولت بوش به‌عهده دارد، اینها دوباره وضعیت را به‌گونه‌ای پیش خواهند برد که طبیعتا شورای امنیت به سمت قطعنامه‌ی جدیدی خواهد رفت».