طرح كوفى عنان براى اصلاحات در كميسيون حقوق بشر

در چارچوب اصلاحات ساختارى سازمان ملل، روز گذشته كوفى عنان دبير كل اين سازمان طرحى را به نشست مجمع عمومى ارائه كرد. در اين طرح تغييبرات اساسى در كميسيون حقوق بشر اين سازمان نيز درنظر گرفته شده است. يوشكا فيشر وزير خارجه آلمان در سخنرانى امروز خود در مقابل كميسيون حقوق بشر سازمان ملل در ژنو گفت كه دبير كل سازمان ملل رفرمهاى جسورانه اى را ارائه نموده است و اين رفرمها بطور واضح به تقويت حقوق بشر در سيستم سازمان ملل نظر دارند. وزير خارجه آلمان در ادامه گفت:« اولا، حفظ حقوق بشربايد از سوى همه دولتها و همه سازمانهاى مجمع جهانى و شوراى امنيت بعنوان وظيفه مركزى تلقى گردد. ثانيا، كميسيون حقوق بشر بايد بتواند ماموريت خود را بطور كامل به انجام برساند. نام بردن از نقض حقوق بشر در كشورهاى مشخص نيز جزوى از اين ماموريت است. و سوم اينكه دفتر كميسار عالى حقوق بشر بايد هم به لحاظ ساختارى و هم به لحاظ مالى مورد تقويت قرار گيرد».

تاكنون اعضاى كميسيون حقوق بشر سازمان ملل از سوى شوراى اقتصادى و اجتماعى اين سازمان انتخاب ميگرديد. البته اين انتخاب بيشترجنبه ظاهرى داشت و در عمل كانديداى گروهى از كشورها توسط اين شورا تائيد ميشد. بدين ترتيب در سالهاى گذشته كشورهائى به عضويت اين كميسيون درآمدند كه خود جزو نقض كنندگان حقوق بشر بودند. زميباوه جديدترين نمونه اين مسئله است.

در سالهاى گذشته گروههاى مختلفى از كشورها در راى گيرى بر سر قطعنامه هاى اين كميسيون به حمايت از يكديگر پرداختند و اين امر بطور سيستماتيك به تضعيف مسئله حقوق بشر انجاميد.

اكنون دبير كل سازمان ملل در ميان طرح هاى ارائه شده، مدل شوراى حقوق بشر را برگزيده است كه گرانيگاه آن نه تعداد اعضا، بلكه بر كيفيت خود اعضاى آن استوار است. اعضاى اين شورا از طريق اكثريت دو سومى مجمع عمومى انتخاب ميشوند و مهمتر اينكه، كشورهائى كه ميخواهند به عضويت اين شورا درآيند خود بايد اصول اساسى حقوق بشر را مراعات نمايند. بدين گونه كشورهائى چون سودان، زيمباوه و يا كوبا ديگر نميتوانند به عضويت چنين شورائى درآيند.

تئودور راتگبر از مركز حقوق بشر آلمان در باره اين شورا ميگويد:« ايده هاى پيشنهادى بسيار مثبت هستند. اينكه يك شوراى دائمى ايجاد شود كه در طول سال فعال باشد و نه فقط شش هفته در سال، و اينكه بتوان در طول سال به آن مراجعه كرد و از آن خواست تا در زمينه حفظ حقوق بشر تاثير گذارى نمايد، اين امر خود يك پيشرفت محسوب ميشود».

البته در طرح دبير كل سازمان ملل هنوز چندين موضوع روشن نيستند. مثلا آيا اين شورا با شوراى امنيت به لحاظ حقوقى همسان است. قدرت اجرائى اين شورا در مورد قطعنامه هاى صادر شده چيست؟

به همين خاطر هم هسته مركزى طرحهاى عنان از سوى دولت آلمان مورد پشتبيانى است، اما وزير خارجه آلمان ميگويد كه موضوع شوراى حقوق بشر هنوز بايد مورد بحث و بررسى قرار گيرد.