صدور احضاریه برای قطب دراویش گنابادی

نورعلی تابنده، ملقب به مجذوبعلی شاه، قطب دراویش نعمت‌اللهی گنابادی است که در زمان دولت موقت مهدی بازرگان مدتی معاونت وزارتخانه‌های ارشاد و دادگستری را بر عهده داشت. برای وی حکم احضاریه در رابطه با دفن اموات دراویش در گورستان مزار سلطانی در بیدخت گناباد (استان خراسان) صادر شده که مزار بسیاری از دراویش گنابادی است.

در سال‌های اخیر جمهوری اسلامی بر شدت فشار خود بر اقلیت‌های مذهبی در ایران افزوده است. دراویش گنابادی نیز که "اهل طریقت" خوانده می‌شوند (در مقابل فقها که اهل شریعت نام گرفته‌اند)، با احضار، بازداشت، حبس و نیز حمله به محل تجمع و عبادت خود روبرو بوده‌اند. به اعتقاد ناظران مسائل حقوق بشر ایران، افزایش فشار بر دراویش به خاطر گرایش فزاینده جوانان ایرانی در سال‌های اخیر به عرفان بوده است.

مصطفی آزمایش، نماینده دراویش گنابادی در خارج از ایران، در مصاحبه با دویچه وله، به جنبه سیاسی این قضیه نیز اشاره کرده، می‌گوید که دراویش در طول انتخابات ریاست جمهوری گذشته از مهدی کروبی حمایت کردند، حکومت مهدی کروبی را در موقعیت حصر و حبس قرار داد و حال از بیم واکنش دراویش فشار بر آنان را افزایش داده است.

در بهمن ماه سال ۱۳۸۴ گروهی از اعضای بسیج در شهر قم پس از چندین روز محاصره حسینیه شریعت متعلق به دراویش گنابادی، این حسینیه را اشغال کردند. طی درگیری‌های شدیدی که در این واقعه رخ داد، ۱۲۰۰ تن از دراویش گنابادی بازداشت و ده‌ها تن از آنان مجروح شدند.

حمله به حسینیه دراویش گنابادی در بروجرد در آذر ماه ۱۳۸۶ نیز منجر به بازداشت و زخمی شدن ده‌ها تن از دراویش شد.

در سال ۱۳۸۸ ماموران اداره اطلاعات گناباد با دراویشی درگیر شدند که قصد خاکسپاری یکی از هم‌مسلکان خود را در مزار سلطانی بیدخت گناباد داشتند. مزار سلطانی مدفن اقطاب و مشایخ دراویش سلسله نعمت‌اللهی در بیدخت است. ماموران اطلاعاتی عمل دفن مردگان در این محل را "غیربهداشتی" خوانده بودند.

مریم مشفق، یکی از وکیلان دراویش گنابادی، به پرسش‌هایی در مورد احضار قطب دراویش و پرونده دراویش دیگر پاسخ گفته است.

دویچه وله: خانم مشفق، خبر صدور احضاریه برای آقای تابنده، قطب دراویش گنابادی در ایران، منتشر شده است. آیا شما که وکیل چند تن از دراویش گنابادی هستید، از این خبر مطلع هستید؟

مریم مشفق: بله احضاریه‌ای برای ایشان، برای حسینیه‏ امیرسلیمانی آمده که ایشان برای اخذ توضیح در محکمه حاضر شوند. چون پرونده مربوط به "بیدخت" بوده، به تهران، دادسرای ناحیه‏ی ۱۲ نیابت داده‏اند. البته با صحبت‏هایی که شد، حضور ایشان در دادگاه اینجا و بیدخت لازم نشد. الان وکیل محترم‏شان که بسیار هم در کار خودشان استاد هستند، دنبال کارشان را می‏گیرند که انشاالله این پرونده در بیدخت مختومه شود. چون در هر صورت، مبنای قضایی نداشت و با رایزنی‏هایی که شده، فکر می‏کنم اصلاً این پرونده منتفی شود.

ممکن است توضیح بدهید که اساساً به چه علت ایشان را احضار کرده بودند؟

در ارتباط با پرونده‏ی هشت‏ نفری که در بیدخت دستگیر شده بودند، ایشان نیز به عنوان معاونت در این کار احضار شده‏ بودند.

ممکن است در مورد این پرونده توضیحی بدهید؟ این هشت نفر را به چه علت گرفته بودند؟

در جزییات این کار نبودم، فقط می‏دانم که تحصن کرده بودند. دادگاه هم تیر را به طرف ایشان گرفته بود که شما معاون این کار هستید، که برای خود ما هم سئوال بود که اصلاً این چه اتهامی است که پای ایشان را به میان بکشند. من فکر می‏کنم می‏خواستند شوکی بدهند؛ طبق معمول حرف‏های بی‏دلیل بی‏معنی‏ای که همیشه می‏زنند.

بر مبنای جزییاتی درباره این احضاریه که در رسانه‏های مختلف آمده، گفته‏اند موضوع دفن اموات در گورستان مزار سلطانی مطرح بوده است.

حکومت ما یا مسئولین می‏گویند، در اینجا نباید کسی را دفن کنید، چون باعث نفوذ میکروب به قنات و آب آنجا می‏شود. در حالی که مدت بسیار طولانی‏ای است که این خاکسپاری‏ها در آنجا انجام می‏شود و به‏هیچ‏وجه نظم عمومی را تهدید نمی‏کند و از قبل هم بوده و خواهد هم بود. به‏هرحال به نوعی دارند فشار می‏آورند و دلایل واهی و ایرادات بی‏مبنا و بی‏قانونی وارد می‏کنند. چون حکومت ما به‏هیچ وجه از حضور زائران در بیدخت راضی نیست.

وکلا توانسته‏اند نشان دهند که چنین اتهامی بی‏مورد است؟

هر چیزی یک دلیل متقن می‏خواهد. وقتی کسی حرف بی‏معنی و اتهام بی‏معنی می‏زند، اصلاً دفاعی ندارد. البته وکلای محترم پرونده با ادله‏ی متقنی که هست، انشاالله این دولت و حکومت را مجاب کنند. هربار هر اتفاقی افتاده دلایل بی‏معنا بوده، اما متأسفانه هیچ گوش شنوایی وجود ندارد. همه‏ی مسائل سلسله واضح و روشن است، هیچ‏ مخفی‏کاری هم در کار نیست، اما متأسفانه مسائل ناموسی و همین‏طور اتهامات سیاسی به آنان وارد می‏کنند. در حالی‏که آنان بر این‌اند که اصلاً در امور سیاسی وارد نشوند. در هر حال ما دفاع‏مان را می‏کنیم و هر جا پرونده‏ای بوده، ما ادله‏ی محکمی داشته‏ایم که روی پرونده گذاشته‏ایم.

شما وکیل دو گروه از دراویش گنابادی هستید. ممکن است راجع به پرونده‏ی موکلان‏تان توضیح بدهید؟

ما ۱۲۰۰ نفر مصدوم در بروجرد داشتیم که چون دستور کلی به کلیه‏ی بیمارستان‏ها و پزشک‏ قانونی‏ها داده بودند که این دراویش را ویزیت نکنند و گواهی پزشکی قانونی ندهند و حتی بیمارستان‏ها پذیرش نمی‏کردند، ما نتوانستیم موکلان‏مان را به بیمارستان یا پزشکی قانونی ببریم و گواهی بگیریم.
در نتیجه، آن‏ها به مرور خوب شدند و ۱۳ نفر ماندند که جراحات‏شان فوق‏العاده شدید بود. یعنی دو تا تخلیه‏ی چشم داریم، آقای رومیانی را در قم داریم که به دست‏شان تیر خورده است. مجروحان ساچمه‏ای خیلی داریم که شاید حدود ۱۰۰، ۲۰۰ و یا ۳۰۰ ساچمه توی پاهای‏شان است که این ساچمه‏ها بسیار خطرناک‏اند.

این پرونده هنوز مفتوح است؟

بله، در دادسرای کارکنان دولت هنوز مفتوح است و همچنان آن را مفتوح نگه داشته‏اند و هیچ دستوری نمی‏دهند. پرونده راکد مانده است و تا الان هم موکلین ما را، علی‏رغم درخواست‏های مکرر، به پزشکی قانونی معرفی نکرده‏اند.

آینده‏ی این پرونده را چطور می‏بینید؟

با دادرسی‏ای که دارد پیش می‏رود، در اینجا جای متهم و شاکی عوض شده است. یعنی ما که شاکی هستیم، شده‏ایم متهم و موکلان ما را به‏هیچ‏وجه به پزشکی قانونی معرفی نمی‏کنند. پرونده‏ها را معمولاً مسکوت نگه می‏دارند و بی‏نتیجه می‏مانند. آن‏هایی هم که به آن رسیدگی شده، به حبس و جزای نقدی کشیده می‏شود.

ولی راجع به پرونده‏ی آقای تابنده هم که خوشبختانه تا حالا هیچ مشکلی پیش نیامده و با رایزنی‏هایی هم که شده، مساعدت‏هایی کرده‏اند. درست است که اتهام از پایه بی‏دلیل و بی‏قانون است، ولی خیلی مساعدت شده و الحمدالله فکر می‏کنم پرونده‏ی ایشان مختومه شود. در ارتباط با پرونده‏ی بروجرد هم که پنجم اردیبشهت دادگاه تشکیل می‏شود، برای اخذ توضیح از متهمان است.

مصاحبه‌گر: کیواندخت قهاری
تحریریه: بابک بهمنش