شكنجه و نقض حقوق بشر در زندانهاى روسيه

كانالهاى تلويزيون روسيه همصدا و مفصل از جنايتهاى سربازان آمريكايى و انگليسى در رابطه با زندانيان عراقى گزارش مى دهند. «آلكساندر چركاسوف» از سازمان حقوق بشرى Memorial خشم مردم روسيه از اين نوع رفتار با اسيران جنگى را خوب مى فهمد، اما در اين روزها شگفت زده است كه چرا ايراد گرفتن به اين اعمال در عراق، به بحث درباره اقدامات مشابه در روسيه نمى انجامد. دلايل براى خشمى مشابه به اندازه كافى وجود دارد. اينك سالهاست كه فعالان حقوق بشر از شكنجه در زندانهاى روسيه و در بازجويى هاى پليس اين كشور گزارش مى دهند. در اين ميان نامناسبترين وضعيت را منطقه بحرانى و مناقشه برانگيز چچن دارد، يعنى همان جايى كه ۸۰ هزار نيروى امنيتى روس مستقر هستند.

الكساندر چركاسوف در اين رابطه مى گويد: “ احتمال بسيار مى رود كه قربانيان شكنجه در عراق غرامت مالى مى گيرند. اما نزد ما؟ خانواده هاى بيش از ۳ هزار از مفقودالاثرهاى چچن كه در زندانها هستند چه چيزى دريافت مى كنند؟ در مواردى جسد آنها در حالى كه آثار شكنجه را بر خود دارد، يافت مى شود. در روز نهم آوريل در «سرشن _ يورت» ۹ جسد پيدا شدند. ۸ جسد مربوط مى شد به تجسسهاى روز ۲۷ ماه مارس و نهمى در دوم آوريل در حومه شهر «گروزنى» دستگير شده بوده. يكى از اين اجساد چشم نداشت، آن را از حدقه در آورده بودند. گزارش آن در روزنامه «نووايا گازتا» منتشر شد. دادستانى تا همين امروز علاقه اى به پيگيرى موضوع از خود نشان نداده است و در رسانه هاى گروهى نيز هيچ موجى از خشم ديده نمى شود”.

هر كس كه به دست پليس روسيه بيفتد يا به زندان افكنده شود، بايد انتظار شكنجه را داشته باشد. كسانى كه به آنها ظن مجرم بودن مى رود، ساعتها به شوفاژها زنجير مى شوند، به آنها اجازه رفتن به دستشويى داده نمى شود و اگر نتوانند خود را كنترل كنند مورد تمسخر قرار مى گيرند. شوك الكتريكى و ضربه زدن به كليه هاى زندانى از امور معمول زندانهاى روسيه است. همچنين يكى ديگر از شكنجه ها دستگاهى ست كه با كمك آن هر گاه كه بخواهند جلوى تنفس زندانى را مى گيرند. «سرگئى ويتسين» حقوقدان روس سالهاست كه خواست قوانينى را مطرح مى كند كه بر اساس آنها بتواند نوعى كنترل اجتماعى بر ارگانهاى قضايى بوجود بيايد. اما قوه مقننه در روسيه اين امر را مدام عقب مى اندازد. ويتسين در اين مورد مى گويد: “۵ سال پيش گروهى از كارشناسان شروع به كار بر روى قانونى كردند كه بر اساس آن كنترل بر اعمال پليس و دادستانى در رابطه با زندانهاى موقت و اردوگاههاى مجرمان بوجود بيايد. قانون مزبور شايد از ۲۰ مرحله گذشت و قرائت شد اما هنوز هم به تصويب نرسيده است”.

يكى ديگر از موارد نقض حقوق بشر در روسيه، در ارتش انجام مى گيرد. تنها در سال ۲۰۰۳ ميلادى ۳۳۷ سرباز ارتش روسيه در اثر اذيت و آزار جان خود را از دست داده اند و يا در ادامه اين آزارها دست به خودكشى زده اند. حتا در جنگ نيز ارتش روسيه به فكر سربازان خود نيست،. «چركاسوف» از فعالان حقوق بشر در اين مورد مى گويد كه تا همين امروز نيز “فهرست كاملى از سربازان مفقودالاثر روس در جريان جنگ چچن منتشر نشده است و هيچگونه كنترلى از سوى جامعه بر ارتش وجود ندارد”. و ادامه مى دهد: “اينكه چگونه آمريكايى ها با مشكل خود برخورد كنند، دست كم اندكى اميد براى روسيه بوجود مى آورد”.