شكاف در شوراى امنيت، فرصتى جديد براى ايران؟
۱۳۸۴ اسفند ۱۸, پنجشنبه
بن بست فعلى می‌گشايد؟
با بى ثمر ماندن گفتگوهاى ايران و روسيه كه آخرين شانس جلوگيرى از ارجاع پرونده هسته‌اى ايران به شوراى امنيت بود، اكنون بايد منتظر دور جديدى از كشمكش بر سر فعاليت‌هاى اتمى ايران، اين‌بار در شورای امنيت و در ميان اعضای دائمی آن بود. جان بولتن سفير آمريكا در شوراى امنيت می‌خواهد پرونده ايران را حداكثر تا اوائل هفته آينده بر روی ميز شوراى امنيت سازمان ملل ببيند. اما وزير خارجه روسيه سرگى لاوروف دليلى براى اين شتاب نمی‌بيند. او كه ديروز از نيويورك ديدار كرد تنها بر اين تاكيد نمود كه:
” تصميم شوراى حكام آژانس بين المللى انرژى اتمى گزارش نتايج گفتگوهاى فوريه و مارس به شوراى امنيت گزارش است و اين كار نيز صورت خواهد گرفت.”
به عقيده لاوروف هر اقدامى بيش از اين می‌تواند براى ماموران نظارت آژانس در ايران مشكل ايجاد كند. اگرچه ايالات متحده از هيچ تلاشى براى به جريان انداختن پرونده ايران در پشت درهاى بسته فروگذار نخواهد كرد، اما در مواجه با مخالفت‌هاى روسيه راه دشوارى براى سياست اعمال فشار بر ايران، آنطور كه می‌خواهد در پيش دارد. شكافى كه به رهبران ايران فرصتى برای تحرك ديپلماتيك تازه خواهد داد. اما آيا امكان اين وجود دارد كه رهبران ايران از اين فرجه سود برده و پرونده‌ی خود را از شورای خارج و مجددا به آژانس انرژى اتمى برگردانند؟
همزمان با انتشار اين خبر كه پرونده ايران به شوراى امنيت ارجاع خواهد شد، محمود احمدى‌نژاد رئيس جمهور ايران اعلام كرد كه ايران مصمم است فعاليت‌هاى هسته‌اى‌اش را ادامه دهد و همه بايد به اين تصميم تن دهند. ولى به نظر پاره‌اى صاحبنظران تصميم درباره سياست هسته‌اى ايران در لايه‌هاى ديگر حكومتى گرفته خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری‌دانشجويی "ايسنا"، در صورت برگزارى نشست شوراى امنيت در هفته آينده، ايران هياتى را براى شركت در آن به نيويورك اعزام خواهد كرد. يك مقام مسئول جمهورى اسلامى پيرامون برخورد احتمالى شوراى امنيت با ايران به اين خبرگزارى گفته است كه ممكن است موضوع ايران تنها جهت اطلاع با اعضاى شوراى امنيت درميان گذاشته شود، يا رئيس شورا بيانيه‌اى درخصوص آن صادر كند كه در اين صورت از ايران خواهد خواست بخش‌هايى از قطعنامه‌هاى گذشته آژانس را اجرا نمايد. در حاليكه اين مقام ايرانى احتمال داده كه در اين صورت شوراى امنيت براى ايران زمانبندى مشخصى را براى درخواست خود تعيين خواهد كرد، وزير خارجه روسيه در مخالفت با آمريكا گفته است كه در حال حاضر تنها بصورت كتبى از ايران خواسته خواهد شد تا با آژانس بين الملل انرژى اتمى همكارى كند. و نه تنها از صدور قطعنامه و يا تحريم اقتصادى سخنى در ميان نخواهد بود كه حتى سياست تعيين مهلت براى ايران آنطور كه بولتن سفير آمريكا در سازمان ملل در نظر دارد نيز در ميان نخواهد بود. به اعتقاد سرگى لاوروف :
” سياست تحريم اقتصادى هرگز منجر به حل بحران نشده. ما بايد بر راه حل داهيانه آژانس بين‌المللى انرژى اتمى تكيه كنيم كه بر حفظ نظارت و كنترل ايران در تعهدش به پيمان منع سلاح‌هاى هسته‌اى تاكيد دارد.”
و اين نظارت به نظر وزير خارجه روسيه هنوز راه درازى در پيش دارد. روسيه ادامه مذاكرات با ايران در وين را هم چنان محور ديپلماسى‌اش با ايران قرار داده و روشن ساخته كه با ايجاد هرگونه محدوديتى نسبت به ايران از جمله محدوديت صدور رواديد و اجازه سفرهاى خارجى و يا تحريم‌هاى اقتصادى را با وتو پاسخ خواهد داد.
با اين حساب به نظر می‌رسد كه تلاش براى صدور يك قطعنامه از سوى شوراى امنيت سازمان ملل در نشستى با حضور همه اعضاى آن بسيار مشكل باشد. اين درحالى است كه ايالات متحده خواهان اتخاذ روشى به مراتب شديدتر در قبال ايران است و هيچ گزينه‌اى حتى نظامى را در قبال ايران را منتفى نداسته. لاوروف بدون اشاره مستقيم به تهديدهاى ديك چينى، معاون رييس جمهور ايالات متحده، و يا جان بولتن سفير آمريكا در سازمان ملل، گفت كه مطمئن است اقدام نظامى براى حل بحران هسته‌اى كارساز نخواهد بود. كارشناسان مسائل خاورميانه معتقدند كه ما با اين سوال مواجهيم كه آيا آمريكا در صورت اقدام نظامى بدنبال حل بحران به روشى است كه براى منطقه و مردم ايران كارساز باشد؟ نگاهى به عراق پاسخ را روشن خواهد كرد.