سياست و حقوق بشر / سخنرانى دكتر عبدالكريم لاهيجى در آخن
۱۳۸۵ آذر ۲۶, یکشنبه
در حاليكه مراسم مشابهى روز گذشته‌ى آن در شهر بروكسل از سوى كانون‌هاى فرهنگى برگزار شده بود، در شهر آخن نيز به كوشش فعالان حقوق بشر، همچون سال‌هاى گذشته سالروز انتشار «اعلاميه‌ى جهانى حقوق بشر» گرامى داشته شد.
در اين مراسم نخست آقايان «ورنر كوهل‌هاوئر» و «اميل فرانك»، مسئولان كميته‌هاى هماهنگى امور ايران، متعلق به شعبه‌هاى سازمان حقوق بشر عفو بين‌الملل در آلمان و بلژيك گزارشى از وضعيت حقوق بشر در ايران ارائه دادند. سپس آقاى عبدالكريم لاهيجى در برابر شركت‌كنندگان ايرانى و آلمانى در اين مراسم به موضوع «سياست و حقوق بشر» پرداخت.
آقاى لاهيجى گفت، آرمان حقوق بشر تدارك دنيايى است استوار بر آزادى، عدالت و صلح كه در آن همه‌ى انسان‌ها در فكر و عقيده و بيان افكار و عقايد خود آزادند و از ترس و فقر رهايى يافته‌اند، و نه دنيايى كه از شش ميليارد جمعيت روى كره زمين، سه ميليارد تن با كمتر از ۲ دلار در روز بايد روزگار بگذرانند. بنابراين دفاع از اين آرمان مبارزه‌اى است سياسى.
وى افزود، اين درست است كه كار حقوق بشرى از خصلتى سياسى برخوردار است، ولى اين با كار سياسى حزبى و كار يك اپوزيسيون سياسى تفاوت‌هاى اساسى دارد. يك تفاوت عمده در اين است كه فعالان حقوق بشر در پى قدرت نيستند، حتا اگر شرايط مطلوب دمكراتيك حاصل آيد. ممكن است كه كار سياسى فعالان حقوق بشر و فعالان اپوزيسيون سياسى در مقطعى موازى با يكديگر قرار گيرد و حتا اپوزيسيون با فعالان حقوق بشر همكارى‌هايى كند، ولى فعالان حقوق بشر هرگز رقيب سياسى نه نيروى اپوزيسيون خواهند بود و نه در رقابت با هيأت حاكمه برمى‌خيزند. فعالان حقوق بشر نه خواستار سرنگونى قدرتى هستند و نه قصد بدست گيرى قدرت را دارند. يگانه دغدغه‌ى فعالان حقوق بشر رعايت حقوق اساسى شهروندان يك جامعه است. ايشان خود را موظف مى‌دانند، چه در برابر هيأت‌هاى حاكمه و چه در برابر نيروهاى اپوزيسيون كه شايد زمانى قدرت را بدست گيرند، از اصول اخلاقى حقوق بشرى خود عدول نكرده و وارد حوزه‌ى قدرت نشوند.
آقاى لاهيجى با تأكيد بر اين امر كه مقوله‌ى رابطه‌ى فرد و حكومت به عنوان موضوع محورى حقوق بشر تجلى مى‌كند، افزود كه برسميت شناختن حقوق بشر و تأمين و تضمين آن برعهده‌ى حكومت‌هاست و در صورتى كه حكومت‌ها و نظام‌هاى سياسى حقوق اوليه‌ى انسان‌ها را تضمين نكنند، مشروعيت آن نظام و حكومت سياسى به زير سئوال خواهد رفت.
در ماده‌ى ۲۱ اعلاميه‌ى جهانى حقوق بشر آمده كه ”اساس و منشاء قدرت حكومت اراده‌ى مردم است” و نه چيز ديگرى. همين ماده مى‌افزايد: ”اراده‌ى مردم بايد به وسيله‌ى انتخابات ابراز گردد كه بطور منصفانه و به طور ادوارى صورت مى‌پذيرد. انتخابات بايد عمومى و با رعايت مساوات باشد و با رأى مخفى يا طريقه‌اى نظير آن انجام گيرد كه آزادى رأى را تضمين نمايد.”
بدين ترتيب در يك حكومت مدرن، رابطه‌ى فرد و حكومت بر اصل نمايندگى از سوى مردم استوار است و اين نمايندگى در انتخابات تظاهر مى‌كند. انتخاباتى كه بايد صحت آن و انصاف و مساوات و كنترل بر اجراى يك انتخابات سالم زير نظر مردم صورت گيرد و نه پشت درهاى بسته.
آقاى لاهيجى تصريح كرد كه انتخابات وسيله‌اى براى تسويه‌ى حساب‌هاى سياسى ميان احزاب و نيروهاى سياسى نيست، بلكه براى تعيين نمايندگان مردم براى اداره‌ى بهتر امور مربوط به مردم است. و براى اينكه انتخابات به تسويه حساب‌هاى شخصى تبديل نگردد و بتوان مانع از آن شد، بايد به جامعه‌‌ى مدنى، از جمله به سازمان‌هاى غيردولتى NGOها، روزنامه‌نگاران و روزنامه‌ها و حقوقدانان فعال حقوق بشر امكان داد تا با شركت فعال خود در سطح جامعه مانع از مخدوش كردن انتخابات از سوى نيروهاى اقتدارگرا به ضرر ديگر نيروهاى سياسى ضعيف ديگر گردند.
مراسم شهر آخن كه با شركت جمعى از علاقمندان ايرانى و آلمانى برگزار شد، با اجراى برنامه‌هاى هنرى از سوى دو گروه موسيقى ايرانى و اجراى سرود «يار دبستانى من» پايان يافت.
داود خدابخش